- ГЕОРГ ВИЛЬХЕЛМ ФРИДРИХ ХЕГЕЛ (1770-1831) фалсафий тизимини мутлақ ғоя асосига қуради.
- Ўзини тўлиқ эркинликда мушоҳада қилувчи руҳ - санъат.
- Ўзини ихлос сифатида намоён қилувчи руҳ - дин.
- Моҳиятини тушунчалар орқали фикрлаб, уни билувчи руҳ - фалсафа.
- Санъат, дин ва фалсафанинг мазмуни битта: фарқ фақат ўша мазмунни очиш ва англаб етишда.
- Ғоя - ўз-ўзини очишнинг биринчи ва энг номукаммал шакли нафосатли билиш ёхуд санъат. Унинг мақсади - мутлақ руҳнинг ҳиссий тасвирини бериш.
- Санъатнинг рамзий шакли -ғоя мавҳум ва бир ёқлама шаклда намоён бўлади.
- Романтик санъат мазмуни - эркин муайян маънавийлик шундай руҳий тараққиётга етадики, у қалб олами гўё ташқи олам устидан ғалаба қозонади ва ўз маънавий бойлиги учун тенг келадиган ҳиссий қиёфа топа олмайди.
- Санъатнинг ибтидоси – меъморлик. У рамзий шаклга киради. Хис этилувчи материал ғоядан устун туради, шакл ва мазмун мувофиқлиги йўқ. Бунда меъмор фойдаланадиган ноорганик материал маънавий мазмунга бир ишора ҳолос. Ҳайкалтарошликда инсон вужудидаги эркин маънавийлик ўз аксини топади. Ҳайкалтарошлик санъатнинг мумтоз шакли бўлиб, унга нисбатан яқини - рангтасвирдир. Рангтасвир моддий жисмнинг ҳис этиладиган макондаги тўлалигидан қутилади. зеро у биргина яссилик билан ўлчанади. Макондан тўлиқ қутилиш мусиқада рўй беради.
Туркистон маърифатчи-жадидларининг эстетик қарашлари - XIX аср охири ва ХХ аср бошларида Россия мустамлакаси бўлган мазлум Туркистонда ҳам Уйғониш рўй берди.
- Уларнинг асосий мақсади Туркистоннинг миллий озодлигига эришиши эди. Бунга эришишнинг йўлини эса улар халқни маърифатли, ўз инсонлик ҳуқуқини талаб ва ҳимоя қила оладиган даражага кўтаришда деб билдилар.
Зокиржон Холмуҳаммад ўғли Фурқатдир (1958-1909). - шоирнинг ғазаллари, муҳаммислари, мусаддаслари лирик табиатга эга бўлиб, уларда ёр гўзаллиги мадҳ этилса, маснавийларида ижтимоий муаммолар ўртага ташланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
