Reja: L tarixiy ma'lumotlar

2. Freym va freymli modellar haqida

Turli xildagi modellar imkoniyatlarini o'ziga bognovchi tasvirlashlarni ishlab chiqishga intilish, freymli tasvirlashlami paydo t%flishiga olib keldi. Freymlar nazariyasi 1975 yilda M. Minskiy tomonidan chop etilgan. Freymlar nazariyasini, bilimlarni freymlar bilan tasvirlash oynasini va '"Freym't terminini 1975-yilda M.Minskiy taklif qilgan [1-3], "Freym" so'zi ingliz tilidan olingan bo'lib, paycha, panjara, ichki skelet kabi mazmunlarda ishlatiladi, Freymlar nazariyasining mohiyati quyidagicha. lhson yangi holatga tushib qolgan paytda, u &zining xotirasidagi freymlar deb nomlanuvchi asosiy strukturasiga murojaat qiladi, Ya'ni bunday holatda to' g'ri yechimni qabul qilish uchun namunalarga murojat qilish kerakligini eslaydi,
Sun'iy intellektda freymlarning turli ta'ritlari mavjud. Quyida ulaming bazi birlarini keltiramiz [1-3, 6-8]:
Freynj — bu ba'zi tushuncha yoki obyektni tavsiflovchi dinamikli, to'liq aniqlanmagan minimal struktum.
Freym — bu sun'iy intellektda haqiqiy vaziyatlarning harakat sxemasini o 'zida aks ettiruvchi bilitlilarni tasvirlash ulubi.
Freynj — bu qandaydir obyekt, hodisa, vaziyat va jarayonning mohiyatini minimal tavsiflovchi mavhum timsolning modeli-
Freym bu idrok etishning qandaydir andozasini tasvirlashning mavhum(abstrakt) timsoli.
Freym —bu iborat ma'lumotlar struktutasi.
259
Ereym — bu qandaydir konseptual obyeklni tasvirlashning ma'lumotlar bazasi bo'lib, freymga tegishli axborotlar uning tahkil etuvchilari bo'lgan slotlarda saqlanadi.
Slol (inglizcha - slot- (teshik, kavak, tirqish, yoriq) terminalli (iemrxiyaniııg beti) bo'lishi yoki freymning quyi bosqichini o'zida namoyon qilishi mumkin„
Freymij model haqiqiy olam obyektlarining ierarxiyasini yaxshi tizimlashtirishga imkoniyai yaratadi-
Freymli modeliar strukturalashgan semantik tarmoqlar hişöblanadi. Bunday tarmoqlarda obyekllar va hodisalar freymlar ko*rinishida tavsiflanadi.
Freymii model!cır insonnig predmet saha haqidagi fikrlash jarayoninj tasvirlash uchun qo'llaniladi
Freymli model tarmoqli modelga nisbatan ancha maxsuslaslltirilgan bö'lib, bilimla1T1i klasıerlash (fragmenllash) prinsipiga asoslangan bo^şladi,
Boshqa turdagi modellardan fârqli ravishda Üreymli modellarda axboroi birliklaming qat'iy strukturasi qayd qılınadi, Bu yerda slotning qıymati (strukturasi) bo'lishi mumkin, Slotning qiymati sifatida freymııi tasvirlashda ichkima - ichki tamoyilini amalga oshirishga imkan beradi, freymni aniqlashlirişhda unga va slollarga aniq nom beradi va s1011ami Idirish sodir bo'ladi,
Freymli modemrning yutuqîari ulaming kompaktliligi, ko'rgazmaliligi, egiluvchallligi. modulliligi va a.xborot birlilklarni yozishda birxilligi bilan xarakıerlanadi,
Freymij modei!cırnjng asosjy kamchjljkları-bu ularda xulosalashni boshqarish mexanizmlarining etishınasligi hisoblanadi. Ba'zi hollarda bu kamchilik tizimııing foydalanuvchisi tomonidan .sioilur freyınkır sifatida foydalaniladigan protseduralar yordamida tuzatilishi mumkin,