Reja: Optik nurlar to‘g‘risida umumiy tushunchalar

Водород атомини тузилиши
315 nm dan 280 nm gacha bo‘lgan UB nurlar V qismni tashkil kiladi. Bu nurlar xayvon organizmiga kuchli foydali ta’sir ko‘rsatadilar. Ularning ta’sirida D provitaminlari kuchli faol ta’sir etuvchi D vitaminlariga aylanadi.
280 nm dan 200 nm gacha bulgan UB nurlar S qismini tashkil qiladi. Bu nurlar kuchli bakteritsid ta’sirchanligi bilan ajralib turadilar. Bu nurlar xavo, suv, idish-tovoklarni sterilizatsiya kilish xamda lyuminessent lampalarning lyuminaforlarini jonlashtirish uchun ishlatiladi.
Tulkin uzunligi 200 nm dan kichik bulgan UB nurlari xavoda kuchli yutiladilar, shuning uchun bunday nurlar vakuum UB nurlari degan nomni oldilar.
Xozirgi vaktda infrakizil nurlarning anik bulingan chegaralari yuk. Ular uch kismdan iborat bulib, birinchisi A-kism (760…1400nm), ikkinchisi V-kism (1400… 3000 nm), uchinchisi S- kismi (3·103… 106nm) tashkil etadi.
Nurlarning boshqa turdagi energiyaga aylanishi optik nurlarning iste’molchilarida sodir bo‘ladi. Xar qanday jism qanday agregat xolatida bo‘lishi va kelib chiqishidan qat’iy nazar optik nurlar energiyasini yutib boshqa turdagi energiyaga aylantirish xususiyatiga ega bo‘lsalar, bular optik nurlarni iste’molchilari deb aytiladi. Boshqa turdagi energiyaga aylanishning birinchi jarayonida iste’molchi unga tushayotgan foton energiyasini yutadi. Bu jarayon miqdor jixatdan yutish koeffitsiyenti bilan baxolanadi. Yutush koeffitsiyenti deb iste’molchining yutgan nurlar energiyasini umumiy tushayotgan energiya nisbatiga aytiladi.
Энергияни сақлаш қонуни бўйича оптик нурларни бошқа турдаги энергияга айланиш жараёнини умумий кўринишда қуйидаги тенглама билан ифодалаш мумкин:
бунда - маълум dt вақтида ютилган оптик нурлар энергияси Дж;
- истеъмолчининг нурлар ютиш коэффиценти;
Ф (t) – истеъмолчига тушаётган нурлар оқими, Вт;
Wc – самарали энергия, Дж
Wй – йўқотиш энергияси, Дж
Wc ва Wй катталиклар хақида аниқ тассавур хосил қилиш учун айрим аниқлар киритилиши талаб этилади. Оптик нурлар энергияси хар хил бошқа турдаги энергияларга айланиши мумкин: иссиқлик, электр, кимёвий боғлаш энергияси ва х.к.з.