Reja: Axborot xaqida tushuncha, Axborotning xossalari 2

Nopozitsion sanoq sistemasi Shunday bir xususiyatga egaki, unda raqamning qiymati uning egallagan pozitsiyasi (o‘rni) ga bog‘liq emas, balki Shu belgi bilan aniqlanadi.
Masalan, rim sanoq sistemasida XXX soni hamma razryadlarida bir xil X belgisiga ega va uturgan o‘rnidan kat’iy nazar 10 birlikni bildiradi.
Umuman ixtiyoriy P sanoq tizimida raqamlar soni P ta bo‘lib, ular bilan 0 bilan P-1 orasida bo‘ladi, P – Shu sanoq tizimining asosi deyiladi. 0 dan P-1 gacha bo‘lgan raqamlar esa Shu sanoq tizimining bazasi deb ataladi. O‘nli sanoq tizimi Xindistonda kashf etilgan bo‘lib, keyinchalik u arablar orqali Evropaga tarqalgan. Bu tizimda 0 va 1 raqami mavjud bo‘lgani uchun, bu tizimlarning asosi sifatida 10 soni olingan.
Ixtiyoriy asosli sanoq sistemasidagi sonni yoyilmasi shaklida quyidagicha yoziladi:
N=a_mp+a_m-1p+a_m-2p+…+a₁p+a₀p+a_-1p+…a_-kp=∑ap
bunda a_i=0 dan 9 gacha ixtiyoriy sonlar;r-sanoq sistemasining asosi;m va k musbat sonlar.
Quyidagi jadvalda ba’zi bir sanoq tizimlarining sonlari orasidagi
bog‘lanishi berilgan.