Reja: L tarixiy ma'lumotlar

10-ma'ruza. Bilimlarni taqdim etishning freymli modellari
Reja:
L Tarixiy ma'lumotlar.
2. Freym va freymli modellar haqidav
3, Freymlarning tuzilmasi.
4, Freymlarning turlari,

5. 
   Freymlar o'rasidagi aloqalarning turlari-
   
6. 
   B ilimlarni freymli tasvirlash tillari va freymli exspert tizimlar.
   

Tayanch iboralar: Freym (frame), s101 (sloo, model (frame model), (programming LISP, KEATS, ACV(JIST, FIJK, GIS, ERI, TRI, Tables, CS, TMS, predikat/ur hisob} (predicate calculus), semanfik tarmoq (semantic web), mantiqiy tizim (logie system).atomar/i simvo/ (atomic symbol), karkas (frame), freymlap-rollar (frames-role), freymlur•senunylar frames), freym-namuna (frame-sample), freymsinf (frame-class), freym nomi (name of the .frume), slot nomi (slot name), slot qiymati (slot value), vorislik ko (inheritance pointer), ko 'rsc,dkichi (index anrjbtaes;), proofreym (promfreym), (exofrume), xossa/ar voris/igi (property inheritance), slot ÅKO omo), ERL (Frame Representagion Language), KRL (Knowledge Representation Language),
MON/fC, TRISTAN, ALTERID.

I. Tarixiy ma'lumotlar

Olamning mashinali modelini yaratishning murakkabligini asosiy sababi bu ushbu olamning xilma-xilligidir. Marvin Minskiy psixologik va amaliy jihatdan eng qimmatli modellarni taklif qildi. Marvin Minskiy — AQShdagi Massachuset texnologiya va texnika instltutida kompyuter fanlari professori, Tyuring mashinasi uchun dasturlash, sun'iy intellekt, bilimlar psixologiyasi sohasida mutaxassls, geometrik hisoblash, semantik hisoblash, mashinali idrok etish, simvolli o'rganish sohalarida islllagan. Robototexnika va masofadan boshqarishni asoschilaridan biri, shaxsan, sensorli va vizual datchiklarni, birinchi robotlarning mexanik qismlarini ishlab chiqargan. 1951 yilda u birinchi neyron tannoqlardan birini yaratdi va "Sun'iy intellekt" labaratoriyasini tashkil etdi. 70-yillarda u intellektning psixologik nazariyasini yatatdi. 1974 yilda 'iBilimlarni taqdim etish uchun freymlar" nomIJ kitobi chop etildi,
Inson psixikasining (ongda boqealming aks etishidan hosil bo'lgan ruhiy kechinmalar) freymlar nuqtai nazaridan talqini 10. I-rasmda keltirilgan.

Bizni O'rabO'ylash turgan o] amiaravom Tasavvur j arayoni I IL/ -rasm. nuqtui nuzuvidan talqinj.

258
Turli masalalarni yechishga qarab inson har bir vaqtda fazoda mo'ljal olishga, mansab pillapoyalarida yuqoriga chiqishga, she'riyat ma'nosini tushunishga, kerakli ma'lumotlami izlashga va boshqalarga imkoniyatlar yaratuvchi freymlarning turli global tizimlariga (10.2-rasm) ega bo'ladi.

Sun'iy intellektning bu yo'nalishi mavjud kompyuter modellari asosida intellektuål masalalarni yechishning algoritmlarini izlashga qaratilgan edi- Yångi ilm-rantli tashkil etishda Makkarli (Sun'iy intellekl masalalari uchun birinchi dasturlash tlIi-LISPning mualllfi), Mmskiy (Freym g'oyasining va bilimlarni taqdim etishning freymli modelining muallifi), Nyuell, Say^rmon, Shou, Xant va boshqalar o'zlarining salmoqli hissani qo'shdilar,