Reja: O’zi yurar strelali kranlar 2

O’zi yurar strelali kranlar
: 
qurilish montaj, yuklash-tushirish ishlarida 
foydalaniladi. Ularni yaxshiligi, uzatmalarni aloxida ekanligi. Bu unga bir 
joydan ikkinchi joyga ko’chirishda keng imkoniyat yaratadi. 
Yuritish moslamalariga qarab: 
avtomobil kranlari
, damlanuvchi g’ildirakli, 
maxsus avtomobillar shassisiga o’rnatilgan, zanjirli, qisqa shassili, traktorlar va 
pritseplarga o’rnatilgan bo’ladi. Uzatmalariga qarab bir yoki ko’p motorli 
bo’ladi. Ko’p motorli kranlar dizelь yoqilg’ili, 
elektrli
, dizelь-elektrli, gidravlik, 
va umumlashgan bo’ladi. 
Xizmati va strela jixozlariga qarab: strela uzunligi o’zgarmaydigan va 
o’zgarib 
turuvchi
, teleskopli talablarda ishlab chiqariladi. Masalan MKG-25BR-
zanjirli montaj krani, minoraligacha bo’ladi, strela jixozlari va zanjirli xarakatga 
ega, yuk ko’tarish cheg arasi 
25 t. 

---

Avtomobilь kranlari.
Avtomobil kranlarining yuk ko’taruvchanligi 4; 6,3; 10; 
16 t bo’ladi. Ular ikki yoki uch o’qli avtomobil shassisiga o’rnatiladi. Ularni 
barcha uzatmalari dvigatelь orqali boshqariladi. Uzatish moslamalariga qarab: 
mexanik, gidravlik, elektrli bo’ladi. Yukni ko’tarilish balandligi, og’irligiga qarab 
yordamchi oyoqchalar va ularsiz ishlay oladigan ko’rinishda tayyorlanadi 
(3.12-rasm). 
Asosiy streladan tashqari kranlarga: yordamchi qo’shiluvchi strelalar, 
gusьka 
strela
, minora strelali, shuningdek suyuqlik bilan ishlovchi kranlar 
teleskopli suriluvchi strelali qismlar qo’shimcha o’rnatilishi mumkin. 
Mexanik uzatmalarda xarakat oraliq uzatmalari sistemasi orqali ishchi 
mexanizmlarga uzatiladi. SHu sababli kranning ishchi xarakati tezligi 
uzatmalar korobkasi va dvigatelning aylanish tezligi orqali sozlanib turiladi. 
Mexanizmlarni boshqarish (mufta, to’xtatish moslamasi) xavo sistemasi orqali 
(dvigateldan xarakat oluvchi xavo kompressori yordamida) tartibga solinadi. 
Bundan tashqari gidravlik tarzda ishlovchi teleskopik strelali kranlar xam 
ishlatiladi. 
Asosiy ish jixozlaridan biri teleskopik strela (1) bo’lib, xarakatlanuvchi va 
xarakatlanmaydigan sektsiyalardan iborat bo’ladi. 

---

Xarakatlanuvchi sektsiya gidrotsilindr (2) yordamida ikki tomonlama ta’sir 
etish bilan amalga oshiriladi. Strelaning qulochini olish masofasini orttirish 
maqsadida qo’shimcha strelacha (gusьka) ulanadi.Strelaning qiyaligi burchagi 
ikkita paralel ta’sir etuvchi gidrotsilindr (3) orqali bajariladi. 
Yukni ko’tarish va tushirish 
yuk lebedkasi bilan bajarilib
, u gidromo-tordan 
(10), reduktor (8), baraban (9) va me’yoriy yopiq to’xtatgichdan iboratdir. 
Aylanish mexanizmi (7), gidromotordan (6) reduktor (4), valning chiquv 
qismiga o’rnatilgan shesternyadan iborat. Burilish mexanizmini ushlab turish, 
to’xtatgich (5) (tormoz) orqali bajariladi. Gidravlik xaydagich (11) xarakati 
avtomobilь dvigatelidan (14 uzatilib, uzatmalar korobkasi (13) va quvvatini 
saralovchi (tanlab-belgilovchi) reduktor orqali (12) amalga oshiriladi. 
Uzatmalar sistemasi va uni boshqarishda qo’shma jarayonlarga ruxsat: yukni 
ko’tarish 
va tushirish
, strelani ko’tarish va tushirish oqali, platformani burilishi 
bilan, teleskopik strelaning sektsiyalarini 
chiqishi va kirishi
; strelani ko’tarish 
va tushirish; kran sektsiyalarini kirishi va chiqishi platformani burilishi bilan; 
platforma burilishi strelaning sektsiyalarini chiqishi va qaytishi bilan 
ruxsatnomalar asosida boshqariladi.