Reja: Sharq mamlakatlarida shaxs tarbiyasi masalalari

Islom mamlakatlari
Buyuk Britaniya o‘zining qattiq tarbiyasi bilan mashhur. Kichkina inglizning bolaligi sof inglizcha an'anaviy odatlar, qarashlar va jamiyatdagi xulq-atvor xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan ko‘plab talablar bilan to‘ldiriladi. Yoshligidanoq bolalar o‘z his-tuyg‘ularining namoyon bo‘lishini tiyishga o‘rgatiladi. Ota-onalar vazminlik bilan bolalarga o‘z mehrlarini namoyon qiladilar, ammo bu ularni boshqa millat vakillariga qaraganda kamroq sevishini anglatmaydi. Bu mamlakatda erta farzand ko‘rish odatiy hol emas, yosh onaning o‘rtacha yoshi 35-40 yoshni tashkil qiladi. Yosh qiz bolani to‘g‘ri tarbiyalay olmaydi, chunki u hali hayot tajribasiga ega emas, deb qarashadi. Inglizlar birinchi navbatda moddiy sharoitni yaratish, uy sotib olish, keyin esa farzand ko‘rish kerak, deb hisoblashadi. Zamonaviy ingliz oilasida, qoida tariqasida, uchta bola bor. Ingliz onalari ko‘pincha chaqaloqni tarbiyalashda yordam beradigan enagalar xizmatlaridan foydalanadilar. Bundan tashqari, ko‘pchilik bunday yordamchini yollashga qodir. Angliyada juda yoshligidanoq onalar farzandlarini o‘zlari bilan kafe, kinoteatr, do‘kon yoki boshqa jamoat joylariga olib yurishadi. Shunday qilib, bolalar atrof-muhitga juda tez moslashadi, tengdoshlari bilan jasorat bilan muloqot qilishni boshlaydilar..
Angliya
Angliya Yevropadagi bolalar uchun eng xavfsiz mamlakat hisoblanadi. Britaniyaliklar bolalarini doimo maqtashadi va bu o‘z-o‘zini hurmat qilish hamda o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshiradi, bu esa kelajakda haqiqiy inglizga yarasha qiyin hayotiy vaziyatlardan g‘olib chiqishga yordam beradi. Bu mamlakatda bolalarni erkalash odat tusiga kirgan, bolalarga jismoniy jazo qo‘llanilmaydi, chunki bu bolaga zarar yetkazishi mumkin. Yana bir xususiyat- ingliz onalari birovning bolasiga izoh berishga haqli emas.
Nemislar 30 yoshdan keyin, ishda martaba qilganlaridan so‘ng farzand ko‘rishni afzal ko‘rishadi. Odatda ular bola tug‘ilishidan oldin enaga qidiradilar. Germaniyada uch yoshgacha bo‘lgan bolalar uyda tarbiyalanadi. Ular ulg‘aygan sari haftada bir marta “o‘yin guruhi”ga olib boriladi. U yerda ular tengdoshlari bilan muloqot qilishni o‘rganadilar. Shundan so‘ng ular bolalar bog‘chasiga yuboriladi. Germaniyada bolalarni tarbiyalash "himoya" va "xavfsizlik" so‘zlari bilan ifodalanishi mumkin. Bu mamlakatda davlat bolalarni hatto o‘z ota-onalaridan ham himoya qiladi. Kichkina fuqarolarga bolalikdan hech kim ularni xafa qilmasligi, kaltaklamasligi, jazolamasligi, shu jumladan, ovozini ko‘tarmasligi kerakligi o‘rgatiladi. Ota-onalar to‘satdan qonundan o‘z yo‘nalishi bo‘yicha salbiy munosabatni keltirib chiqarmaslik, bolalarga haddan tashqari bog‘lanmasliklari uchun ota-onalik majburiyatlarini begonalarga - enagalarga topshirishlariga olib keladi.
Germaniya
Frantsiya Ta’lim vazirligi ko‘rsatmalarida (1985) mas’uliyatli, g‘ururli, o‘zgalarni hurmat qiluvchi, boshqalar bilan hamkorlikka tayyor, irqchilikka qarshi turuvchi shaxsni tarbiyalash nazarda tutiladi. Ozodlik, Tenglik, Qardoshlik g‘oyalari bilan uyg‘un rivojlantirgan demokratik jamiyat kishisi fazilatlariga ega shaxsni tarbiyalash ko‘zda tutilgan. Bolalar ota-onalari bilan xayrlashishga shoshilishmaydi va 30 yoki undan ham ko‘proq yilgacha birgalikda tinchgina yashashadi. Shu bois, ular go‘dak, tashabbussiz va mas'uliyatsiz, degan fikr asossiz emas. Bu onalar ertalabdan kechgacha ular bilan ajralmaydi. Fransiya jahondagi iqtisodiy rivojlangan mamlaktlar ichida yetakchi o‘rinni egallaydi. Uning ta’lim tizimlari qadimiy va boy tarixga ega. Fransiyada ta’limning asosiy maqsadi- shaxsni har tomonlama kamol topishini ta’minlash, uni mustahkam faoliyatga tayyorlash, bozor munosabatlari sharoitida o‘quvchilarni tadbirkorlikka, ishbilarmonlikka, omilkorlikka o‘rgatish, shunga yarasha kasbga ega qilishdan iborat. Umuman, Fransiyada ta’lim tizimini rivojlantirish uchun katta mablag‘lar ajratiladi. Frantsuz oilasi shunchalik o‘tirishlarini anglatmaydi, frantsuz onasi ish, shaxsiy manfaatlar, er va bola o‘rtasida vaqtni juda oqilona taqsimlaydi.