Reja: Mehnat rejimi haqida umumiy tushuncha

Biroq ishlab chiqarishning paydo bolishi toliqish oz-oziga toliqishni keltirib chiqaradigan qoshimcha omillar tufayli ancha murakkablashishi mumkin. Ishga borishda noqulay transport, ishning yomon tashkil qilganligi va boshqa kamchiliklar, kichik qoshimcha ish, sport bilan haddan tashqari, oz-ozicha toliqishni keltirib chikarmaydigan, biroq uning paydo bolishiga komaklasha borib, uni oldilashtiradigan yordamchi ishlarni hisobga olish lozim. Bunga xronik kasalliklar hamda jismoniy, rivojlanmaganlik ovqatlanish rejimini buzish, chekish va alkogol, muhitning noqulayligi va hokazolar kiradi.

Pedagogik va psixologiyani tadbirlari boshlanayotgan toliqish va ota toliqishning asosiy omilini yengillashtirishga kushimcha va yordamchi omillarni bartaraf etishga qaratilgan bolmogi lozim. Toliqish va ota toliqishni 3 xil yoli boladi:

1) jismoniy (otin yorish, yer ishlari va hokazolar)

2) Aqliy (pedagogik yoki oquv mehnati va hokazo)

3) Emosional (xavfli sharoitlarda ishlash).

Bular kopincha mos boladi. Ota toliqish turli darajada bolishi mumkin: agar ular kundan-kun ish kilib bormaganda edi, dam olish kunlari, tatilda dam olish uylari ham zarur bolmas edi. Yengil toliqish navbatdagi tatil oldidan bolishi tola qonuniydir. Aniq seziladigan toliqish faqat psixologiya qoidalari buzilgan hollardagina vujudga keladi. Ota ogir toliqish bu kasallik. Toliqishning kerakli alomatlari nihoyatda rang-barang va barqarordir. Sektorli doira toliqish tasiri ostida turli xil analizatorlarning sezgirligi pasayadi

harakat sohasida sensormotorli muvofiqlashtirilishi yomonlashadi. Ortiqcha harakatlar paydo boladi, oddiy va murakkab sezgirlik tezligi pasayadi. Aqliy faoliyat va diqqat intensivligi ham susayadi: Xotiradan tushib qolish va eslashning qiyinlashuvi keng paydo boladi, diqqatni taqsimlash va boshqa tomonga qaratish qiyinlashadi. Toliqishning juda xarakterli alomati kunduzi uyquchanlik va kechasi uyquning buzilishidir. Ishni maromiga solish va mikrodaqiqa muammolari hali juda kam organilgan hamda mohiyatiga kora ziddiyatlidir. Bir tomondan, ishni maromlashtirish shubhasiz, ijobiy omil. Birok, ikkinchi tomonidan maromlashtirish bilan bogliq bolgan bir xil maromda bolishi, bir xillik holatiga - diqqatning pasayishi va uyqu bosishiga olib keladi.