Reja: Dipressiya nima?


Download 43 Kb.
bet2/4
Sana16.06.2023
Hajmi43 Kb.
#1488758
1   2   3   4
Bog'liq
Dipressiya haqida tushuncha

Depressiya (lot. depressio — bosilish, susayish) (iqtisodiyotda) — iqtisodiy tanglik natijasida va undan keyin boshlanadigan turgʻunlik davri. Bu davrda i.ch. oʻsmaydi, iqtisodiy jonlanish yuz bermaydi, isheizlar soni koʻpayadi, narxlar bir meʼyorga kelgan boʻlsa ham tovar va xizmatlarga talab past boʻladi. Tovar zaxiralari koʻpaymaydi, uning maʼlum qismi arzon bahoda sotiladi. Arzon sotilgan mahsulotlar oʻrnini qoplash uchun i.ch. harajatlarini kamaytirishga, ish haqini pasaytirishga, mehnat unumdorligini oshirishga qaratilgan choratadbirlar koʻriladi. Tanglikdan keyingi D. iqtisodiy tanglik yakuniy bosqichga oʻtganligini va iqtisodiyotda jonlanishni, soʻngra yuksalishni kutish mumkinligidan darak beradi. [1]

Ko’pincha depressiya deb ataladigan depressiv buzilish murakkab holat. Bu g’amgin bo’lishdan yoki shunchaki qiyin davrni boshdan kechirgandan ko’ra murakkabroq. Depressiya – bu omillar kombinatsiyasi ta’sirida bo’lgan va jiddiy qabul qilinishi kerak bo’lgan haqiqiy ruhiy kasallik. To’g’ri tarkibiy qismlar kimdir uchun birlashganda, depressiya alomatlari boshlanadi va davolanmasa, halokatli bo’lishi mumkin.


Tug’ruqdan keyingi depressiya odatda homiladorlik paytida yoki undan keyin tashxis qo’yiladigan keng tarqalgan va potentsial jiddiy kasallikdir. Amerika akusherlik va ginekologlar kolleji (ACOG) ma’lumotlariga ko’ra, «depressiya homiladorlikning odatiy asoratidir va agar u tan olinmasa va davolanmasa, halokatli oqibatlarga olib kelishi mumkin. 1 .
Depressiya davrida odamlarda kunlar, haftalar yoki oylar davom etishi mumkin bo’lgan qayg’u, uyqusizlik yoki energiya etishmasligi his qilinadi. Odamlar uxlash, ovqatlanish yoki gigiena tartibini o’zgartirishi mumkin va do’stlari bilan uchrashishni yoki ishga ketishni to’xtatishi mumkin. Bundan tashqari, ular ilgari sevimli mashg’ulotlari kabi zavqlanadigan narsalar bilan qiziqmasligini ham sezishi mumkin. Tug’ruqdan keyingi depressiya bilan og’rigan insonlar, shuningdek, o’z chaqalog’i haqida o’zlarini uzoq his qilishlari, ularga g’amxo’rlik qilish qobiliyatiga shubha qilishlari va o’zlariga yoki chaqalog’iga zarar etkazish kabi qayg’uli fikrlar va his -tuyg’ularni boshdan kechirishlari mumkin. 2018-05-01 xoxlasa buladi 121 2 .
Ba’zida, depressiya davrini boshdan kechirayotganlar o’zlarini umidsiz his qilishlari mumkin yoki hayot endi yashashga arzimaydi, bu o’z joniga qasd qilish fikrlari bilan kelishi mumkin. Bunday kasallikka chalingan odamlarda o’z joniga qasd qilish haqidagi fikrlarga e’tibor qaratish lozim. O’z joniga qasd qilish haqida ko’proq ma’lumot olish uchun bu erga tashrif buyurishingiz mumkin o’z joniga qasd qilish sahifasi .
Ehtimol, siz ruhiy tushkunlikka tushgan odamni bilasiz, chunki bu holat tez -tez uchrab turadi. AQSh aholisining 7% dan ortig’i o’tgan yili kamida bitta katta depressiya epizodini boshidan kechirdi 4 . Depressiya belgilari va alomatlarini tan olish, hayotingizda bu kasallikka chalinganlarni qo’llab -quvvatlashga imkon beradi. Siz depressiyani o’zingiz boshdan kechirayotgan bo’lishingiz mumkin, yoki kimnidir bilasiz. Qanday bo’lmasin, yordam mavjud.
Amerikalik psixolog olim Jeykob Liberman: “Yigirma birinchi asr – rivojlangan texnologiya va ruhiy-asab kasalliklari davri” deya ta'kidlaganda ko'pchilik unga shubha bilan qarashgan. Bugun esa olimning naqadar haqligini barchamiz kuzatib turibmiz…
Xo'sh, Depressiya o'zi nima? Tibbiyotda depressiya kayfiyatning keskin pasayishi, fikrlar karaxtligi va har qanday harakatga bo'lgan intilishning yo'qolishi bilan kechuvchi kasallik deya ta'rif beriladi.
Keng tarqalgan kasallikmi?
Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra yer sharida depressiya bilan ro'yxatga olinganlar soni 200.000.000 ga yaqin. Biroq, aksariyat mutaxassislar fikricha, depressiya bilan kasallangan har 3 bemordan ikkitasi vrach nazoratida turmaydi. Boshqa bir mutaxassislar fikricha, depressiya bilan kasallanganlar sonini aniqlash mushkul. Chunki depressiya turli xil klinik ko'rinishda namoyon bo'lmoqda va hamma vaqt ham tashxis to'g'ri bo'lib chiqavermaydi. Buning ustiga depressiya bilan og'rigan bemorlarning hammasi ham mutaxassislarga murojaat qilavermaydi.
Kelib chiqish sabablari?
Depressiyaning asosiy kelib chiqish sabablari – bular o'tkir va surunkali ruhiy siqilishlar, ketma-ketma keluvchi muvaffaqiyasizliklar va uzoq davom etuvchi og'ir kasalliklardir. Tashqi salbiy omillar sababli rivojlangan depressiyaga “ekzogen” depressiya deb aytiladi. Hech qanday sababsiz rivojlanadigan depressiyaga “endogen” depressiya deyiladi. Endogen depressiyalar rivojlanishida nasliy omilning o'rni katta.
Niqoblangan depressiya nima?
Somatik simptomlar, ya'ni ichki a'zolar funksiyalari buzilishi bilan kechuvchi depressiyaga niqoblangan depressiya deb aytiladi. Nima uchun niqoblangan depressiya deyiladi? Chunki bemor depressiya bilan kasallangan bo'lsa-da, uning shikoyatlari xuddi boshqa kasalliklarni eslatadi, ya'ni “Migren”, “Yurak og'riqlari”, “Bo'g'im og'riqlari”, “Oshqozon-ichak kasalliklari”, “Teri-tanosil kasalliklari” va h.k. Bemorni tekshirayotgan vrach bemorning kayfiyati og'riqlar sababli tushgan deb o'ylaydi. Aslida bemorda niqoblangan depressiya rivojlangan bo'ladi. Bunday bemorga albatta psixolog yoki psixiatr kerak.
Kasallik belgilari?
Depressiyada ko'p kuzatiladigan asosiy ruhiy-hissiy buzilishlar – bular kayfiyatning tushib ketishi, umidsizlik, g'am-g'ussa, doimiy xavotir, yomon voqealarni kutib yashash, aybdorlik hissi yoki o'zini hadeb ayblayverish, qaysarlik, o'jarlik, o'z bilganidan qolmaslik, o'z hayotidan qoniqmaslik va o'zini kamsitish, atrofdagi voqealar va yaqinlariga qiziqishning yo'qolishidir. Depressiyaga chalingan odamlarning kayfiyati kun bo'yi o'zgarib turishi mumkin. Masalan, ertalab kayfiyati juda yaxshi bo'lsa, kechga yaqin uning kayfiyati umuman tushib ketadi. Ba'zi odamlarda buning teskarisi kuzatiladi.
Depressiyada bosh og'riq, bosh aylanishi, ensa va bo'yin sohasida og'riqlar, yurak sohasida og'riqlar, nafas yetishmasligi, ishtaha pasayishi, qabziyat, jinsiy zaiflik, hayz ko'rishning buzilishi, turli umumiy xolsizlik kabi belgilar ko'p kuzatiladi. Bosh og'riq – depressiyaning eng ko'p uchraydigan belgisidir. Demak, doimiy tarzda boshi og'riydigan bemorda depressiya bor-yo'qligini tekshirib ko'rish kerak. To'g'ri, aslida yuqoridagi belgilar boshqa xastalik sabablari bo'lishi ham mumkin ammo, baribir mutaxassisga uchragan ma'qul.

Download 43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling