Reja: Kirish Asosiy qism I bob

II.2. Sonni o’zining kasridan topishga doir masalalarni yechish metodikasi.
Bir shahar bilan ikkinchi shahar orasidagi butun yo’lni avtomabil uch kunda bosib o’tdi: birinchi kuni avtomashina butun yo’lning qismini, ikkinchi kuni birinchi kuni o’tgan yilning qismini bosib o’tdi.: uchinchi kuni esa ikkinchi kuniga qaraganda 180km kam yo’l yurdi. Avtomabil uch kunda hammasi bo’lib necha km yo’l yurgan?
Masala sharti:
I kun ? butun yo’lning qismi
II kun ? I kuni o’tgan yilning qismi ?
III kun ? II kunga qaraganda 180km kam
Yechish:
Ikkinchi kuni butun yo’lning qancha qismi o’tilgan?
* = (qism)
Avvalgi ikki kunga butun yo’lning qancha qismi o’tilgan?
+ = = (qism)
Uchinchi kunda butun yo’lning qancha qismi o’tilgan?
1 - = - = (qism)
4) Ikkinchi va uchinchi kuni o’tilgan masofalar farqi nega qismni tashkil qiladi?
- = (qism)
5) Avtomabil uch kunda qancha masofani o’tgan?
180 : =180 * 20 : 3 =1200 (km)
Javob: Avtomabil uch kunda 1200km o’tgan.
Quyida ushbu tipga oid quyidagi masalalarnikeltiramiz.
Butun yo’lning 2/1 qismi o’tilgandan keyin yana 119km qoldi. Butun yo’l necha km?
Yechish: 119*2=238 km
Ikki traktorchi bir f\x da ishladi. Birinchi traktorchi ikkinchi traktorchi haydagan yerning 3/1 qismiga yer haydadi. Agar ikkinchi traktorchi birinchi traktorchidan 12 ga ortiq yer haydagan bo’lsa, har bir traktorchi qancha yer haydagan?
12:3=4 ga
Kitob 27 betli. O’quvchi kitobning uchdan bir qismini o’qidi.O’quvchi kitobning necha betini o’qigan?
27:3=9 bet
O’quvchi kitobning beshdan bir qismini o’qidi.Bu kitobning 12 betiga teng.Kitob hammasi bo’lib necha betli?
5*12=60 bet
Qizcha 15 m li knopning beshdan bir qismini qirqib oldi. Kanopning qirqib olingan bo’lagining uzunligi qancha?15:5=3 metr
Kitob 80 betli. Bola bu kitobning to’rtdan bir qismini o’qib chiqdi. Bola yana necha bet o’qishi kerak?
80:4=20 80-20=60 bet
Po’lat she’rning yarmini yodladi. U 12 satr shehr yodladi. Bu shehr necha satrli bo’lgan?
12+12=24 satr
Somsa 20 so’m turadi. Omon birta somsa olib, o’zidagi pulning beshdan bir qismini sarf qildi.Omonda necha so’m pul bo’lgan?
20*5=100 so’m
To’g’ri to’rtburchakning bo’yi 8 sm,eni bo’yining to’rtdan bir qismini tashkil qiladi. To’g’ri to’rtburchakning enini aniqlang.To’g’ri to’rtburchak tomonlari uzunliklarining yig’indisini toping.
8:4=2 sm 8*2=16
O’quvchilar 15 tup daraxtni oqlashdi, bu daraxtlar maktab hovlisidagi hamma daraxtlarning yarmiga teng. Maktab hovlisida hammasi bo’lib nechta daraxt bor?
15+15=30 tup
Kesmaning uzunligi 24 sm. Bu kesmaning uchdan bir qismining uzunligini toping.
24:3=8 sm
30 m uzunlikdagi arqon ikki bo’lakka bo’lindi. Birinchi bo’lakning uzunligi butun arqonning beshdan bir qismini tashkil etdi. Ikkinchi bo’lakning uzunligi qancha?
30:5=8 m 30-8=28 m
Bir kesmaning uzunligi 3sm, bu ikkinchi kesma uzunligining to’rtdan bir qismini tashkil etadi. Ikkinchi kesmaning uzunligini toping. SHu kesmalarni chizing.
3*4=12 sm
Katta bidongat 15 l sut, bankaga esa bidondagi sutning beshdan bir qismi ketadi. Bitta bankaga necha litr sut ketadi? Uchta to’la bankadagi sutni quyish uchun nechta banka kerak bo’ladi?
15:5=3 l
Ikkta kesma chizing: birining uzunligi 12 sm, ikkinchi kesma birinchi kesmaning to’rtdan bir qismiga teng bo’lsin.
12:4=3 sm
8 sm uzunlikda kesma chizing. Bu kesmaning to’rtdan bir qismini bo’yang. Qancha uzunlikda kesma bo’yaldi?
8:4=2 sm
Uchta kesma chizing: birining uzunligi 8 sm,ikkinchisining uzunligi birinchisi uzunligining yarmiga teng, uchinchisi ikkinchisidan 3 marta uzun bo’lsin.
8:2=4 sm 4*3=12 sm
Kvadrat uzunligining o’n oltidan bir qismi 4 sm kv ga teng. Butun kvadratning yuzini toping.16*4=64
Sinfda 36 o’quvchi bor. Ularning oltidan biri duradgorlik to’garagiga qatnashadi.Nechta o’quvchi duradgorlik to’garagiga qatnashadi?
36:6=6 ta