Reja : Bolaning nutqini qanday rivojlantirish uchun oddiy qoidalar va o’yinlar

Quyish sexlari, domna va prokat ishlab chiqarish mutaxassislari. Ular xomashyoni tayyorlash, 
metallarni silliqlash, ularni qoliðga solish va kesib, tozalash operatsiyalarini atrofni o‗rab turgan 
havo haroratining keskin o‗zgarishi paytida, har xil shovqin va umumiy tebranishlar sharoitida 

---

bajaradilar. Bu kasb egalari texnologik jarayonni vizual va instrumental kuzatib, mashina va 
agregatlarda ishlaydilar.
Shu bois, ushbu kasb egalari quyidagi sifatlarni o‗zlarida tarkib toptirgan bo‗lishlari kerak: 

chaqqonlikning yuqori darajasi, yaxshi rivojlangan muvoza-natni saqlash va vestibulyar 
turg‗unlik, atrofni o‗rab turgan havo haroratining keskin o‗zgarishiga chidashni;

irodaviy sifatlarning yuqori darajasi — jasurlik, jasorat, qat‘iyatlikni;

yurak qon-tomir va nafas olish hamda asab tiziminingyaxshi holatini.
Zamonaviy domna va prokat ishlab chiqarishining mexanizatsiyalashtirilishi va avtomatlashtirilishi 
ishchilar va muhandistexnik xodimlarning mehnatini yengillashtirdi.
Kemada suzuvchilar tarkibidagi ishchilarning jismoniy mehnati ham avtomatlashtirish va 
mexanizatsiyalashning o‗sishi bilan kamaymoqda. 
Dengizchilar mehnati va turmushida yetishmayotgan harakat faolligi jismoniy mashqlarga katta 
e‘tiborni talab qiladi. Shuning uchun dengizchilarga suzish, sho‗ng‗ish, suvga sakrash, eshkak 
eshish va boshqalar bilan ko‗proq shug‗ullanish zarur bo‗ladi. Chaqqonlik va harakat 
koordinatsiyasi, tezkorlik va sezgirlik harakati, ya‘ni reaksiyalar aniqligi, chayqalishga chidamlilik, 
o‗zgaruvchan iqlim va haddan tashqari issiqlikka moslashish kabi zaruriy jismoniy sifatlar 
dengizchilarda 
tarkib 
topgan 
bo‗lishi 
kerak.
Fuqarolik aviatsiya xizmati mutaxassislarining mehnat sharoiti ham o‗ziga xosdir. Mexanik va 
radistlar yil davomida ochiq havoda har xil ob-havo sharoitida ishlaydilar. Ularning barcha 
faoliyati, asosan, 15 metr balandlikda, chegaralangan tayanch maydonida (narvonda) o‗tadi. Ishchi 
holati bir xil va noqulay (cho‗kka tushib o‗tirib, bukilgan holatda, qo‗llari yuqoriga ko‗tarilgan va 
hokazo), uzoq vaqt zo‗riqish bilan o‗tadi. Smena davomida muhandislar, texnik xodimlar, rahbarlar 
ko‗p yuradilar. Shuning uchun ularning mehnat sharoiti har tomonlama jismoniy tayyorgarlikni, 
asosiy muskul guruhlari kuchini, ayniqsa, maxsus chidamlilikni, uzoq vaqt davomida o‗ziga xos 
ishlarni 
bajara 
olish 
ko‗nikmasini, 
egiluvchanlikni 
talab 
qiladi.