FAOLIYAT
Reja:
1. Faoliyat haqida tushuncha
2. Faoliyatning intiorizatsiyasi haqida tushuncha
3. Faoliyatning tarkibi
4. Faoliyatning asosiy turlari
Faoliyat
anglangan maqsad bilan boshqariladigan ichki (psihik) va tashqi (jismoniy) harakatlar yig`indisiga aytiladi
Adabiyotlarda faollik va harakat tushunchalari o'zaro bir-biriga bog`liq bo'lgani bilan ular o'rtasidagi ayrim farqli belgilar kuzatiladi
- faoliyatning mazmuni to'la-to'kis uni yuzaga keltirgan tabiiy-biologik va ma'naviy ehtiyojlar bilan shartlashmaganligi tufayli uning psihologik mehanizmi ham o'zgacha negizda qurilishi mumkin
Birinchidan
- faoliyat muvaffaqiyatini ta'minlash uchun psihik narsa va hodisalarning hususiyat ob'ektiv hossalarni aks ettirishi, qo'yilgan maqsadga erishish yo'l-yo'riqlarini aniqlab berish lozim
Ikkinchidan
- faoliyat shahsning hulq-atvorini maqsadga qaratilgan harakatlarni ruyobga chiqarish, yuzaga kelgan ehtiyojlarni va yordamga muhtojligi, faollikning imkonini beradigan boshqarishni uddalash lozim
Uchinchidan
Faoliyatning interiorizaciyasi va eksteriorizaciyasi
Tashqi real ishdan ichki ideal ishga mana shunday o'tish jarayonini interorizaciya deb yuritiladi (ichki ishga aylanadi)
Oldin ichida o'ylab, so'ngra bevosita tashqi munosabatga o'tishi faoliyatning eksteriorizaciyasi deb yuritiladi
Barcha faoliyat turlari tarkibida uchta tarkibiy qismni: maqsad–motiv–harakatni ajratish mumkindir
Maqsad – inson faoliyati so'nggi natijasining obrazi sifatida namoyon bo'ladi va ehtiyojlarini amalga oshirilishidir
Motiv – kishini faoliyatga undaydi va unga mazmun bahsh etadi
Ish harakat – galdagi bitta oddiy vazifani bajarishga qaratilgan, nisbatan tugallangan faoliyatning tarkibi
Tashqi olamdagi narsalarning holatini va hossalarini o'zgartirishga qaratilgan harakatlarni ish-harakat (sa'i-harakat) deb yuritiladi.
(lotincha afforens keltiruvchi degan ma'noni anglatadi) tashqi qo'zg`atuvchilardan hamda ichki organlardan ahborotni qabul qiluvchi hissiy a'zolardan markaziy nerv sistemasiga kelib tushuvchi nerv impulslarining doimiy oqimini bildiradi
Afferentaciya
Odamdagi maqsadga muvofiq harakatlarning amalga oshirilishi va avtomatlashuvi malaka deb aytiladi
Ishning tuzilishi shunday qisman avtomatlashuvi tufayli o'zgarish imkoniyati quyidagidan iborat:
1. harakatlarni ijro qilish usullarining o'zgarishi
2. Ishni bajarishda sensor, ya'ni hissiy nazorat usullarining o'zgarishi
3. Ish-harakat markaziy boshqaruvchi usullarining o'zgarishi
Malaka quyidagicha hosil qilinadi:
a) mehnat harakatlari, ularni egallab olishning zarur ekanligi va ahamiyatini anglash;
b) ?harakat namunasini esda olib qolish;
v) malaka namunalarini ko'p marta bajarish, mashq qilish;
g) izchillik bilan olib boriladigan mashq natijasida harakatlar tezlashadi, hatolar kamayadi;
d) malaka harakatlarni avtomatlashtirish bilan shakllanadi. Ayrim ortiqcha harakat elementlari tushib qoladi.
Biror faoliyatni amalga oshirish uchun mavjud bilimlardan va malakalardan foydalana olish k o' n i k m a deyiladi.
Avval hosil qilingan malakalarning yangi malakalarga ijobiy ta'siri malakalarning ko'chishi yoki malakalar indukciyasi deb ataladi.
Inson faoliyati asosan uch turga bo'linadi:
O'yin faoliyati
Mehnat faoliyati
ta'lim faoliyati
O'yin
Bola bir yoshga to'lgandan boshlaboq unda faoliyatning sodda shakllarini egallash uchun shart-sharoitlar yuzaga kela boshlaydi
Ta'lim faoliyati
Odamning o'z maqsadiga ko'ra batamom o'rganish va o'zlashtirishdan iborat bo'lgan mana shunday mahsus faoliyati ta'lim faoliyati deyiladi
Mehnat faoliyati
Ma'lum ijtimoiy foydali, moddiy yoki madaniy, ma'naviy mahsulot ishlab chiqarishga qaratilgan faoliyatdan iborat
Do'stlaringiz bilan baham: |
