Reja: I kirish II asosiy qism

Irodaviy sifatlar tuzilmasi
Irodaviy tayyorgarlik tuzilmasida quyidagiga o’xshash sifatlar ajratib ko’rsatiladi:

Maqadga intilish - (istiqboldagi maqsadni aniq ko’rish);

Qat’iyat va jasorat - (o’z vaqtida qabul qilingan va puxta o’ylab topilgan qaror bilan birga tavakkal qilishga moyillik);
Sabr va matonat - (maqsadga erishish yo’lida butun kuch-qudratni va faoliyatini safarbar etish to’siqlarni yengib o’tishga bor kuch bilan intilish);
Sabr toqat va o’zini tuta bilish - (aql idrok teranligi, emotsional ko’nikish, his-tuyg’ular jumbushga kelgan sharoitda u fikr o’ylari va xatti-harakatlarini boshqara olish qobiliyati); O’z-uzini rag’batlantirish, hamda mashg’ulot ishlarini bajarishga o’zini o’zi majbur qilish;
o’z his-tuyg’ularini muvofiqlashtirish
- oldindan o’zining ruhiy va umumiy ahvolini yaxshilay olish;
- o’zini-o’zi nazorat qilib borish.
Ma’naviy irodaviy talablarni tarbiyalash uslublari:
- ishontirish;

• majbur etish;

  
  

• qiyinchiliklarni asta-sekin oshirib borish;

  
  

• musobaqalashish.

  
  

Ruhiy imkoniyatlar tuzilmasi va ularni takomillashtirib borish.

Ruhiy tayyorgarlik tuzilmasi quyidagi tarkibdan iborat bo’ladi:
- reaksiya xususiyatlarini takomillashtirish, to’g’ri bashorat qilishga o’rgatish, kuzatish va diqqatni o’rgatish.
- muskul faoliyatini ruhiy jihatdan muvofiqlashtirib borishni takomillashtirish;
- start oldidagi holatni boshqara bilish;
- sport sohasida takomillashishga bo’lgan barqaror qiziqishni shakllantirib borish.


Mavzu: Sport formasini taraqqiyotining fazoliligi va uning mezonlari


Reja:
1. Sport formasi taraqqiyotining fazoliligi

2. Sport «formasi»ni rivojlantirish mezonlari

3. Sport formasini vaqtincha yo’qotish fazasida


Sport formasi taraqqiyotining fazoliligi


Sport formasi. Sport formasi ko’p jihatlidir. Maxsus ma’lumotlarni umumlashtirib, unga xos bo’lgan belgilar kompleksini ko’rsatish mumkin.
Fiziologik nuqtai nazardan sport formasiga quyidagilar xosdir:
- sport formasida bo’lmagan paytda mumkin bo’lmagan yuk-sak funksional darajada spetsifik muskul ishini bajara olish qobiliyati, ya’ni sport formasi davrida organizm eng yuksak funksional darajaga ega bo’ladi;
- funksiyalarni tejash, ya’ni nihoyat darajasiga yetmagan standart ishlarni bajarishda (jumladan, energiya sarflashda) barcha ish jarayonlari mukammalroq koordinatsiya qilinishi hamda organi-zmning funksional imkoniyatlari yuksakroq bo’lishi tufayli qator fiziologik o’zgarishlarni kamaytirish;
YUksak turg’unlik va shu bilan birga sport harakati malakalari dinamik steriotiplarining varinativligi (o’zgaruv-chan sharoitlarga moslasha olishi);
YUksak safarbarlik, ya’ni organizmning harakat faoliyati jarayoniga tezroq kirishib keta olishi va bir ishdan ikkinchi ishga tezroq o’ta oladigan qobiliyatning mukammalroqligi, tiklanish jarayonlarining tezroq o’tishi, sport formasi davrida ish samaraliroq bajarilishi bilan bir qatorda charchash holatidan keyin ish qobiliyati tezroq tiklanadigan bo’ladi.
Sport formasi haqida psixologik tasavvurlar hozircha to’la va yetarli darajada konkret emas. SHunday bo’lsada quyidagi belgilarni ko’rsatish mumkin.
Tanlangan sport faoliyati sharoitlari bilan bog’liq maxsus idrok etish qobiliyatining yaxshilanishi suzuvchilarda «suvni his etish» va hokazo);
Harakatlarni ongli ravishda boshqarish (harakat mala-kalarini maqsadga muvofiq ravishda avtomatlashtirish asosida) va sport taktika tafakkurining ijodiy namoyon bo’lish imkoni-yatlarining yuksalishi;
Iroda kuchi diapazonining kengayishi (ham uzoq vaqt iloji boricha iroda kuchi sarflash imkoniyatlarining kengayshi, ham shu imkoniyatlarning absolyut darajasi yuksalishi);
Musobaqalashishga va yutuqlarga erishishga qaratilgan alohida emotsional kayfiyat, sport formasi - kuch - quvvatiga qat’iy ishonishga asoslanib, eng zo’r jasorat ko’rsatish mumkin bo’lgan davr.