Tormoz mexanizimining konstruksiyalari
Barabanli tormoz mexanizmlari ishqalanuvchi, aylanuvchi va
q o ‘zg‘almas detallardan, shuningdek q o ‘shuvchi va sozlovchi
qurilm alardan tashkil topgan. Ishqalanuvchi detallar torm oz
momenti hosil qiladi, qo‘shuvchi qurilma ishqalanuvchi detallarni
bir-biriga siqadi. Sozlovchi qurilma esa tormozlanish bo‘lmaganda
ishqalanuvchi detallar orasida kerakli tirqish boiishini ta ’minlaydi.
7.4-rasmda keltirilgan kuchlari teng bo‘lgan va tayanchlari bir
tarafga joylashgan barabanli torm oz mexanizmi k o ‘rsatilgan.
Tayanch disk (3) ko‘prik karteriga qotirilgan. Tayanch diskning
pastki tarafiga ikkita barmoq (13) o'rnatilgan va bu barmoqlarga
ekssentrik xalqalar mahkamlangan. Barmoqlar holati gayka (14)lar
bilan ushlab turiladi. Ekssentrik xalqalar (1 va 5)ga kolodkalarning
pastki uchlari kiygizilgan. Qaytaruvchi prujina (4) yordamida har
bir kolodka o'zining sozlovchi ekssentrigi (ll)g a tiralib turadi.
Sozlovchi ek ssen trik lar tayanch diskka bolt (9) yordam ida
mahkamlanadi. Prujina (10) yordamida sozlovchi ekssentriklarning
kerakli holati ushlab turiladi. Shunday qilib, har bitta kolodka
barabaniga nisbatan sozlovchi ekssentrik (
11) va ekssentrik xalqa
(12) yordamida sozlanadi. Kolodkalarning yuqori uchlari silindr
(2)ning porshenlariga tiralib turadi. Kolodkalarning yon tarafga
siljishdan skoba (7) ushlab turadi. Oldingi va yuqori kolodkalarga
m ahkam langan friksion qoplam alarning uzunligi bir xil emas.
Oldingi qoplama (
8) orqa qoplama (6)dan uzunroq. Buning sababi
ikkala qoplama bir xil yoyilishmi ta’minlash, chunki oldingi kolodka
aktiv boigani uchun kattaroq tormoz momenti hosil qiladi. Tormoz K olodka-
barabanli bir tayanchli
torm oz mexanizmi:
1 va 5-ekssentrik xalqalar;
2-silindr; 3-tayanch disk;
4-qaytaruvchi prujina;
6-orqa qoplama;
7-skoba; 8-old qoplama;
9-bolt; 10-prujina;
11-ekssentrik;
12-ekssentrik xalqa;
13-ikkita barmoq;
14-gayka
barabani g 'ildirak gupchagiga m ahkam langan. K olodkalarni
almashtirish uchun tormoz barabanini yechib olish mumkin.
Keltirilgan kuchlari teng bo'lgan va tayanchlari har tarafda
jo y lashgan torm oz m exanizm i 7.5-rasm da k o 'rsa tilg a n . Bu
mexanizmda ikkita bir xil
(6 va 10) kolodkalar va ularning har biri
o'zining tayanch barmoqlari (5 va 14)ga o'rnatilgan. Kolodkalar
prujinalar (9 va 12) yordamida sozlovchi ekssentrikka qisib turiladi.
Kolodkalarning uchlari g'ildirak silindrning porshenlari (
8)ga tiralib
turadi. G'ildirak silindrlari (1 va 13) o'zaro trubkalar yordamida
parallel ulangan.
K olodkalari teng siljuvchi torm oz mexanizmi 7.6-rasm da
ko'rsatilgan. C ho'yandan tayyorlangan kolodka (1) ekssentrik
bo'yinli o 'qqa (10) tiralib turadi. Bu o'qlar gaykalar yordamida
tayanch diskdagi kronshteynlarga m ahkam langan. Prujina (2)
kolodkalarni ajratuvchi musht (
6)ga siqib turadi. Har bitta kolodkaga
ikkitadan friksion xalqa (
8)lar mahkamlangan. Tormoz barabani (9)
shpilkalar yordam ida g 'ild irak gupchagiga m ahkam langan.
K olodka-barabanli ikki tayanchli torm oz mexanizmi:
1 va 13-g 'ildirak silindrlari. 2-tayanch diski; 3-o 'tkazish klapani; 4-shtutser;
5 va 14-tayanch barmoqlar; 6 va 10-kolodkalar; 7-sozlovchi ekssentrik;
8-porshen; 9 va 12-qaytaruvchiprujinalar; 11-friksion qoplama
|
