Режа Psixodiagnostik metodlarining tadqiqot metodlaridan farqi

4.4. Zamonaviy psixodiagnostika metodlariga qo’yiladigan jarayonlashtirish va verifikasiya talablari hamda ularning qo’llanilishi darajasi So’ngi yillarda psixodiagnostikaning zamonaviy metodlari yaratilib, ulardan inson omili predmeti sanalgan fanlarning amaliyot jarayonida samarali foydalanib kelinmoqda. Psixodiagnostik usullarning tadbiqiy o’rganilishi, yangi ilmiy tushunchalar va ularga xos xususiyatlarning yaratilishi, izohlanishi, tan olinishi hamda tajribada qo’llanilishi bilan bir vaqtda amalga oshirilmoqda. Psixologiyada faoliyatning yuksalib borilishi XX asr boshlarida tadqiqot metodlari va yo’riqnomalariga aloqador shakllangan zamonaviy fanlarga taqdim etiladigan, rasmiy tan olingan va qabul qilingan talablarning mavjudligi bilan tavsiflanadi. Bunday talablar asosida jarayonlashtirish va verifikasiya tashkil etadi. Jarayonlashtirish deganda kiritilayotgan yangi ilmiy tushunchalarning fanda ifoda etilishi hamda mavjudligini namoyon bo’lishiga maslahat va metodlarni ko’rsatilishi jarayonlashtirish deyiladi. Shuningdek, u har bir tadqiqotchining mazkur tushunchani o’ziga xos xususiyatlarga ega ekanligiga ishon hosil qilish uchun, ayrim amaliy harakatlar va jarayonlarni bajarilishini tizimiylashtirishini ham ifoda etadi. Har qanday yangi tushunchaning ilmiylik mavqyeiga ega bo’lishi uchun tekshirilishdan o’tishi vetifikasiya, deb ataladi. Shu bois, “verifikasiya” lo’g’aviy so’zining ma’nosi ham aynan “tekshirish“ mazmunga egadir. Tushunchalarning mazmundorligi aniqlash uchun o’tkaziladigan bunday tekshirish, ularga mos keluvchi psixodiagnostik jarayonlar yordamida amalga oshiriladi. Agar, biz “motiv” atamasini ilmiy tushuncha sifatida fanga kiritadigan

4.5. Psixodiagnostika metodlarning sifat va miqdoriy xarakteristkasi hamda individual-tipologik xususiyatlar klassifikasiyasi 4.5.1. Metodlarning sifat va miqdori xarakteristkasi Alohida guruh tarkibiga tajriba ma’lumotlarining sifat va miqdoriy tahliliga asoslanadigan psixodiagnostik metodlarni kiritish mumkin. Ularga birinchi holda, tashxis qilinayotgan xususiyat ma’lum ilmiy tushunchalar yordamida ifoda etilsa, ikkinchi holda, uning shakllanganligini boshqa kishilar ko’rsatgichlari bilan solishtirgan nisbiy jihatini bayon etadi. Ba’zan sifat va miqdoriy xarakteristikalar bir metodikaning o’zida uyg’unlashib ketganligi bois, o’rganilayotgan xususiyat, ikkilamchi miqdoriy-sifat ko’rinishiga ega bo’ladi. Masalan, o’smirlardagi xarakter aksentuasiyasini diagnostikasiga aloqador A.Ye.Lichko testida, har bir o’rganilayotgan xislatlar xususiyat kasb etadi.