Reja: Analizning fizik-kimyoviy usullari

---

TAYYORLOVCHI:
PhD. Ziyadullayev M.E. 

---

Mavzu:
Xromatografik usullar.

---

REJA:
1.Analizning fizik-kimyoviy usullari. 
2.Optik analiz metodlari. 
3.Optik spektroskopiya asoslari. 
4.Atom-emission spektroskopiya
. 

---

I. Analizning fizik-kimyoviy usullari.
Analizning fizik-kimyoviy usullari moddaning kimyoviy reaksiyalari 
jarayonida fizik xossalarining o`zgarishini aniqlashga asoslangan. Kimyoviy 
modda toza bo’lsa, o’ziga xos xususiyatlarni namoyon qiladi. Uning tarkibiga 
juda oz miqdorda bo’lsa xam begona moddalarning yoki 
elementning aralashgan xolda ifloslangan bo’lishi modda xususiyatini keskin 
o’zgartirib yuborishi mumkin. Shuning uchun xozirgi vaqtda elementlarning 
tarkibiga aralashib qolgan mikro miqdordagi begona moddalarni
aniqlashga to’g’ri keladi. 

---

Bu vazifani fizik-kimyoviy metodlar yordamida bajarish mumkin. 
Fizik-kimyoviy metodlar tez bajariladi, bu o’z vaqtida texnologik 
jarayonni nazorat qilish uchun katta axamiyatga ega.
Fizik-kimyoviy metodlar bir necha afzalliklarga ega:
1. Analizni uzoq masofadan turib boshqarish. Masalan, rentgen-
fluoressent metod bilan oydagi tuproqni analiz qilish.
2. Bu metodlarda ishlatiladigan asboblar jarayonni sistemalashtirishga 
imkon beradi. 
3. Namunani buzmasdan turib analiz qilish. Bu kriminalistika va 
tibbiyotda katta ahamiyatga ega.

---

Fizik-kimyoviy analiz usullarining turlari juda ko`p. 
Ulardan hozirgi vaqtda sanoat korxonalarida 
mahsulotlarning xossalarini o`rganishda, ilmiy-
tekshirish laboratoriyalarida keng 
foydalaniladiganlari quyidagilar: 

---

1. Spektral va boshqa optik analiz 
usullari
Modda bilan elektromagnit nurlarning ta `siri 
natijasida turli o`zgarishlarni o’lchashga 
asoslangan (emission spektral analiz, atom-
yutilish spektroskopiyasi, infraqizil nurlar 
spektroskopiyasi, spektrofotometrik analiz va 
boshqalar).

---

2. Elektrokimyoviy analiz usullari 
elektrokimyoviy hodisalar vaqtida analiz 
qilinadigan eritmada o`zgaradigan 
elektrokimyoviy ko`rsatkichlarni o’lchashga 
asoslangan (potensiometrik, konduktometrik, 
amperometrik va boshqalar). 

---

3. Ajratish va konsentrlash usuli
Moddalarning ikki faza orasida taqsimlanishiga 
asoslangan (ekstraksiya, xromatografiya va 
hokazo).

---

---

1)Fotometrik, 2)Kinetik, 3)Emission spektralanaliz,
4)Atom- absorbsion, 5)Aktivatsion, 
6)Mass-spektral analiz usullari. 
1)Fluorimetrik, 2)Rentgeno–fluoressent, 
3)Emission-spektral analiz metodlari. 

---