Reja. Fizika fanining maqsadi 2

X`1-MA`RUZA
Mavzu: Fizika fani va uning boshqa fanlar bilan bog`liqligi
Reja.
1. Fizika fanining maqsadi
2. Fizika kursini qisimlarga bo’linishi
3. Mexanika va molekular fizika vazifasi
4. Elektr bo’limining vazifalari
5. Yorug’lik, atom va yadro fizikasi vazifasi
6. Fizika fani va uni texnika bilan bo’liqligi
7. Fizikaning muammolari

1.Fizika fanining maqsadi
Fizika fani tabiatda bo’ladigon xodisa va jarayonlarning ro’y berish qonuniyatlarini o’rganadi fizika fani eramuzdan avvalgi Aristotel davridan boshlab xozirgacha rivojlanib kelyapti fizika fan sifatida XV-XVI asirlardan buyon o’rganilib kelinmoqda. Biz bilamizki bizni o’rab olgan dunyo moddiydir u doimiy mavjud bo’lgan va uzliksiz xarakatlanuvchi materiyadur u doimo bizning sezgi o’rganlarimizga ta’sir qilib turadi biz uni faqat maxsus asboblar bilan sezamiz materiyaning turlari turli tumandir ularga elemental zarralar bu zarralarning yig’indisi fizik jisimlar va fizik maydonlarni tashkil qiladi bu maydonlar ta’sirida moddiy zarralar o’zaro ta’sirlashadi
Xarakat materianing ajralmas qismidur tabiatda bo’ladigon barcha o’zgarishlar xarakatlar natijasida bo’ladi shung uchun xarakat materiyaning yashash formasidur
Mateiya xarakatini uning formalarini turli fanlar shuningdek fizika xam organadi fizika materiya xarakatining eng sodda va umumiy shaklini o’rganadi. Fizika tabiat xodisalarini o’rganadi diyish xam mumkin. Fizika barcha tabiat fanlarining rivojlanishi uchun zarur bo’lgan taqiqod metodlarini ishlab chiqadi va asboblar yaratishga imkon beradi masalan mikrskopni biologiya taraqqiotidagi, teleskopdagi astronomiya taraqqiyotidagi, spektar analizni ximiyada, roentgen analizini mededsinada vaxokazo.
Xozirgi vaqtda tabiy fanlarning rivojlanishida fizika bo’limlari bor masalan astronomiyada - astrofizika, ximiyada – fizikaviy ximiya, biologiyada – biofizika, agronomiyada – agrofizika, elektrotexnikada – elektrofizika, metalshunoslikda – metalofizika vaxokazo.
Shuning uchun fizika barcha tabiy va amaliy fanlarni rivojlantirish uchun poydevordir. Fizika ekspremental va nazariy fizikaga bo’linadi. Ekspremental fizika mavjud fizik qonuniyatlarini tekshiradi va yangi faktlarini aniqlash bilan shugillanadi. Nazariy fizika esa tabiatdagi xodisalarni asoslovchi qonunlarini yaratadi va bu qonunlar asososida voqea va xodisalar moxiyatini ochib beradi shunigdek kuzatilishi mumkin bo’lgan yangi xodisalar xaqida bashorat qiladi
Физиканинг фан сифатида шаклланиши ва ривожланишини шартли равишда куйидаги даврларга бўлиб ўрганиш мумкин:
Эллинлар ва Уйғониш даври физикаси (Демокрит, Эпикур, Лукреций, Аристотель, Архимед, Хайсам, Ибн Сино, Беруний, Улугбек ва бошкалар);
Классик физика (XVII аср охири - XIX аср боши);
Янги физика (XIX аср охири - XX аср боши);
Замонавий физика (XX аср 30 йй.дан хозирга кадар).
салмоқли хисса кушдилар.

• 
  Янги физика рентген нурлари (1995 й), радиоактивлик (1996 й) ва электроннинг кашф килинишидан (1997 й) бошланиб, қуйидаги воқеа ва ҳодисалар унинг ўрганиш объекта ҳисобланади:
  
• 
  ёруғликнинг кваний табиати;
  
• 
  атомнинг планетар модели;
  
• 
  атом тузилиши ҳақида Бор назарияси;
  
• 
  Франк - Герц тажрибаси;
  
• 
  Хусусий ва Умумий нисбийлик назарияси;
  
• 
  ядро бўлиниши ва унинг таркиби;
  
• 
  Шредингер тўдқин механикаси;
  
• 
  Гейзенберг - Бор квант назарияси;
  
• 
  Дирак релятивистик тенгламаси ва.ҳ.з
  
• 
  П.Дирак, электроннинг антизаррачаси мавжудлиги туррисидаги гипотезаси билан 1931 йилда замонавий физика фундаментига ришт куйди. 1932 йилда Андерсон томонидан бу антизаррача космик нурлар таркибида аникдангач замонавий физикага асос солинди.
  
• 
  Хозирги кунда замонавий физика деганда Ядро физикаси, Элементар заррачалар ва космик нурлар физикаси, Плазма физикаси, Квант статистикаси ва Квант электроникаси, ўта оқувчанлик ва ўта ўтказувчанлик физикаси ва х.з. тушунилади.
  

2.Fizika fanining qisimlarga bo’linishi
Fizika kursi quydagi qisimlarga bo’linadi:

1. 
   Mexanika
   
2. 
   Issiqlik va molecular fizika
   
3. 
   Elektir
   
4. 
   Yorug’lik, atom va yadro fizikasi
   

1)Mexanika qismida mexanik xarakat ularning o’zgarishi mexanik xarakatning turlari, mexanik xaakatning o’zaro aylanuvchanligi o’rganiladi
2)Turli xil termodinamik uzatishlar, bu uzatishlar orasidagi issiqlik uzatilishi, gaz, qattiq jisim, suyuqliklarning molecular kinetic nazariyalari o’rganiladi
3) Elektr qismida elektrlangan elektro neytral jismlarning o’zaro ta’siri, elektr o’tkazuvchanliklari o’rganiladi
4) Yoruqlik bobida yorug’likning korpusklyar, to’lqin tabiatga ega ekanligini elektromagnit nazariyasi, kvant xamda foton nazariyasi o’rganiladi. Atom va yadro fizikasi tabiatda uchradigon barcha jismlar atom va molekulalardan tashkil topganligini amaliy ravishda asoslash bilan barcha elemental zarralar va kosmik nurlar bilan shugullanadi.

6.Fizika fani va uni texnika bilan bog`liqligi.