Reja: Metodikalar tuzish va moslashtirish texnologiyasi

75

---

S  Psixolog test natijalariga javobgar boiib, metodikalar 
reprezentativligi va validligini ta’minlashi hamda noprofessionallar 
tomonidan xatoliklarga y o i qo'yish oldini ola bilishi kerak;
^Psixolog noprofessionallarga nisbatan psixodiagnostikani 
qoilashda ustunlik va huquqlarga ega; tadqiqot protokollaridan 
kasbiy-ma’naviy tamoyillarga amal qilgan holda hamda psixo- 
logiyaning qiziqishlaridan kelib chiqib foydalanishi mumkin. Psixo­
log diagnoz ishonchliligini parallel ravishda standartlashtirilgan va 
strukturalashtirilmagan metodikalarni qoilash, shuningdek, ekspert 
baholash metodini qoilash orqali ta’minlaydi;
S 'Tadqiqot dasturi uchun metodikalarni tanlashda psixolog 
o‘zining metodikaga boigan subyektiv munosabatlari va baho- 
laridan kelib chiqmay, balki diagnostikaning maksimal darajadagi 
samaradorligi talablaridan kelib chiqishi.”kam kuch sarflab, yuqori 
ishonchlilikka erishish” qoidasiga amal qilish zarur;
Psixolog metodikalarni qoilash bilan bir qatorda ilmiy- 
uslubiy ishni ham olib borishi lozim. Muayyan sohada metodikani 
qoilash samaradorligini qoiga kiritilgan maiumotlar asosida tahlil 
qilish talab qilinadi. Bu orqali amaliy psixolog metodik tashkilotlar 
bilan aloqada b o iib turadi, ularga olingan natijalar protokollari 
nusxasini berib, ulardan instruktiv metodik hujjatlar olib turadi;
v''Psixolog tadqiqotning standart metodikalarini o‘tkazish uchun 
barcha talablarga to liq amal qilinishini ta’minlaydi. Ballami hisob­
lash, tavsiflash, prognoz qilish metodik ko‘rsatmalarga mos ravish­
da amalga oshiriladi. Psixolog metodikani qoilashda sandartdan 
chetga chiqishga haqqi yo‘q. Metodikani qoilash bo‘yicha barcha 
takliflarni psixolog metodik markazga jo ‘natadi hamda metodikani 
qayta ko‘rib chiqishda ulami inobatga olishni talab qiladi;
v'Psixolog tekshiriluvchidan “shaxsiy ishonch” asosida qoiga 
kiritgan psixodiagnostik axborotni yashirin holda, konfidensiyal 
saqlanishini ta’minlashi shart. Psixolog tekshiriluvchini albatta 
natijalar kim tomonidan va qanday maqsadlarda foydalanishi haqida 
ogohlantiradi. Psixolog psixologik diagnostika asosida chiqara- 
ladigan xulosa va qarorlami tekshiriluvchidan yashirishga haqli 
emas;
’''Psixolog kasbiy simi saqlay bilishi zarur: psixodiagnostika 
amaliyotini olib borolmaydigan shaxslarga instruktiv hujjatlarni
76

---

berishi, potensiyal sinaluvchilarga u yoki bu psixodiagnostik 
metodika sirlarini ochib berishi mumkin emas;
’''Psixolog ehtimoldan holi bo'lmagan diagnostik taxmin bilan 
bir qatorda alternativ (muqobil) taxminni ham albatta nazarda tutadi;
S  Psixolog psixodiagnostika tamoyillarining buzilishi to‘g‘ri- 
sida psixologlar jamiyatining markaziy va hududiy bo‘limlariga 
xabar berishi, psixodiagnostikani noahloqiy qollanilishiga shaxsan 
to‘sqinlik qilishi zarur.