Reja: I bob. Tinish belgilari va ularning o‘rganilishi

Undov belgisining qavs ichida berilishi ma’lum gap orqali ifodalanadigan obyektiv mazmunni – propozitsiyani ifodalaydi:

• 
  Undov belgisining qavs ichida berilishi ma’lum gap orqali ifodalanadigan obyektiv mazmunni – propozitsiyani ifodalaydi:
  
• 
  «Boburnoma»da tarix, etnografiya, til, adabiyot geografiya, biologiya, botanika, hatto tabobatga (!) oid g‘oyat qimmatli ma’lumotlarni uchratish mumkin. Biz oltmish student dorulfununning adabiyot bo‘limida besh yil (!) tahsil ko‘rdik, lekin Alisher Navoiyni bilmasdan ketaverdik. (E. Vohidov)
  
• 
  Gaplarning birinchisida “hattoki tabobatga oid fikrlar ham asarda bor – Bobur tabobatga ham qiziqqan”, ikkinchisida “shuncha – besh yil o‘qib ham Navoiyni o‘qimadik” kabi propozitsiyalar tinish belgilari orqali ifodalangan.
  

Gap yoki matn ichidagi birorta so‘z yoki jumla mujmal, noaniq, tushunarsiz bo‘lsa, undan so‘ng qavs ichiga so`roq belgisi qo‘yiladi. «Toping!» ma’nosida: Abdulla Qodiriyning «O’tgan kunlar» qissasida (?) o‘zbek xalqining yaqin o‘tmishi haqida hikoya qilinadi.

• 
  Gap yoki matn ichidagi birorta so‘z yoki jumla mujmal, noaniq, tushunarsiz bo‘lsa, undan so‘ng qavs ichiga so`roq belgisi qo‘yiladi. «Toping!» ma’nosida: Abdulla Qodiriyning «O’tgan kunlar» qissasida (?) o‘zbek xalqining yaqin o‘tmishi haqida hikoya qilinadi.
  
• 
  (?) – bu asar qissa emas, roman.
  

2.2. Badiiy matn va tinish belgilari

• 
  Tinish belgilari muayyan fikrni ta’kidlash, emotsionallikni kuchaytirish, muhim jihatni ajratib ko‘rsatish usulidir. Maxsus punktuatsion belgi – ko`p nuqta yordamida badiiy matnda sukut (jim qolish) usuli hosil qilinadi. Masalan:
  

Tohir Malikning “Erkin” hikoyasiga diqqat qaratsak, unda eski tuzum davrida taqiqlangan kitoblarni izlab kelgan mas’ul idora xodimlaridan ularni yashirib qo‘ygan xonadon sohiblari ikkilanib, tutilib gapirishi ham ko`p nuqta yordamida ifodalanadi:

• 
  Tohir Malikning “Erkin” hikoyasiga diqqat qaratsak, unda eski tuzum davrida taqiqlangan kitoblarni izlab kelgan mas’ul idora xodimlaridan ularni yashirib qo‘ygan xonadon sohiblari ikkilanib, tutilib gapirishi ham ko`p nuqta yordamida ifodalanadi:
  
• 
  — Kitoblar qani deyapman?!
  
• 
  — Ularni... ularni yoqib yuborganmiz.
  
• 
  — Yoqib yuborganmiz? Nimaga?
  
• 
  — Shu... nimaydi?..