Reja Pirometallurgiya jarayonlar nazariyasi fanining tasnifi Ajralish jarayoning umumiy tushunchalari

Tarkibi o‘zgarmas kondensatsiyalangan fazalar paydo bo‘lishi bilan birikmalarning ajralishi Ko‘rilayotgan sistemada moddalar soni ikkiga, fazalar soni esa uchga teng. SHunda sistemaning erkinlik darajasi birga teng bo‘ladi (fazalar qoidalariga muvofiq): C = K- F + 2 = 2 – 3 + 2 = 1 Bu shuni bildiradiki, shunday muvozanatli sistemaning holatini to‘la tasvirlash uchun bitta ko‘rsatgich etarli. Qoidaga asosan, termodinamikada sistema holati R va T ko‘rsatgichlari bilan tasvirlanadi, lekin ulardan bittasi bog‘liqli bo‘ladi. SHunda ko‘rilayotgan sistemada umumiy bosim kislorodni parsial bosimiga teng bo‘ladi va haroratni funksiyasi bilan aniqlanadi: Pumum - po2 = f(T) Birikmalarning ajralish reaksiyasi endotermikdir. Issiqlikni sirtdan keltirilishi moddaning qo‘shimcha parchalanishiga olib keladi. Bu jarayon sistemadagi tobora o‘sib borayotgan kislorodni parsial bosimi yangi muvozonat holat tashkil qilguncha oqib o‘tadi.
.Areniusning elektrolitik dissotsiatsiyalanish nazariyasi Ko`pchilik tajribalar shuni ko`rsatadiki, aksariyat kislota, asos va tuzlarning eritmalari osmotik bosimi, muzlash temperaturasiniung pasayishi bilan, qaynash tmperaturasining ortishi eritma bug` bosimining nisbiy pasayishi ularning nazariy hisoblangan qiymatiga nisbatan ikki, uch va bir necha baravar yuqori bo`ladi.Masalan: 1 % li osh tuzi eritmasining tajribada topilgan t (muz ) qiymati Raulning kriosko’pik qonuni formulasi bo`yicha hisoblangan qiymatidan qariyib ikki marta, MgCl2 uchun 3 marta va Al 2(SO 4)3 eritmasi uchun 5 marta katta chiqadi. Buning sababi shuki, bu moddalarning suvli eritmasida (shuningdeq suyuqlanmasida) zarrachalarning soni 3, ... 5 marta ko`p, ya`ni kislota, asos tuzlar eriganda (yoki qattiq ho’lda suyuqlanmaga o`tganda) musbat va manfiy zaryadli ionlarga ajraladi: NaCl → Na+ + Cl-
MgCl2 → Mg+2 +2Cl
Al2(SO4)5 <=> 2A1+3 + 3SO4
Noelektrolitlar eritmasi. Eritmalar turmushda, sanoatda, tibbiyotda va ayniqsa farmatsiyada katta ahamiyat kasb etadi. Qon plazmasi, limfa, orqa miya suyuqligi va organizmdagi boshqa suyuqliklar eritmadir. Dori moddalar ham erigan ho’latda yoki organizmda erigan ho’ldagina samaraliroq tasir etadi. Eritmalar xossalarini organish, ular boysunadigan qonuniyatlarni bilish farmatsiya amaliyotida eritmalarga duch kelganda albatta ularga amal qilishni taqozo etadi. Ushbu Ma’ruzada biz eritmalar xossalari va ularga bog’liq bo’lgan qonuniyatlar haqida fikr yuritamiz