Reja: Elektr yuritma tushunchsi va funksional sxemasi

Energiya manbalari (EM) odatda, sanoat elektr tarmog‘i yoki maxsus akkumulyator batareyasi, individual generator ko‘rinishidagi mustaqil manba bo‘lishi mumkin. Bu hol asosan uchish apparatlari va kemalardagi «bort» tizimlarida qo‘llaniladi.

Kuchli elektr o‘zgartgich qurilmasi (KEO‘Q) — rostlanmaydigan kuchlanish Ut, tok Itva chastota ft ni Ut dan (masalan, tarmoqdan) olib dvigatelni ta’minlaydigan U, I va f ga ega bo‘lgan elektr ener­giya W ga aylantirib beradi.

Avvallari KEO‘Q sifatida elektr mashina o‘zgartgich qurilmalari ishlatilar edi. Hozirda asosan o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylantirib beradigan kuchli yarim o‘tkazgich o‘zgartgichlar tiristorli boshqariluvchi to‘g‘rilagich (BT), tranzistorli-impuls o‘zgartgichlar hamda o‘zgaruvchan tok kuchlanishi shaklini o‘zgartirib beradigan turli tranzistorli va tiristorli invertorlar hamda chastota o‘zgartgichlari qo‘llaniladi.

Avvallari KEO‘Q sifatida elektr mashina o‘zgartgich qurilmalari ishlatilar edi. Hozirda asosan o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylantirib beradigan kuchli yarim o‘tkazgich o‘zgartgichlar tiristorli boshqariluvchi to‘g‘rilagich (BT), tranzistorli-impuls o‘zgartgichlar hamda o‘zgaruvchan tok kuchlanishi shaklini o‘zgartirib beradigan turli tranzistorli va tiristorli invertorlar hamda chastota o‘zgartgichlari qo‘llaniladi.

Dvigatel qurilmasi (DQ) elektr energiyani W¶ rotorni (yakorni) chiziqli yoki aylanma harakatga keltiradigan mexanik energiyaga Wm aylantirib beradi.Mexanik energiya Wm oqimi mexanik uzatish qurilmasidan o‘tib, xuddi shu ko‘rinishdagi energiya Wim ga aylanadi, bu esa ish mashinasi orqali qabul qilinadi.

IMlardaWi energiya aylanma harakatda koordinatlari Mi.o — qarshilik momenti, wim — burchak tezlik hamda ilgarilanma harakatda esa koordinatlari Fi.o — qarshilik kuchi va Vi.o — chiziqli tezlikka ega bo‘lgan ish organi (IO)ning mexanik ishiga aylantiriladi.