Reja: Polimorfizm

Mavzu:Polimorfizm, mutatsiyalar, nasl kasalliklar
Reja:

1. 
   Polimorfizm
   
2. 
   Mutatsiyalar
   
3. 
   Nasliy kasalliklar
   

Polimorfizm (biologiyada) — bir tur doirasida koʻrinishi bilan oʻz-aro farq qiladigan bir necha individlar boʻlishi. Agar bunday individlar 2 ta boʻlsa, dimorfizm (mas, jinsiy dimorfizm) deb ataladi. Koʻpchilik gidroidlar koloniyasi bitta koloniyada har xil gidrantlar rivojlanishi bilan bogʻliq. Mac, sifonoforalarda gonofor (jinsiy), gastrozoid (oziqlanuvchi), palpon (ayiruvchi), nektofor (suzuvchi) poliplar mavjud. Zang zamburugʻlarning har xil oʻsimliklarda rivojlangan mevali tanasi, spo-ralarining koʻrinishi va fiziologiyasi bir-biridan keskin farq qiladi. Xuddi shu xildagi P. digenetik soʻrgʻichlilar lichinkasi uchun xos boʻlib, pleyomorfoz deyiladi. Ayrim jinsli hayvonlarda P. bir jinsga mansub individlarning har xil koʻrinishga ega boʻlishidan iborat (mas, shiralarning urgochilari, kok-sidlarning erkaklari orasida qanot-sizlari va qanotlilari boʻladi). Jamoa boʻlib yashovchi hasharotlarda P. koloniya yoki oilada individlarning vazifasi boʻyicha guruxlarga boʻlinishi demakdir. Chigirtkalar va ayrim ka-palaklar qurtlari sonining ortishi bilan ular rangi, tuzilishi va xulq-atvorida paydo boʻladigan farq qiluvchi belgilar populyasiyalar zichligi oʻzgarishi bilan bogʻliq P.ga misol boʻladi. Genetikada P. tushunchasi populya-siyalarda aniq fenotipik farq qiluvchi belgilarga ega boʻlgan individlarning 2 yoki undan koʻproq genotipik sinfining doimiy saqlanishini anglatadi. Bunday farqyashash muhitining bir xil boʻlmasligi bilan bogʻliq boʻlib, populyasiya genetik strukturasining moslanish orqali ixtisoslashuvini aks ettiradi. P. turli genetik mexa-nizmlar: bir jinsga mansub individlarning geterogenligi, geterozigot formalarning moslanishdagi afzalligi orkali saqlanib turadi.
Polimorfizm va mutatsiya
Mutatsiyalar o'z-o'zidan polimorfizmga kirmaydi. Polimorfizm - bu populyatsiyada uchraydigan DNK ketma-ketligining o'zgarishi (statistika bo'yicha - bu geografik mintaqaning aholisi emas, balki o'lchanadigan guruhdir).
Boshqa tomondan, mutatsiya - bu DNK ketma-ketligidan odatdagidan uzoqroq bo'lgan har qanday o'zgarishdir (populyatsiya ichida normal allel mavjudligi va mutatsiya bu normal allelni noyob va g'ayritabiiy variantga o'zgartiradi degan ma'noni anglatadi).
Polimorfizmda ikkita yoki undan ko'p teng ravishda maqbul alternativalar mavjud. Polimorfizm deb tasniflash uchun eng kam tarqalgan allel populyatsiyada kamida 1% chastotaga ega bo'lishi kerak. Agar chastota bu darajadan past bo'lsa, allel mutatsiya sifatida qabul qilinadi.
Laymanning ta'kidlashicha, agar populyatsiyada eng kam uchraydigan gen 1% dan kam chastotaga ega bo'lsa, bu alomat - bu mutatsiya. Agar ushbu foizdan ko'prog'i belgilarga ega bo'lsa, bu polimorfik belgi.
Masalan, agar o'simlikning barglari odatda qizil tomirlarning turli xil soyalari bilan yashil rangga ega bo'lsa va sariq bargli barglar bo'lsa, bu fenotipning barglaridan 1% dan kamrog'i sariq tomirlarga ega bo'lsa, mutant deb hisoblash mumkin. Aks holda, bu polimorfik belgi deb hisoblanadi.