Reja: 1: Din va ijtimoiy hayot

Islom qariyb ming yildan beri Markaziy Oo xalqlari hayotining ajralmas qismiga aylangan. Oradan asrlar o'tib, mintaqada hukmronlik diniy g'oyalardan xoli dunyoviy davlatlar qo'liga o'tgan bo'lsa-da, islomiy asosga ega urf-odatlar, dunyoqarash va madaniyat oddiy xalq hayotidan, xususan, diniy amallardan uzoq dunyoviy odamlar turmushidan ham mustahkam o'rin olgan.So'nggi yillarda mintaqaning diniy hayotini o'rganishga qaratilgan ilmiy izlanishlar soni ortdi. Islomning, asosan, siyosiy jihatiga e'tibor qaratuvchi tadqiqotchilar, ko'pincha, dindorlar sonining oshishini radikalizm va ekstremizmning kuchayishi bilan bog'lashadi. Pitsburg universiteti tadqiqotchisi Deyvid Montgomeriga ko'ra, bunday qarash yuzaki bo'lib, islom va musulmonlarga haqiqiy baho berish imkonini yo'qqa chiqaradi."Markaziy Osiyoda zo'ravon islomiy ekstremizm juda kam uchraydigan holat. Dinni o'rganishda uning davlat tartibiga aloqador bo'lmagan boshqa jihatlarini ham o'rganish muhim", - deydi olimDin zamonaviy dunyoning ajralmas qismidir, chunki u uchta ijtimoiy funktsiyani bajaradi. Birinchidan, diniy muassasalar "odam - Xudo" munosabatlarini tashkillashtirishda, dindorlik va fuqarolikni tarbiyalashda, yaxshi odamlarni to'ydirish va yomonliklardan, gunohlardan qutulishda namoyon bo'ladigan dindorlarning ma'naviy loyihalarini amalga oshiradilar. Ikkinchidan, diniy tashkilotlar diniy va maxsus dunyoviy ta'lim, xayriya va xayriya ishlari bilan shug'ullanadilar. Uchinchidan, cherkov vakillari ijtimoiy tadbirlarda faol ishtirok etadilar, siyosiy, iqtisodiy madaniy jarayonlarni, millatlararo va davlatlararo munosabatlarni normallashtirishga, tsivilizatsiyaning global muammolarini hal qilishga hissa qo'shmoqdalar.Davom etayotgan jarayonlarda dinning rolini tushunishning o'ziga xos kaliti bu hodisani haddan tashqari ilmiy, ilmiy tushunishdir. "Din" tushunchasi "bog'lash, birlashmoq, birlashmoq" degan ma'noni anglatuvchi lotincha "Religare" dan kelib chiqqan. Din - bu o'ziga xos xulq-atvor orqali ifodalanadigan universal dunyo aloqalariga shaxsning qarashidir. Binobarin, diniy ta'limot bu insoniyatning umumiy dunyo munosabatlari to'g'risida muntazam ravishda bayon etilishidan boshqa narsa emas.Jahon va milliy dinlarni ajratib turing. Dinshunoslar dunyo dinlari orasida Buddizm, xristianlik va islom dinlarini o'z ichiga oladi, ya'ni tabiatda milliy darajada mavjud bo'lgan va ma'lum bir etnik guruhning mono-milliy o'ziga xos xususiyatlaridan tashqarida rivojlanadigan dinlar.Milliy dinlarning shakllanishi - iudaizm, konfutsiylik, sintoizm va boshqalar - faqat monoetnik birlashma asosida (chet elliklarning 10-15 foizidan ko'p bo'lmagan) ushbu milliy etnik guruhning jamoatchilik ongida mavjudligi sababli mumkin. Diniy tizimlarning asosiy farqlari - bu Xudo haqidagi idrokning o'ziga xos xususiyatlari (Xudo buddizmda "erigan", xristianlikda uch karra, Islomda bittasi va boshqalar). Har bir din o'zining muhim muammosini dogmatik ravishda hal qiladi. Tafovutlar tarixiy ilohiyotda ham mavjud (ya'ni, Ekumenik cherkovi va o'ziga xos cherkovlar tarixini sharhlash), diniy yoki marosim amaliyotida, ruhoniylar va laitlar faoliyatida namoyon bo'lgan.Shunday qilib, Xudo va uning odam bilan muloqot qilish usullarini tushunishdagi farq muayyan diniy urf-odatlar va mustaqil diniy birlashmalar bilan ajralib turadigan turli xil diniy tizimlarning ishlashiga olib keladi. Shu bilan birga, dinlar er yuzidagi tsivilizatsiya rivojlanishining ruhiy yadrosi bo'lgan va shunday bo'lib qolmoqda. bugungi kunda bir qator asosiy bo'limlarni o'z ichiga oladi, ular orasida falsafa, sotsiologiya, psixologiya, fenomenologiya va dinlar tarixi mavjud.