Reja: Kirish Asosiy qism I bob

II.3.Kasrga ko’ra sonning o’zini topishga doir masalalar va ularni yechish

Kesmaning oltidan bir qismi 3sm. Butun kesmaning uzunligini toping.
6*3=18 sm
Do’konda 200 kg olma bor edi. SHu olmaning to’rtdan bir qismi sotildi. Necha kg olma qoldi?
200:4=50 kg
Sayohatchilar 2 soat yo’l yurdilar. Ular bu vaqtning uchdan birini daryoni kesib o’tishda, qolganini piyoda yurishga sarfladilar.Sayohatchilar qancha vaqt piyoda yurganlar.
120:3=40 daqiqa 2*40=80daqiqa
Yarim sutka necha soatni tashkil qiladi? To’rtdan bir sutka-chi?
24:2=12 soat 24:4=8 soat
Dars soat 11da boshlandi va 45 minut davom etdi. Dars qachon tugaganini soat modelida ko’rsating.
2 minutda necha sekund bor? 10 minutda-chi?
2*60=120 sekund 10*60= 600 sekund
Har bir sonning uchdan birini toping: 15,21,33,42,51,60.
15:3=5
21:3=7
33:3=11
42:3=14
51:3=17
60:3=20
Bir soatning bir qismi necha minut bo’ladi? To’rtdan bir qismi-chi? Uchdan bir qismi-chi? O’ndan bir qismi-chi? Beshdan bir qismi-chi?
60:1=1 minut
60:4=12 minut
60:3=20 minut
60:10=6 minut
60:5=12 minut
Kesmaning uchdan bir qismi 4sm ga teng.SHu kesmani chizing,Kesmaning uzunlini dm va sm larda ifodalang.
3*4=12 sm
896 sonning yarmini, 756 sonning uchdan birini, 940 sonining to’rtdan bir qismini toping.
896:2=448
940:4=235
Uchinchi sinf o’quvchilari 8ta tuvakka gul o’tqazishdi.Bu ular bajarishi kerak bo’lgan ishning to’rtdan bir qismi. Bolalar qancha tuvakka gul o’tqazishlari kerak?
8*4=32 ta

Xulosa

Xulosa qilib aytganda boshlang’ich sinfda olingan bilimlar kelajakda juda katta ahamiyat kasb etadi.

Boshlang’ich sinfda matematika o’qitishda o’quvchilarga mavzularni oddiydan murakkabga qarab olib borish lozim. Shundagina dars tushunarli va qiziqarli bo’lib yetkaziladi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasini shakllantyirish 3-sinfdan ulush tushunchalari bilan olib boriladi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasini ko’rgazmali qo’rollarsiz masalan, narsalar olma, tarvuz, qovun va geometrik shakllar: Doira, kesma, kvadrat, to’g’ri to’rburchaklarsiz olib borib bo’lmaydi. Boshlang’ich sinflarda kasr tushunchasi o’quvchilarga qismlarga bo’lib o’rganilishini, chamalashni shakllantiradi.
Oʻquvchilarni kasrlar bilan tanishtirish dasturga binoan 3-sinfdan boshlanadi. Kasrlarning hosil boʻlishi, ularni taqqoslash, sonning ulushini topish va berilgan ulushga koʻra sonning oʻzini topish bilan tanishadilar.
4-sinfda 1ning ulushi, bir necha ulushi va uning yozma koʻrinishi tasavvurlariga ega boʻladilar. Kasr tushunchasi geometriyada kesma ulushi, miqdorlarning ulushi va boshqa geometrik shakllarning ulushlari bilan bevosita bogʻlangan.
Kasr tushunchasini hosil qilish har xil narsalarni teng boʻlaklarga boʻlish, kesish, sindirish, maydalashdan kelib chiqadi deyiladi.
Boshlangʻich sinfdan oldin, ya’ni maktabgacha yoshdayoq kasr tushunchasining boshlangʻich tushunchalari berilgan. Masalan, olma, tarvuz, bodring, non va boshqalarni bir necha boʻlaklarga boʻlib koʻrgan va boshlangʻich tushunchalarni olgan. Shu maqsadda bolalarni ulushlar bilan, ularning yozilishi bilan tanishtirish, taqqoslashni oʻrganish, sonning ulushlari va ulush boʻyicha sonni topishda doir masalalarni yechish koʻzda tutiladi, aytib oʻtilgan barcha masalalar koʻrgazmali qilib ochib beriladi.
Miqdorlarning ulushlari bilan tanishtirish metodikasi. Yuqorida koʻrdikki, 3-sinfda birning ulushlari, ya’ni 1/2, 1/3, 1/4 va hokazo ulushlarga oid tasavvurlarni hosil qilishdan iborat.
Kasrlarni oʻrgatish deyarli koʻrgazma asosida tushuntiriladi. Bu koʻrgazmalarga meva qovun, tarvuz, geometrik shakl, chup, qogʻoz va boshqa atrofdagi narsalarni olish mumkin.
Koʻrgazmali tushuntirishda, masalan, olmani teng ikkiga boʻlish, ba’zan teng boʻlmagan 2 boʻlakka boʻlish, u yarim olma emasligini, demak, kasrni hosil qilmaslikni tushuntirish kerak. Faqat teng boʻlakka boʻlgandagina kasr son yoki butunning ulushi hosil boʻlishini mustahkamlash, sindirish lozim.
Turli xil geometrik shakllar bilan ishlayotganda bu shakl yordamida ulushlarni hosil qiladilar, hamda uning ba’zi xossalarini keltirib chiqaradilar.Masalan, kvadratni teng 4 boʻlakka boʻlishda, uni ikkita yo’l bilan boʻlib, burchaklarining oʻzaro tengligiga hamda tomonlarning ham oʻzaro tengligiga asoslanib, shuningdek kvadrat simmetriyasi haqida tasavvurlarga ega boʻladilar.