Chiqindining asosiy sabablari: Chelik qurilish loyihalarining aksariyat qismida mustahkamlash va tizimli yaxlitlik sifatida ishlatiladi. Saytda po'latning isrof bo'lishining asosiy sababi mas'uliyatsiz nurni kesish va to'qish masalalari bilan bog'liq. Eng yomon saytlar odatda dizayn detallari va standartlariga mos bo'lmagan saytlar bo'lib qoladi, natijada kesimlarni noto'g'ri rejalashtirish tufayli barlarning qisqa uchlari tashlanadi. Endi ko'plab kompaniyalar oldindan yig'ilgan temir armatura qismlarini sotib olishni tanlaydilar. Bu mas'uliyatli moddiy foydalanishga ustuvor ahamiyat beradigan kompaniyalarga novda kesishni autsorsing orqali chiqindilarni kamaytiradi. - Oldindan aralashtirilgan beton boshqa qurilish materiallari bilan taqqoslaganda eng past chiqindilar ko'rsatkichlaridan biriga ega. Ko'pgina sayt menejerlari aniq etkazib berish miqdorini nazorat qilishdagi qiyinchiliklarni sayt uchun zarur bo'lgan betonni aniq miqdorini aniqlashda muhim muammo deb bilishadi. Haqiqatan ham qurilgan beton plitalar va to'sinlardan chetga chiqish va zarur bo'lgan loyihalash miqdori Braziliyaning 30 ta saytidagi ma'lumotlarni taqqoslaganda mos ravishda kutilganidan 5,4% va 2,7% ko'proq ekanligi aniqlandi. Ushbu muammolarning aksariyati shaklning etarli darajada joylashmaganligi yoki poydevor qoziqlarini qazishda aniqlik yo'qligi bilan bog'liq edi. Bundan tashqari, sayt menejerlari qo'shimcha beton kerak bo'lishi mumkinligini bilishadi va ular ko'pincha beton quyilishini to'xtatmaslik uchun ortiqcha materiallarga buyurtma berishadi. Saytdagi barcha quvurlarni va simlarni rejalashtirish va ularni kuzatib borish ko'pincha qiyin, chunki ular loyihaning turli sohalarida qo'llaniladi, ayniqsa elektr va sanitariya-tesisat xizmatlari muntazam ravishda pudrat shartnomasi asosida ish olib borilganda. Qurilish jarayonining ushbu qismida chiqindilarning ko'plab muammolari noto'g'ri ishlab chiqilgan detallar va quvurlar va simlarning mas'uliyatsiz kesilishi tufayli qisqa, isrof qilingan quvurlar va simlarni qoldirib ketishi sababli paydo bo'ladi. Chiqindilarini boshqarish bo'yicha ko'rsatmalarning aksariyati chiqindilarni boshqarish iyerarxiyasi tizimiga mos keladi. Ushbu ramka imtiyozning kamayib boruvchi tartibida joylashtirilgan chiqindilar bilan ishlashning bir qator muqobil variantlarini o'z ichiga oladi. Chiqindilar iyerarxiyasi - bu milliy va xalqaro miqyosda qabul qilingan, ustuvor vazifalar va chiqindilarni boshqarish harakatlariga yo'naltirilgan tushunchadir. Shu bilan bir qatorda oldini olish, kamaytirish, qayta ishlatish, qayta ishlash, energiyani tiklash, (davolash) va yo'q qilish kiradi. Buning iloji bor qayta ishlash qurilish chiqindilarining ko'plab elementlari. Ko'pincha ko'chirish konteynerlar chiqindilarni tashish uchun ishlatiladi. Moloz maydalashi va qurilish loyihalarida qayta ishlatilishi mumkin. Chiqindagi yog'ochni qayta tiklash va qayta ishlash ham mumkin.
- Poligonlarni to'ldirish kabi qurilish chiqindilarining ba'zi ba'zi tarkibiy qismlari gipsokarton bir marta xavfli ko'milgan. Gipsokarton chiqindilarni bo'shatish sharoitida buziladi vodorod sulfidi, zaharli gaz. Qurilish chiqindilarini yo'q qilishning an'anaviy usuli - uni chiqindixona maydonlariga yuborish. Chiqindilarni to'g'ridan-to'g'ri chiqindixonaga yuborish ko'plab muammolarni keltirib chiqaradi:
- Qayta ishlash imkoniyati bo'lmagan hollarda, qurilish chiqindilari va xavfli materiallarni yo'q qilish tegishli kengashlar va nazorat qiluvchi organlarning qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshirilishi kerak. Qurilish chiqindilari va xavfli chiqindilarni, shu jumladan asbestni noto'g'ri tashlaganlik uchun jarimalar korxonalar va jismoniy shaxslar uchun o'n minglab dollarni tashkil qilishi mumkin.
- Sanoat chiqindilari: metallurgiya shlaklari, kul, issiqlik elektrostansiyalari chiqindilari, fosfor shlaklari, marmar, granit kabi toshlarni qayta ishlash korxonalarining chiqindilari qurilish materiallari ishlab chiqarish sanoatida keng foydalanilmoqda. Bular bog‘lovchi ashyolar olishda, betonlar uchun yengil to‘ldiruvchilar sifatida, issiq izolyasiya ashyolari, sopol buyumlar uchun xom ashyoga qo‘shimchalar sifatida ishlatiladi. Shu bilan birga qurilish materiallari ishlab chiqarishda sanoat chiqindilarini keng ishlatish ham asosiy vazifalardan biri hisoblanadi. Masalan, metallurgiya sanoati chiqindisi bo‘lgan shlaklardan qurilish materiallari sanoatida har xil zich, g‘ovak va tolasimon tuzilishli ashyolari olinadi. Sanoat chiqindilarini ishlatish qurilish materiallari uchun xom ashyo bazasini kengaytirish bilan birga , chiqindilar egallab turgan ko‘pgina yerlarni bo‘shatish, atrof muhitni tozalash imkoniyatini ham beradi. Qurilish materiallari ishlab chiqarishni rivojlantirish borasida asosiy vazifalardan biri mahalliy xom ashyoni ko‘proq ishlatish va undan olinadigan mahsulotlarning sifatini oshirishdir. Misol uchun maxalliy xom ashyo bo‘lgan ohak va qum asosida silikat betonlar, maxalliy gil tuproqdan har xil sopol ashyolar olish katta iqtisodiy samaralar beradi. Qurilish materiallari ishlab chiqarishda texnikaviy progressni keng joriy qilishda, maxsulot sifatini oshirishda, mahalliy xom ashyo va sanoat chiqindilarini ishlatishda , atrof muhitni muhofaza qilish masalasida va bir qator boshqa yo‘nalishlarda olib borilayotgan ishlar qurilish materiallari soxasidagi fan va texnika yutuqlariga asoslanib olib borilmoqda.
- XULOSA Hozirgi kunda mahaliy hom ashyolarni tejab ishlatish ham davr talabiga aylanmoqda. Agloporitga bo`lgan ehtiyoj masalasiga etibir qaratadigon bòlsak hozirgi kunda issqlik izolyatsiya materiallariga bòlgan talab tobora ortmoqda. Algoporitdan tayyorlangan beton issiqlik izolyatsiyasi yuqori hisoblanadi . Chunki agloporit g`ovakdor tuzilishga ega. Materil qancha g`ovakdor bo`lsa shuncha izolyatsion hisoblanadi. Bino va inshootlar qurilishida issiqlik izolyatsion materiallardan foydalanish bu energiyani tejalishiga olib keladi. Bundan kòrinib turibdiki sanoat chiqindilari asosida aglopotit iahlab chiqarishni takominlashtirish natijasida hozirgi kundagi ikkita asosiy dolzarb masalalarga qisman yechim topgan bo`lishimiz mumkin. Sanoat chiqindilari: metallurgiya shlaklari, kul, issiqlik elektrostansiyalari chiqindilari, fosfor shlaklari, marmar, granit kabi toshlarni qayta ishlash korxonalarining chiqindilari qurilish materiallari ishlab chiqarish sanoatida keng foydalanilmoqda. Bular bog‘lovchi ashyolar olishda, betonlar uchun yengil to‘ldiruvchilar sifatida, issiq izolyasiya ashyolari, sopol buyumlar uchun xom ashyoga qo‘shimchalar sifatida ishlatiladi. Issiqlik energiyasi sarfini kamaytirish maqsadida bino va qurilmalarda, quvurlarda issiqlik izolyasiyasi keng ishlatilmoqda.Polimer qurilish materiallari va buyumlarini ishlab chiqarish jadal suratda rivojlanmoqda. Shisha plastik yengil konstruksiyalar pol va sanitar texnik jixozlar uchun polimer materiallar, plastmassa quvurlar, issiqlik izolyasiya ashyolar, lok bo‘yoq va uzoq muddatga chidamli polimer ashyolar qurilish yaxshi samara bermoqda. Qurilish materiallarini ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun bizda katta xom ashyo zaxiralari mavjud. Qazilma boyliklar va xom ashyo mahsulotlarining ko‘pligi (neft va gaz mahsulotlari, qimmatbaho toshlar, temir rudalari, oh aktosh, gips va h.k.) Qurilish materiallari ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun keng imkoniyatlar ochib beradi.
- Shu bilan birga qurilish materiallari ishlab chiqarishda sanoat chiqindilarini keng ishlatish ham asosiy vazifalardan biri hisoblanadi. Masalan, metallurgiya sanoati chiqindisi bo‘lgan shlaklardan qurilish materiallari sanoatida har xil zich, g‘ovak va tolasimon tuzilishli ashyolari olinadi. Sanoat chiqindilarini ishlatish qurilish materiallari uchun xom ashyo bazasini kengaytirish bilan birga , chiqindilar egallab turgan ko‘pgina yerlarni bo‘shatish, atrof muhitni tozalash imkoniyatini ham beradi. Qurilish materiallari ishlab chiqarishni rivojlantirish borasida asosiy vazifalardan biri mahalliy xom ashyoni ko‘proq ishlatish va undan olinadigan mahsulotlarning sifatini oshirishdir. Misol uchun maxalliy xom ashyo bo‘lgan ohak va qum asosida silikat betonlar, maxalliy gil tuproqdan har xil sopol ashyolar olish katta iqtisodiy samaralar beradi. Qurilish materiallari ishlab chiqarishda xom ashyo sarfini kamaytirish imkoniyatlari ko‘p: bular yengil buyumlar va konstruksiyalarni, xom ashyo va sanoat chiqindilarini kompleks ishlatish, ishlab chifarishda xom ashyo, issiqlik va elektr energiyasini sarflashni normalarini naqliyot xarajatlarini kamaytirish va x.k. Xom ashyoni sarflashda ilmiy asoslangan no’rmalarni ishlatish, kapital qurilishda sarf bo‘ladigan ashyolarni iqtisod qilish, qurilish montaj ishlarining tannarxini kamaytirish imkoniyatini beradi. Yangi sifatli qurilish materiallari ishlab chiqarishda yangi texnologik jarayonlar va uskunalarning qo‘llanilishida texnikaviy progress katta imkoniyatlar yaratadi. Texnikaviy progressning asosiy yo‘nalishlaridan biri maxsulotning sifatini yaxshilash. Kapital qurilishda borgan sari ko‘proq yuqori markali sementlar, sifatli po‘latlar, yengil serg‘ovak betonlar, issiqlik izolyasiya ashyolari ishlatilmoqda. Yuqori sifatli qurilish materiallarini ishlatish bino va qurilmalarning chidamliligini oshirish va ularni ishlatish davrida bo‘ladigan xarajatlarni kamaytirish imkoniyatini beradi. Qurilish materiallari ni ishlab chiqarishda va ularni ishlatishda muhim vazifalardan biri atrof muhitni muhofaza qilish uchun zarur bo‘lgan sharoitlarni yaratishdir. Bu soxada qilinayotgan ishlar juda ko‘p. Misol uchun sement ishlab chiqarish va uni ishlatishda changdan saqlash uchun maxsus siklonlar va pnevmouzatgichlar qo‘llaniladi. Qurilish materiallari ishlab chiqarishda texnikaviy progressni keng joriy qilishda, maxsulot sifatini oshirishda, mahalliy xom ashyo va sanoat chiqindilarini ishlatishda , atrof muhitni muhofaza qilish masalasida va bir qator boshqa yo‘nalishlarda olib borilayotgan ishlar qurilish materiallari soxasidagi fan va texnika yutuqlariga asoslanib olib borilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
