Reja: Fizika fani uning mazmuni,boshqa fanlar va ekologiya bilan aloqasi. Fizik va biokimyoviy jarayonlarning uzviy bog‘liqligi

1-MA’RUZA
Moddiy nuqta kinematikasi va dinamikasi.
REJA:

1. 
   Fizika fani uning mazmuni,boshqa fanlar va ekologiya bilan aloqasi. Fizik va biokimyoviy jarayonlarning uzviy bog‘liqligi.
   
2. 
   Nyuton qonunlari. Butun olam tortishish qonuni.
   
3. 
   Og‘irlik kuchi va jismning og‘irligi.
   
4. 
   Deformatsiya. Guk qonuni.
   
5. 
   Ishqalanish kuchi, tabiatda va texnikada ishqalanish hodisasining ahamiyati.
   

Tayanch so‘z va iboralar: elektrlanish, elektron, zaryad, dielektrik, kuchlanganlik, superpozitsiya, kuch chiziqlari, elektr maydon, nuqtaviy zaryad, Kulon qonuni.
Fizika - asosiy tabiiy fanlarning biri bo’lib, u jonsiz tabiatning qonunlarini o’rganadi. Tabiatda sodir bo’ladigan hodisa va jarayonlar ma’lum qonunlar asosida ro’y beradi. Bu qodisalar va ularning qonuniyatlari orasidagi bog’lanishni o’rganish qar bir fanning asosiy vazifasidir. Fizika sohasiga asosan jismlarning o’zaro ta’siri va ularning harakat qonunlari qamda elektromagnit va yorug’lik bilan bog’langan hodisalar, atom va uning yadrosini o’rganish kiradi. Ammo fizika fanining aniq chegarasini hozirgi vaqtda ko’rsatish qiyin. CHunki har bir yangi ochilgan va ochilayotgan kashfiyotlar – fizikaning qo’llanish chegaralarini yanada kengaytirmokda deb aytish mumkin. Fizikaning asosiy qonunlarini bayon etishdan avval ba’zi fizik tushunchalar bilan tanishamiz. Fizika — asosiy tabiiy fanlarning biridir va u jonsiz tabiatning qonunlarini o‘rganadi. Tabiatda sodir bo‘ladigan xodisalar va jarayonlar ma’lum qonunlar asosida ro‘y beradi. Bu xodisalar va ularning qonuniyatlari orasidagi bog‘lanishni o‘rganish xar bir fanning asosiy vazifasidir. Fizika soxasiga asosan jismlarning o‘zaro ta’siri va ularning xarakat qonunlari, xamda elektromagnit va yorug‘lik bilan bog‘langan xodisalar, atom va uning yadrosini o‘rganish kiradi. Ammo fizika fanining aniq chegarasini xozirgi vaqtda ko‘rsatish qiyin. Chunki xar bir yangi ochilgan va ochilayotgan kashfiyotlar fizikaning qo‘llanish chegaralarini yanada kengaytirmokda deb aytish mumkin. Fizika yunoncha so‘z bo‘lib, “phusis”- tabiat degan ma’noni anglatadi. Fizika fanini birinchi bo‘lib, qadimgi yunon mutafakkiri Aristotel (eramizdan avvalgi 384-322 yil) o‘zining kitoblarida bayon etgan.
Fizika fanining boshqa fanlar bilan aloqasi ikki tomonlamadir: Bu fanlar fizika asboblari yordamida taraqqiy qilib, yangi fan cho‘qqilarini egallashsa, o‘zining yutuqlari bilan fizikani ham boyitadi va uni oldiga yangi vazifalar, yangi mukammal asboblar yaratishni qo‘yadi, shu tariqa o‘zi ham, fizika ham
Fizika fani materiyaning tuzulishini va materiya harakatining eng oddiy ko‘rinishidan tortib, to eng umumiy ko‘rinishlarigacha o‘rganadi: mexanik, atom-molekulyar, gravitatsion, elektromagnit, atom va yadro ichidagi jarayonlar.