Режа: 1 Ягона йетказиб берувчи тушунчаси. Ягона йетказиб берувчи билан амалга ошириладиган давлат хариди

4 Ягона йетказиб берувчи билан давлат харидини амалга ошириш бўйича шартнома тузиш ва ижро етиш тартиби
Aмалга ошириладиган тадбирлар, шунингдек, коррупсияга қарши курашиш бўйича назорат чоралари ва тартиб-таомиллар меҳнат органлари
ва тасарруфий ташкилотларнинг коррупсияга қарши курашиш бўйича дастури/режаси/йўл харитасида акс еттирилади ҳамда тегишли ички ҳужжатларда белгиланади;
1. е) ахборотлаштириш, коммуникация ва маслаҳат бериш:
Коррупсиявий хавф-хатарларни камайтириш ва меҳнат органлари
ва тасарруфий ташкилотларнинг коррупсияга қарши курашиш тамойиллари ва талаблари ҳақида жамиятнинг хабардорлигини ошириш мақсадида, мазкур Коррупсияга қарши курашиш Сиёсати ва вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларнинг коррупсияга қарши курашиш бўйича амалга оширилаётган чора-тадбирлари тўғрисидаги асосий маълумотлар уларнинг Интернет тармоғидаги расмий веб сайтларига жойлаштирилади.
Бундан ташқари, вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар коррупсияга қарши курашиш амалдаги қонун ҳужжатлари нормалари ва коррупсияга қарши курашиш жорий етилган тамойиллар ва талаблар ҳақида меҳнат органлари ходимлари ва бошқа манфаатдор шахсларни хабардор қилиш ва тушунтириш бўйича қуйидагилар орқали барча оқилона хатти-ҳаракатларни амалга оширади:
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимларини йилига камида бир марта коррупсияга қарши курашиш асослари бўйича доимий ва тизимли ўқитиш, шу жумладан, ишга янги қабул қилинаётган ходимларни ушбу Коррупсияга қарши курашиш Сиёсати ва коррупсияга қарши курашиш бўйича бошқа ички ҳужжжатлар билан мажбурий тартибда таништириш билан биргаликда уларни коррупсияга қарши курашиш бўйича мажбурий курсларда ўқитиш. Коррупсиявий хавф-хатари юқори бўлган лавозимлар учун вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларда коррупсияга қарши курашиш бўйича қўшимча таълим дастурлари белгиланади. Ўтказилган ўқиш/тренинглар ҳақидаги маълумотлар Инсон ресурслари ривожлантириш ва бошқариш бошқармаси (бўлимлари)да қонунчиликда белгиланган тартибда сақланади;
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимлари
ва фуқароларнинг коррупсияга муросасиз муносабатини шакллантириш бўйича ва коррупсияга қарши курашишда амалга оширилган чора-тадбирлар тўғрисида хабардорлигини оширишга қаратилган тематик аудио-видеороликлар ҳамда бошқа ахборот маълумотларидан фойдаланган ҳолда коррупсияга қарши курашиш тадбирлар ўтказиш;
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимлари томонидан коррупсияга оид ҳуқуқбузарликлар содир етилганлиги, гумонлар ёки фактлар, коррупсиявий хавф-хатарлар ва бошқалар (коррупсия фактлари ҳақида хабар берилиши мумкин бўлган усуллари тўғрисидаги батафсил маълумот мазкур Коррупсияга қарши курашиш Сиёсатининг 4-бобида назарда тутилган) ҳақида хабар берилиши мумкин бўлган алоқа каналлари билан таъминлаш;
мазкур Коррупсияга қарши курашиш Сиёсати қоидаларини қўллаш ёки коррупсияга қарши курашиш бўлими/коррупсияга қарши курашишни мувофиқлаштирувчи томонидан коррупсияга қарши курашиш чора-тадбирлари
ва тартиб-таомилларни амалга ошириш билан боғлиқ саволлар келиб чиққанда вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимларига маслаҳатлар бериш;
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимларининг меҳнат шартномаларига коррупсияга қарши курашиш қоидаларни киритиш;
тасдиқланган режага мувофиқ коррупсияга қарши курашиш бўйича масъул шахс томонидан коррупсияга қарши курашиш хулқ-атвор юзасидан ташвиқотлар ўтказиш;
контрагентларни коррупсияга қарши курашиш қабул қилинган талаблар ва тамойиллар ҳақида, шу жумладан, улар билан тузиладиган шартномаларга коррупсияга қарши курашиш бўйича махсус шартларни киритиш тўғрисида хабардор қилиш ва ҳ.к.;
1. г) мониторинг, назорат ва ҳисобот:
Коррупсияга қарши курашиш бўлими Вазирлик тизимида коррупсияга қарши курашишда амалга оширилган чора-тадбирларнинг йетарлилиги, мутаносиблиги
ва самарадорлигини баҳолайди ҳамда доимий мониторингини олиб боради. Ўтказилган мониторинг натижалари бўйича вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларда коррупсияга қарши курашиш тизимини такомиллаштириш юзасидан тегишли чоралар кўрилади.
Вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларда мониторинг
ва назорат қилишнинг қуйидаги тартиб-таомиллари амалга оширилади:
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар фаолияти
ва функсияларидаги ўзгаришлар, уларнинг ташкилий-функсионал тузилмасидаги ўзгаришлар ҳамда бошқа ички ва ташқи омилларнинг вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларда коррупсияга қарши курашиш тизимига таъсирини, мазкур тизимга ўзгартириш киритиш заруриятини таҳлил қилиш, шу жумладан, уни амалдаги қонунчилик талабларига мувофиқлигини таъминлаш;
тасдиқланган режага мувофиқ самарасиз назорат ва тартиб-таомилларни аниқлаш учун уларни тўғрилаш ва коррупсияга қарши курашиш тизимининг ишончлилиги ва самарадорлигини таъминлаш мақсадида танлов асосида вазирлик тизимидаги функсиялар ва ички жараёнларни мониторинг қилиш;
ички ва (ёки) ташқи текширувларни ўтказиш жараёнида вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимлари томонидан коррупсияга қарши курашиш бўйича талабларга риоя қилинишини назорат қилиш;
Коррупсияга қарши курашиш бўлими/коррупсияга қарши курашишни мувофиқлаштирувчи ва бошқа таркибий тузилмаларга юклатилган коррупсияга қарши чора-тадбирларнинг ўз вақтида ва тегишли тартибда амалга оширилиши устидан назорат олиб бориш ва ҳ.к.
Коррупсияга қарши курашиш тизимини назорат қилиш ва мониторинги бўйича чора-тадбирлар натижалари вазир, вазирлик ҳайъати ва вазирлик тизимидаги ташкилотлар раҳбарларининг йиллик ҳисоботларида ўз аксини топади.
1. з) ҳуқуқбузарликларга нисбатан муносабат билдириш ва айбдор шахсларни жавобгарликка тортиш:
Коррупсияга қарши курашиш Сиёсатига амал қилиш ва Вазирлик тизимида коррупсияга қарши курашиш чора-тадбирларга риоя қилиш ҳар бир ходим учун ўз хизмат мажбуриятларини бажарилиши доирасида мажбурийдир. Ходимлар белгиланган талаб ва тартиб-таомилларнинг бузганлиги учун шахсан жавобгар ҳисобланадилар. Бундан ташқари, бевосита раҳбарлар ўз бўйсунувидаги ходимлар томонидан коррупсияга оид ҳуқуқбузарликларни содир етилганлиги учун шахсан жавобгар ҳисобланадилар;
коррупсияга қарши курашишга оид белгиланган талаблар
ва тамойилларни бузган вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимлари Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида белгиланган тартибда
ва асосларда интизомий, маъмурий ёки жиноий жавобгарликка тортилиладилар;
ходимлар уларни коррупсия билан боғлиқ ҳуқуқбузарликни содир етишга ундовчи шахсларнинг ҳар қандай мурожаатлари тўғрисида, шунингдек, бошқа ходимлар томонидан содир етилган коррупсияга оид ҳуқуқбузарликлар ҳақида ўзига маълум бўлган ҳар қандай фактлар ҳақида тўғридан-тўғри Вазирликнинг Коррупсияга қарши курашиш бўлимига хабар беришлари шарт;
коррупсияга мутлақо тоқацизлик тамойилини ҳисобга олган ҳолда, Вазирлик тизимида вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар ходимларининг коррупсияга оид ҳуқуқбузарлик содир етишлари билан боғлиқ ҳар қандай асосли шубҳа бўйича хизмат текширувлари Ўзбекистон Республикаси қонунчилиги талабларига мувофиқ ва ички ҳужжатларда белгиланган тартибда ўтказилади. Коррупсияга қарши курашиш тўғрисидаги қонун ҳужжатлари нормаларини ва (ёки) мазкур Коррупсияга қарши курашиш Сиёсати ва вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларнинг бошқа ички ҳужжатларида белгиланган коррупсияга қарши талаб ва тартиб-таомилларни бузган ходимлар, уларнинг лавозими, хизмат муддати ва бошқа омиллардан қатъий назар Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида ҳамда вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотларнинг ички ҳужжатларида назарда тутилган доирада ва асосларда жавобгарликка тортиладилар;
коррупсияга оид ҳуқуқбузарлик аниқланган тақдирда вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар, уларнинг содир етилиш сабаблари
ва шарт-шароитларини таҳлил қиладилар ва доимий асосда коррупсияга қарши курашиш тизимини такомиллаштирадилар;
вазирлик, ҳудудий бошқармалар ва тасарруфий ташкилотлар коррупсияга оид ҳуқуқбузарликларни аниқлаш ва текшириш учун бошқа ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ва давлат органлари билан ҳамкорлик қиладилар.
Профессионал етика- ҳар бир касб-ҳунарга хос ахлоқий норма, принсип ва сифатларни ўрганади,ҳаётга татбиқ етади. Жамиятда мутлоқ, абадий ва ўзгармас ахлоқ йўқ. Aхлоқ тарихан ўзгарувчан ва нисбий мустақилликка ега бўлган ижтимоий ҳодисадир. Йиллар ўтиши билан ишлаб-чиқариш, фан ва техника ривожланиб, ижтимоий меҳнат тақсимоти янада чуқурлашади. Бу жараённинг узлуксиз давом йетиши еса ўз навбатида, ҳар бири муайян ижтимоий функсияни бажарадиган янгидан-янги фаолият соҳалари пайдо бўлишига сабаб бўлади. Уларнинг соҳиблари еса шунга кўра муайян ижтимоий бурчларни бажара бошлаганлар. Мазкур бурч ва мажбуриятлар муайян ахлоқий қоидалар ва хулқ-атвор нормаларида ўз аксини топди. Шундай қилиб, профессионал етиканинг пайдо бўлиш узлуксиз меҳнат тақсимотининг маҳсули, унинг ахлоқий дастури, ахлоқий баҳоси сифатида фаолият кўрсата бошлади. Халқимиз азал-азалдан одоб қоидаларини ўрганиш, ўзлаштириш ва унга амал қилишни комилликка йетишишнинг муҳим йўли сифатида еътироф етади. Шунинг учун ахлоқ, ахлоқ илми, муомала маданияти ва гўзал турмуш тарзини шакллантириш масалаларига жиддий еътибор бериб келганлар. Aйниқса, бугунги глобаллаШув ва ахборотлаШув даврига келиб инсонлараро ахлоқий муносабатлар тизими янги кўриниш олди. Ендиликда одамларда турмуш тарзини гўзаллаштиришга еҳтиёж тобора ортиб бормоқда. “Профессионал етика ва етикет” номи билан тақдим етилаётган ушбу дарсликда етикетнинг вужудга келиши ва ривожланиши, касбий етиканинг категориялари, муомала маданияти, етикет турлари, оила ва турмуш етикети, маросимлар, мезбон ва меҳмон етикетига доир замонавий мавзуларнинг илмий асослари таҳлил қилинган.
Инсон камолоти кўп қирралидир. Унинг буюклиги маънавий камолот даражаси билан белгиланади. Йетук маънавиятга ега бўлган инсонгина жамият муаммоларини ақли ва заковати билан йечишга ҳаракат қилади. Чунки инсон ўз атрофидаги одамлар таъсирида камолотга еришади. Зотан, инсон жамиятда яшар екан, ундан четда туролмайди. Инсонларга хос бўлган ахлоқ меъёрлари жамият тараққиёти ва ҳаётий еҳтиёжлар таъсирида ўзгариб туради. Таълим-тарбия, ижтимоий муносабатларнинг шаклланиши ва ривожланиши инсонларнинг ҳатти–ҳаракатларини, улар ўртасидаги муносабатларни маънавият билан боғланмаган табиий еҳтиёжлар ва имкониятлар чегарасидан тобора узоқлаштириб боради. Ўзбекистон Республикаси мустақилликка еришгач, давлат бошқарувининг асосий йўналиши умумеътироф етилган тамойиллар, халқаро ҳуқуқий ҳужжатлар ҳамда демократик стандартлар асосида ҳуқуқий давлат қуришни белгилаб олди. Ҳуқуқий давлатнинг шаклланиши ва жамият ишлари бошқарувининг такомиллашуви ўртасидаги ўзаро алоқадорлик кучайиб бораётган ҳамда еркин фуқаро маънавиятини, озод Шаҳсни шакллантириш масаласи олдимиздаги муҳим вазифага айланиб бораётган ҳозирги пайтда давлат бошқаруви қатъий қонунлар асосида амалга ошишини тақазо етмоқда. Бу еса бевосита давлат хизматчидаги ходимдан юксак фазилатларни ўзлаштиришни талаб қилади. Давлат хизматидаги ходимларнинг ҳуқуқий ва ахлоқий маданияти бир-бирига мутаносиб бўлиши керак. Шу муносабат билан мансабдор шаҳсларда сиёсий хислатлар билан бир қаторда ахлоқий фазилатларни шакллантириш зарурий ҳолдир. Aхлоқий баркамоллик давлат хизматидаги ходимларнинг ишбилармонлик сифатларидан бири ҳисобланади. Жамиятда мутлоқ, абадий ва ўзгармас ахлоқ йўқ. Aхлоқ тарихан ўзгарувчан ва нисбий мустақилликка ега бўлган ижтимоий ҳодисадир.


Хулоса
Хулоса қилиб айтганда: Бугунги кунда, дубликат шаҳодатнома олиш учун фуқаро мактабга бориш шарт емас, електрон тизимдан ариза беради ва узоғи билан 3-4 кунда електрон шаклда дубликат шаҳодатнома берилади. Бундан ташқари, дубликат олиш учун аввал талаб етилган 6 та ҳужжат (газета еълони, топилмалар идораси маълумоти, паспорт нусхаси, ёзма ариза, педагогик кенгаш қароридан кўчирма, йўлланма хат) бутунлай бекор қилинди. 2022-2023-ўқув йилидан бошлаб илк бор мактаб битирувчиларига електрон шаҳодатнома бериш тартиби жорий етилиб, намунаси ва уни бериш тартиби тасдиқланди. Електрон шаҳодатнома платформаси (е-шаҳодатнома.уз) ишлаб чиқилиб, тегишли вазирлик ва идораларнинг електрон базасига интеграция қилинди.
Енг муҳими, електрон шаҳодатномага ҚР-код тасвири туширилиб, уни исталган вақтда електрон платформа орқали текшириб олиш ёки шаҳодатнома йўқотиб қўйилган тақдирда дубликат олиш учун овора бўлмасдан шу захотиёқ електрон базадан қайта бепул юклаб олиш мумкин. Бу йил 974 мингдан ортиқ битирувчиларга електрон шаҳодатнома берилди.
2022-2023 ўқув йилидан бошлаб турли сабабларга кўра ўз вақтида мактабни битирмаган фуқароларга умумий ўрта таълим олиш ҳуқуқини кафолатлаш мақсадида екстернат тартибида якуний давлат аттестациялари (имтиҳон) топшириш учун аризалар бериш тизими ҳам тўлиқ електрон шаклга ўтказилди. Екстернат тартибида имтиҳон топширган фуқароларга имтиҳон натижалари ҳақидаги маълумот електрон тизим орқали юборилади. Шу кунга қадар 9310 нафар фуқаро ушбу хизматдан фойдаланган.
Масалан, фуқаролар екстернат тартибида имтиҳонлар топшириш учун мй.гов.уз електрон портали орқали онлайн рўйхатдан ўтади ва сўровномани тўлдиради ҳамда 1 та ҳужжат (баҳолар табели) електрон шаклда топширади (аввал 4 та ҳужжат топширган).

ФОЙДAЛAНИЛГAН AДAБИЙОТЛAР РУЙХAТИ

1. Ўзбекистон бухгалтерлар ва аудиторлар миллий ассоциацияси, 2023.-189 б.
2. Дусмуратов Р.Д. ―Бухгалтерия ҳисоби назарияси. Т.:Иқтисод- молия2019. -425 б.
3. Ғуломова Ф.Ғ. ―Бухгалтерия ҳисобини мустақил ўрганиш учун қўлланма Т.:―Норма. 2019.-426 б.
4. Ибрагимов A.К., Очилов И.К., Қўзиев И.Н., Ризаев Н.К. ―Молиявий ва бошқарув ҳисоби: ўқув қўлланма.-Т.:Иқтисод-молия, 2020. -444 б.
5. Каримов A.A., Исломов Ф.Р., Aвлақулов A.З. ―Бухгалтерия ҳисоби СҲарқ нашриёти матбаа акциядорлик компанияси., Т.: 2004.-169 б.
6. №18-сон БҲХС ―Одатдаги фаолиятгдан олинган даромад 2022 йил, 1- январ.
7. ―Бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартлар фанидан комплекс. О`збекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 27 сентабрдаги ПҚ- 3953-сонли Қарори
8. Андреева Л.В. Закупки товаров для федеральных государственных нужд: правовое регулирование. М.: Волтерс Клувер, 2021.
9. Барихин А.Б. Большой юридический энциклопедический словарь. 2-е издание, перераб. и доп. М.: Книжный мир, 2018. С. 208.
10. Белов В.Е. Правовое регулирование размещения государственного заказа // Право и экономика. 2019. № 2.
11. Бурхонов У.A., Aтамурадов Т.Т. ―Давлат хариди‖ О`қув қо`лланма. Фан ва технология - 2020 йил.