Режа Psixodiagnostik metodlarining tadqiqot metodlaridan farqi

4.2. Psixodiagnostik metodlari klassifikasiyasining mezonlari va asoslari Yuqorida tasvirlangan psixodiagnostik metodikalar guruhiga asoslanib, ularning yanada kengroq yoritilgan klassifikasiyasini umumiy kriteria (mezon)larini ajratish mumkin. Bu esa quyidagi mezonlarga bo’linadi: test vazifalari qo’llaniladigan metodika tiplari; metodikada qo’llaniladigan test materiallari adresati; sinaluvchi kishilar tomonidan test materiallarining tasavvur qilinish shakli; psixodiagnostik xulosalar uchun qo’llaniladigan ma’lumotlar xarakteri; metodikalardagi test normalarning mavjudligi; metodikalarning ichki tuzilmasi. Test vazifalarining qo’llanilish tiplariga qarab psixodiagnostik metodikalar: so’rovnomali (sinaluvchilarga qaratilgan savollar); ta’kidlovchi (sinaluvchiga berilgan hukm va xulosalardan o’z fikriga mosini tanlash bilan bog’liq bo’lgan); mahsuldorli (sinaluvchining ijodiy mahsuldorligini biror-bir ko’rinishi: verbal, obrazli, materialli); harakatli (sinaluvchining bir qancha harakatlarni bajarishi bilan bog’liq topshiriqlar); fiziologik (psixodiagnostika kishining ixtiyorsiz fiziologik va fizik reaksiyalarga ta’siri asosida amalga oshadi) kabi tiplarning farqlanishi.; Test materiallarining adresati asosida psixodiagnostik metodlar: anglangan (kishi ongini tekshirib boradigan); anglanmagan (kishining anglanmagan ta’sir reaksiyalari)ga bo’linadi. Birinchi tipdagi metodikalarga so’rovnomalarni, ikkinchi tipdagisini esa, proyektiv metodlarni kiritish mumkin.

• www.arxiv.uz

4.3. Diagnostikaning psixologik-pedagogik jihatdan asosiy yo’nalishlari Psixologik-pedagogik diagnostikaning asosiy yo’nalishlari zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalarining talab darajasidan kelib chiqqan holda shakllanmoqda. Shu sababli, bu yo’nalishlarning mohiyatini pedagogik amaliyotning qaysi sohasida qo’llanishini aniqlamasdan turib izchil yoritib bo’lmaydi. Biz quyida psixologik-pedagogik diagnostika qo’llanishilishi lozim bo’lgan, hamda juda katta amaliy ahamiyatga ega sohalardan bir nechtasini shartli ravishda (hayotda esa ular umumiy, bitta pedagogik jarayonning ajralmas kismlaridir) ajratib o’rgandik: ta’lim-tarbiya nazariyasi va metodikasi; boshqarish va amaliyot; didaktika va xususiy metodika; pedagogik sosiologiya; ijtimoiy psixologiya; pedagogik psixologiya. Bu sohalarni asosiy vazifasi va predmetining pedagogik hamda psixologik adabiyotlarda, o’quv qo’llanmalarda yetarligiga yoritilganligini hisobga olib, ularga batafsil to’xtalib o’tmaymiz.