Reja: Koreys xalqi taomlari

Mavzu:Koreys xalqlarini ovqatlanishining o’ziga xos xususiyatlari.
Reja:
1.Koreys xalqi taomlari.
2.Ovqatlanishning xususiyati.
3.Umumiy ma’lumot.
Koreya milliy taomlari— oʻziga xos, ajoyib noodatiy taomlar hisoblanadi. Ularning xilma-xilligi Koreyaning madaniyati hamda dengiz boʻyida joylashganligiga bogʻliqdir.Kimchi.Silla sulolasi davridan (taxminan 2000 yil oldin) kimchi har bir koreys dasturxonida sevimli achchiq yordamchi hisoblangan. U fermentlangan karamni qalampir, sarimsoq, zanjabil va qora piyoz solingan idishda tuzlash va saqlash orqali tayyorlanadi. Karam va koreys turp kabi sho‘rlangan va fermentlangan sabzavotlardan iborat anʼanaviy koreys taomidir. Ziravorlarning keng tanlovi, jumladan gochugaru (Koreys chili kukuni), piyoz, sarimsoq, zanjabil va jeotgal (tuzlangan dengiz mahsulotlari) va boshqalar ishlatiladi. Kimchi turli xil shoʻrvalar va pishiriqlarda ham qoʻllaniladi. Koreys oshxonasida asosiy taom sifatida u deyarli har bir koreys taomiga garnitur sifatida isteʼmol qilinadi.Asosiy ingredientlar sifatida turli xil sabzavotlardan tayyorlangan yuzlab turli xil kimchi mavjud. Anʼanaga koʻra, kimjang deb ataladigan qishki kimchi qish oylarida muzlashning oldini olish va yoz oylarida fermentatsiya jarayonini sekinlashtirish uchun etarli darajada sovuq boʻlishi uchun onggi deb nomlangan katta sopol fermentatsiya idishlarida saqlanadi. Kemalar, shuningdek, jangdokdae deb ataladigan maxsus teraslarda ochiq havoda saqlanadi. Hozirgi vaqtda maishiy kimchi muzlatgichlari koʻproq qoʻllaniladi.Yumshoq tofuga ziravorlar qoʻshib, soya sousi, tuz yoki tuzlangan qisqichbaqalar bilan ziravorlash orqali tayyorlanadi. Yumshoq tofu — bu tofu tayyorlash jarayonida koagulyatsion boʻlmagan soya oqsili boʻlib, yaxshi hazm boʻladigan va oʻziga xos mazali taʼm va yumshoq tuzilishga ega.Yumshoq tofu, shuningdek, qon bosimi va xolesterin darajasini pasaytiradi, aterosklerozning oldini oladi. Buning sababi, yumshoq tofu tarkibidagi protein qondagi xolesterinni pasaytiradi va qon bosimining koʻtarilishini bostiradi. Bu nafaqat qon tomirlarida yomon xolesterinni yoʻq qiladi va tanadagi yaxshi xolesterinni oshiradi. Bunday yumshoq tofu shoʻrva achchiq boʻladi.Bibimbap Bibimbap, baʼzan bi bim bap yoki bi bim bop sifatida romanizatsiya qilinadi, koreys guruch taomidir. „Bibim“ atamasi „aralash“ degan maʼnoni anglatadi va „bap“ pishirilgan guruchni anglatadi. Bibimbap namul yoki kimchi va gochujang, soya sousi yoki doenjang bilan toʻldirilgan issiq oq guruchdir. Tarkibida xom yoki qovurilgan tuxum va dimlangan goʻsht mavjud.Gimbap Gimbap, shuningdek, kimbap deb nomlanadi, bu pishirilgan guruch va sabzavot, baliq va goʻsht kabi ingredientlardan tayyorlangan koreys taomidir. Gimbapning kelib chiqishi muhokama qilinadi. Yapon nazariyasi shuni koʻrsatadiki, bu taom Yaponiya Koreyani bosib olishi davrida yapon sushi varianti makizushi Koreyaga kiritilishidan kelib chiqqan. Oʻsha davrda Koreya oshxonasi Gʻarb taomlari va ichimliklarini, shuningdek, bento (koreys tilida doshirak) yoki dengiz oʻtlari bilan oʻralgan sushi kabi baʼzi yapon taomlarini qabul qilgan. Oʻshandan beri gimbap koʻpincha guruch sirkasi oʻrniga anʼanaviy koreys lazzatlari, shuningdek kunjut yogʻidan foydalanadigan alohida taomga aylandi. Bu nazariyani 1935-yilgi gazeta qo‘llab-quvvatlaydi, unda gimbap atamasi Koreyada birinchi marta paydo bo‘lgan.Samgye-tang yoki ginseng tovuq shoʻrva, yaʼni koreyscha ginseng — tovuq — shoʻrva, birinchi navbatda, sarimsoq, guruch, jujube va ginseng bilan toʻldirilgan butun bitta tovuqdan iborat. Samgye-tang — tana salomatligi uchun koreys anʼanaviy shoʻrvasi. Joseon sulolasi davrida (1392-1897) odamlar Samgye-tanga oʻxshash koʻplab tovuq shoʻrvalari, jumladan Yeongye-tang, Chonggye-tang va Xvanggye-tangdan zavqlanishdi. Yoz kunlarida tovuqdan shoʻrva qilib, oqsoqollarga berish odat tusiga kirgan boʻlsa, shoh Injo hukmronligi davrida sut goʻshti ildizi bilan qaynatilgan tovuq goʻshti va uning bulyonidan kasal malikaga tortilgan.Naengmyeon yoki raengmyŏn — Shimoliy Koreyadan kelib chiqqan makaron taomi boʻlib, u turli ingredientlardan, jumladan, grechka, kartoshka, shirin kartoshka, oʻq kraxmal va kudzudan tayyorlangan un va kraxmaldan tayyorlangan uzun va yupqa qoʻlda ishlangan noodlelardan iborat.19-asrdagi Dongguksesigi (donggusesigi, mēnggīngwīng) xujjatlariga koʻra, naengmyeon Joseon sulolasidan beri qilingan. Dastlab Shimoliy Koreyada, ayniqsa Pxenyan (phaejo) va Xamxung (haeng) shaharlarida delikates boʻlgan naengmyeon Koreya urushidan soʻng Shimoliy va Janubiy Koreyada butun Koreya boʻylab keng ommalashgan.
Bulgogi, soʻzma-soʻz „olovli goʻsht“, yupqa, marinadlangan goʻsht boʻlaklaridan, koʻpincha mol goʻshtidan tayyorlangan, barbekyu yoki pechka ustidagi panjara ustida pishirilgan gui. Bundan tashqari, koʻpincha uy pishirishda skovorodkada qovuriladi. Bu taom uchun sigir goʻshti, koʻkrak yoki qovurgʻa kerak boʻladi. Bulgogi Goguryo davrida (miloddan avvalgi 37-668) paydo boʻlgan, deb ishoniladi, oʻshanda u dastlab maekjeok (dhai, líní) deb atalgan va mol goʻshti shish ustida pishirilgan. U Joseon sulolasi davrida „nozik yoyilgan“ goʻsht degan maʼnoni anglatuvchi neobiani (dahanyano) deb atalgan va anʼanaviy ravishda badavlat va zodagonlar uchun tayyorlangan. Oʻrta asrlardagi Koreya tarixi kitobida „Dongguksesi“ (donggusei) bulgogi „olovli goʻsht“ degan maʼnoni anglatuvchi yeomjeok (yyeon) nomi bilan yozilgan. U barbekyu uslubida, taxminan 0,5 sm qalinlikdagi boʻlaklarga boʻlinib, shishlarda hwaro panjarada pishirilgan. Endi u shish shaklida pishirilmagan boʻlsa-da, bulgogining bu asl turi bugungi kunda bulgogi sanjeok deb ataladi.Koreyslar yig’ilishib birgalikda ovqatlanishni, taomni baham ko’rishni yaxshi ko’rishadi. Odatda uyga mehmon taklif qilishsa, kundalik yeyiladigan ovqatlardan ko’ra yanada yaxshiroq ovqatlar bilan siylashadi. Koreys ovqatlari asosan pap (qaynatilgan guruch), sho’rva, panchan(turli salatlar)dan iboratdir. Sho’rvaga o’xshash taomlar ttang, chige bo’lib, panchanning esa ko’katlar, bug’da pishirilgan (chchim), soya solib pishirilgan (chorim), olovda pishirilgan(kui), qovurilgan (pokkim), yog’da tashlab olingan (tvigim) va chon kabi ovqatlarni iste’mol qilishadi. Panchanning asosiy tarkibi kimchi turlari hisoblanadi. Shuningdek, ovqatning o’rniga ba’zan lag’mon turlari (kuksu, nengmyon), sujebi, ttok kabilarni tanovul qilishadi. Er ham, xotin ham ishlaydigan oilalar ko’payib oila shakli o’zgargani sayin, 1 kishilik taom, yengil taomlar, yetkazib beriluvchi taomlar ham ko’payib bormoqda.yaqinlashib, Koreyadagi hayot tarzingiz ham yanada zavqliroq o'tadi.Ichimlik suviKoreyada suvni xavotirlanmasdan ichishingiz mumkin. Koreys tozalangan suvni shundayligicha yoki choy qilib qaynatib, sovutgan holda ham ichishadi. Quvurdan keladigan suvni shundayligicha ichsa ham unchalik zarari yo'q, biroq uni qaynatib yoki tozalash qurilmasidan o'tkazib ichgan ma'qulroq. Koreyaga birinchi marta kelgan kishilarda odatda suv almashganligi sababli ba'zan qorin og'rishi hollari ham kuzatiladi. Ko'pchilik bir necha kunda tuzalib ketadi, lekin agarda og'riq kuchaysa albatta kasalxonaga borish lozim. Tamaddixonalarda har qancha miqdorda bepul suv ichish mumkin bo'lib, chanqaganda do'konlardan ham osongina sotib olish mumkin.02Asosiy koreys taomlari(1)Pap (qaynatilgan guruch)Guruchni qaynatib pishirilib Janubiy-sharqiy Osiyo mamlakatlardagi papga qaraganda yanada yopishqoq. Avvaliga undan tanovul qilganda yaxshi hazm bo'lmasligi yoki oshqozon og'rishi ham mumkin. Taxminan bir haftacha harakat qilsangiz, ushbu taom bilan do'stlashib keta olasiz.

• 
  
  

Pibim-pap
Qaynatilgan guruchga turli sabzavot va ko'katlar, mol go'shti, ziravor va boshqalarni solib, kunjut yog'i va qalampir qaylasi bilan aralashtirib tanovul qilinadigan koreys milliy taomi hisoblanadi. “Chonju pibimpap”i shu viloyatning faxrli taomi sifatida mashhur. Uni jahonga mashhur yulduzlar sevib tanovul qiladilar ham deyishadi.

• 
  
  

< Pibim-pap >