Reja:
1. Sharq mamlakatlarida shaxs tarbiyasi masalalari
2. G‘arb mamlakatlarida shaxs tarbiyasi masalalari
Mavzu: Sharq va g‘arb mamlakatlarida shaxs tarbiyasi masalalari
Ezgulik uchun yaralgan yoxud ezgulikdan mutlaqo mosuvo insonni ko‘rmadim. Kimki ezgulikka intilar ekan, hamisha hurmatda bo‘lur.
— Ehtiyotkor inson ham ba’zan adashadi.
— Hech bir do‘st o‘zing kabi bo‘lolmaydi.
— Oliy odam uch holatda o‘zini saqlay oladi: yoshlikda hirsdan, kuchga to‘lganda janjaldan, keksalikda ochko‘zlikdan.
— Kelajak uchun kurashmoqchi bo‘lsang, o‘tmishni o‘rgan.
— Jahl chiqqanda, aql taslim bo‘ladi.
— Oliyjanob odamning izlagani – o‘zi, pastkashning qidirgani esa o‘zgalar.
Konfutsiyning tarbiyaga oid qarashlari
— Kimki isrofni bilmasa, azobni bilur.
— Eshitdim – unutdim. Ko‘rdim – eslab qoldim. Bajardim – tushundim.
— Bilimsizlik – insoniyat uchun eng qorong‘u tundir.
— Harakatdaman-ku deya emaklamoq - bu harakat emas.
— Biz uchun eng katta huzur- uyquda emas, har tong uyg‘onishdadur.
— Oliy odamning nutqi sokin, harakati jo‘shqin bo‘ladi.
— Agar inson yo‘lga maqsadsiz chiqsa, qadam bosar-bosmasdanoq falokatga yo‘liqur.
— Haqiqatparvar insonning birinchi qadami- no‘noq, ammo manzili- porloq bo‘lajak.
— Oliy odam o‘zidan va o‘zgalardan hamisha mamnun, har qachon, har qayerda sokin; pastkash odam esa hamisha tushkun, yon-atrofi musibat bilan to‘la.
— Agar yo‘qotishlarga duch kelsangiz, vahimaga tushmang. Yo‘qotish ortidan, albatta, topilmalar ham keladi.
Ko‘pgina xitoyliklarning bir nechta farzandi yo‘qligi sababli, ular o‘g‘il va qiz bolalarni tarbiyalashga deyarli bir xil tarzda yondashadilar. Shuning uchun, oddiy xitoyliklar oilasida yumushlar ko‘pincha erkak va ayol vazifalariga bo‘linmaydi. Masalan, o‘g‘il bolalar bolalikdan uy ishlarini bajarishga o‘rgatiladi: idishlarni yuvish, tozalash va hatto ovqat pishirish. Bundan tashqari, ko‘pchilik xitoylik bolalar xushmuomalalik va yaxshi xulq-atvor bilan ajralib turadi. Bolalar erta yoshdan boshlab bolalar bog‘chalariga boradilar (ba'zan hatto 3 oylikdan boshlab), ular qabul qilingan standartlarga to‘liq mos ravishda jamoa qoidalariga muvofiq yashaydilar. Qattiq rejim ham o‘zining ijobiy natijalarini beradi: bolalar qat'iy belgilangan qoidalar doirasida o‘z vaqtida uxlashadi va jadvalga muvofiq qat'iy ovqatlanishadi, itoatkor bo‘lib o‘sadilr. Bolaning asosiy maqsadi- ko‘p mehnat qilish va eng yaxshi bo‘lishdan iborat.
Xitoyda
Xitoylik bola ta’tilga chiqqan xorijliklarni hayratda qoldirib, onasining ko‘rsatmalariga so‘zsiz amal qilib, shov-shuv ko‘tarmay, soatlab jim o‘tira oladi. Buning siri shundaki, bola beshikdanoq itoatkor bo‘lishga o‘rgatiladi va qattiqqo‘l bo‘ladi. Xitoyliklar bolaning ko‘p qirrali rivojlanishi va uning iste'dodini izlash uchun kuch va vositalarni ayamaydilar va agar mavjud bo‘lsa, kundalik mehnat uchun singdirilgan mahoratga ega bo‘lgan bola sezilarli natijalarga erishadi. Davlat kichik xitoylarga to‘liq g‘amxo‘rlik qiladi, ularning ota-onalari esa ko‘p vaqt ishda bo‘lishadi. Bolalar bog‘chasida bolalar o‘qish va yozishni o‘rganadilar. Xitoyliklar uchun ideal bola itoatkor boladir. Shikoyat bu yerda sharaflanmaydi va agar bola ota-onasi tomonidan belgilangan chegaralarni kesib o‘tsa, uni qattiq jazo kutmoqda.
Yaponiyaning “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonunida maktabga tinchlik va insoniylik ideallariga amal qiluvchi millatni shakllantirish missiyasi yuklatilgan. Ya’ni, shaxs sifatlarini to‘liq rivojlantirish, tinchlikparvar davlat va jamiyat quruvchilarini tarbiyalash, haqiqatparvarlik va adolatlilik, shaxsiy erkinlik, mehnatsevarlik, mas’uliyatlilik, mustaqil fikrlilik, o‘zgalar bilan hamkorlik, mustaqil fikrga egalik, an’anaviylik bilan zamonaviylikni anglash, xalqaro hamkorlikka tayyorlik, kundalik turmush malakalariga egalik, ruhan va jismonan kuchlilik, o‘zini baxtli va boshqalar bilan uyg‘un qila olish fazilatlari shakllantirilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |
