Reja: Quyosh fotoelektrik elementlari va modullari. Ultratovush va uning qullanilishi. Dopler effekti. Optik kvant generatorlar. (Lazerlar). Yuqorida qayd qilganimizdek

birining chastotasiga mos kelsa, bu holda atom holatga o'tsa, bu 
majburiy o'tishda u nurni yutadi. () , agar o'tish sodir bo'lsa, u 
holda tushayotgan nurning intensivligi muhitdan o'tishda 
kuchayadi. Muhit orqali o'tgan nurning intensivligi Buger 
qonuniga asosan aniqlanadi: 
 
(6.14)
 

---

bunda, bo'lsa, nur muhitda yutiladi, bo'lsa, nur muhitdan o'tishda 
kuchayadi. Kvant generatorida holat vujudga keltiriladi. 
Lazer nurlari quyidagi xossalarga ega: 
1) Ular Yuqori darajada kogerent va dastasi esa nihoyatda 
ingichka. 
 
 
2) O'ta monoxromatik). 
 
3) Katta quvvatli: masalan, W=20 J energiya bilan majburiy 
yig’ish (optik nakachka) va 10-3 s nurlantirilsa, 
nurlanish oqimi
 
4) tarqalish burchagi (ingichka) juda kichik. 
 
 
2. Spontan va majburiy nurlanishlar 
 
Atomlar diskret energiyali , , kvant holatlarda bo’la oladilar. 
Soddalik uchun energiyalari va bo’lgan ikki holatni qaraymiz. Agar 
atom energiyali turg’un holatda bo’lsa, tashqi ta’sir natijasida 
(elektr yoki magnit ta’sir, mexanik yoki issiqlik ta’siri, hamda 
yorug’lik ta’sirida) u majburiy ravishda energiyali holatga o’tadi. 
Bu holda qo’zg’otuvchi yorug’lik energiyasi yutiladi. Qo’zg’otuvchi 
yorug’lik nurlanish energiya zichligiga bog’liq holda 1 holatdan 2 
holatga o’tish ehtimoligi turlicha bo’ladi.
 
Ma’lum vaqt oralig’ida 2 holatda bo’lgan atom hech bir ta’sirsiz o’z-
o’zidan 1 turg’un holatga o’tadi. Bu o’tishda u 
 
 
=-