Reja: O‘zbekiston Respublikasining «Metrologiya to‘g’risida»gi qonuni

O‘lchov vositalarining tekshiruvi va kalibrovkasi.
 
Tekshirishdan o‘tkazilishi lozim bo‘lgan o‘lchov vositalari turkumlarining 
ro‘yxati «O‘zstandart» agentligi tomonidan tasdiqlanadi. 
Yuridik shaxslarning akkredasiya qilingan metrologik xizmatlariga o‘lchov 
vositalarini tekshiruvdan o‘tkazish xuquqi berilishi mumkin. 
O‘lchov vositalarini kalibrlash xuquqi yuridik shaxslarning akkredasiya qilingan 
metrologiya xizmatlariga, akkredasiya qilingan kalibrlash laboratoriyalariga 
(markazlariga) berilishi mumkin.

---

Olingan natijalarimizda doimo qandaydir xatolik mavjud bo‘ladi. O‘lchov 
xatoliklari ularning kelib chiqishi va xarakteriga ko‘ra doimiy va tasodifiy 
xatoliklarga bo‘linadi. 
Doimiy xatolik deb o‘zgarmas bo‘lib qoluvchi xatolikka yoki takroriy 
o‘lchanganda ma’lum qonuniyat bo‘yicha o‘zgarib boruvchi xatolikka aytiladi. 
Masalan, sotuv do‘konlarida qandaydir xatolika ega bo‘lgan toshlar ishlatiladi. Bu 
xatolikni uni tekshiruvdan o‘tkazayotganimizda topishimiz mumkin. Lekin, ko‘p 
mahsulotlarni tortishda bu xatolikka tuzatishlar kiritilmaydi. Demak, doimiy xatolik 
ro‘y berilishiga ruxsat etilar ekan. 
Kelib chiqish sababi turlicha bo‘lgan doimiy xatoliklar quyidagi guruhlarga 
bo‘linadi: 
‐ uskunaviy xatolik; 
‐ o‘lchov qurilmasini noto‘g‘ri o‘rnatilgandagi xatolik; 
‐ tashqi ta’sir natijasida yuzaga keladigan xatolik; 
‐ o‘lchov usulining xatoligi; 
‐ sub’ektiv xatolik. 
Tasodifiy xatolik deb bir xil kattalikning takroriy o‘lchovlarda tasodifiy 
ravishda o‘zgaradigan xatolikka aytiladi. Tasodifiy xatolik ham doimiy xatolik kabi 
natijalardan 
chiqarib bo‘lmaydi. Tasodifiy xatolikni o‘lchov natijalariga ta’sirini ko‘rilayotganda 
asosiy maqsad alohida kuzatuvlar natijasi xususiyatlarini o‘rganishdan iborat 
bo‘ladi. 
Agar o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy qiymatini «a» orali ifodalasak, 
quyidagicha tenglikni yozishimiz mumkin: 
∆, =
Xi
- a 
bunda,
Xi
- «
i
» dagi kuzatuv natijasi; 
∆, - tasodifiy xatolik.