Reja: Shartnoma munosabatlari


Download 1.07 Mb.
bet1/3
Sana25.01.2023
Hajmi1.07 Mb.
#1118439
  1   2   3
Bog'liq
11 MARUZA


YO'LLAR QURILISHDAGI SHARTNOMA
MUNOSABATLARI VA ULARGA TALABLAR.
(4 SOAT)
REJA:
1. Shartnoma munosabatlari
2. Qurilishdagi shartnoma munosabatlari
3. Shartnomalarning turlari
4. Qo'shimcha kelishuvlar.
5. Shartnomalar va qo'shimcha kelishuvlarni ekspertizadan o'tkazish.
6. Shartnomalarni ro'yxatdan o'tkazish tartibi, muddatlari va ularni ro'yxatdan o'tkazishni rad etish.
7. Shartnoma tuzish taklifi (Oferta).
8. Tanlov savdolari ishtirokchilarining takliflarini ko'rib chiqish va baholash.
9. Kim oshdi savdosi natijalari bo'yicha shartnoma tuzish.
10. Shartnoma qiymati va to'lov shartlari.

Shartnoma munosabatlari


Fuqarolik munosabatlari juda katta bo'lib, hayotning deyarli barcha jabhalarini qamrab oladi. Bu munosabatlarga jismoniy shaxslar ham, yuridik shaxslar ham kirishi mumkin, ularning barchasi fuqarolik-huquqiy munosabatlarning subyektlari bo‘lishi mumkin.
Hozirgi vaqtda har kuni ko'plab shartnomaviy munosabatlar mavjud.
Mana hamma tushunishi uchun oddiy misol:
Siz har kuni uy-joy kommunal xizmatlaridan foydalanasiz va siz o'z navbatida har oy ko'rsatilgan xizmatlar uchun to'laysiz. Shunday qilib, siz shartnomaviy munosabatlarning tomonlari bo'lasiz.
Ushbu oddiy misoldan xulosa qilishimiz mumkinki, shartnoma munosabatlari har qanday shartnomalardan kelib chiqadi va shartnoma, o'z navbatida, shartnoma bo'lib, undan keyin har qanday huquq va majburiyatlar paydo bo'lishi, o'zgarishi yoki bekor qilinishi mumkin.

Qanday qilib shartnoma shartnomaviy munosabatlar tuzish kerak


Biz, shuningdek, ommaviy oferta deb ataladigan sotib olishga taklif bo'lgan reklamani ko'rganimizda shartnomaviy munosabatlarga kirishamiz. Va agar siz taklif qilingan narsani sotib olsangiz, demak, siz taklif qilingan shartlarni qabul qilasiz va shartnomaviy oldi-sotdi munosabatlariga kirasiz.
Lekin bularning barchasi oddiy, maishiy shartnomaviy munosabatlardir. Biroq, shartnoma munosabatlarining bunday toifasi mavjud bo'lib, unga kirish uchun ma'lum bir tartibni amalga oshirish va ba'zi hujjatlarni rasmiylashtirish kerak. Ko'pincha, ushbu hujjatlar siz tuzadigan munosabatlar turiga mos keladigan shartnomalardir.
Har qanday shartnoma siz uchun shartnomani imzolash vaqtida siz olgan ba'zi huquqlarni va siz imzolagan shartnomaga ko'ra sizga yuklanadigan ba'zi majburiyatlarni anglatadi. Endi bu huquq va majburiyatlarning barchasi yoki ushbu shartnoma yoki qonunlar bilan tartibga solinadi. Shartnomalarning o'ziga tegishli bo'lgan barcha narsalar, ularning shakli va mazmuni, bularning barchasi qonun hujjatlarida belgilangan va bu shartlarning barchasi majburiydir.
Har qanday shartnomani imzolaganingizdan so'ng, siz ma'lum shartnomaviy munosabatlarning ishtirokchisiga aylanasiz va ular shartnoma bo'yicha barcha shartlar bajarilgan paytda yoki uning amal qilish muddati tugaguniga qadar tugaydi, bu ham shartnomada ko'rsatilgan.
Shartnoma munosabatlari va ularning kelib-ketishi haqida hamma bilishi kerak bo'lgan asosiy fikrlar. Bunday munosabatlarga kirishda ehtiyot bo'ling, chunki ularning barchasi ma'lum oqibatlarga olib keladi.
Qurilishdagi shartnoma munosabatlari.Shartnoma tushunchasi
Shartnoma majburiyatlar kelib chiqadigan asosiy yuridik ahamiyatga ega hujjatdir.
Amalda esa huquqiy nuqtai nazardan savodsiz shartnoma va bitimlar tuzish odatiy hol emas. Bu, o'z navbatida, buxgalteriya hisobida turli moliyaviy va xo'jalik muomalalarining noto'g'ri aks ettirilishida namoyon bo'ladi va buning natijasida byudjet mablag'larining sezilarli darajada yo'qotilishiga olib keladi.
Fuqarolik qonunchiligi quyidagilarni belgilaydi:
1. Ishtirokchilarning huquqiy holati;
2. vujudga kelish asoslari va amalga oshirish tartibi - mulkiy huquqlar - boshqa mulkiy huquqlar - intellektual faoliyat natijalariga mutlaq huquqlar (intellektual mulk).
3. Shartnoma va boshqa majburiyatlarni tartibga solish
4. Ular ishtirokchilarining tengligi, irodasi mustaqilligi va mulkiy mustaqilligiga asoslangan boshqa mulkiy va tegishli shaxsiy nomulkiy munosabatlar.
“O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi”ga muvofiq. Shartnoma - ikki yoki undan ortiq shaxslar o'rtasida fuqarolik huquqlari va majburiyatlarini belgilash, o'zgartirish yoki bekor qilish to'g'risidagi bitim.
“Shartnoma” atamasi fuqarolik huquqida turli ma’nolarda qo‘llaniladi.
Shartnoma deganda majburiyatning asosi bo'lgan yuridik fakt ham, shartnoma majburiyatining o'zi ham, huquqiy munosabatlarni o'rnatish fakti qayd etilgan hujjat tushuniladi.
Shartnoma bo'yicha tomonlarning harakatlarini belgilaydigan shartlar to'plami tushuniladi.
Shartnoma bitimning eng keng tarqalgan turi hisoblanadi. Faqat bir nechta bir tomonlama bitimlar shartnomalar deb hisoblanmaydi. Fuqarolik huquqida uchraydigan bitimlarning asosiy qismini shartnomalar tashkil etadi.
Shartnomalar, xuddi bitimlar kabi, bir tomonlama, ikki tomonlama va ko'p tomonlama shartnomalarga bo'linadi.
Biroq, so'zning o'xshashligiga qaramasdan, bo'linish turli asoslarda amalga oshiriladi, ya'ni. shartnomalar va bitimlarni bir tomonlama va ikki tomonlama yoki ko'p tomonlama bo'lish uchun turli mezonlar mavjud. Agarda. Bitimda mezon shunday sub'ektiv omil bo'lib, bitim tuzish irodasi va uni tashqarida ifodalash (irodani ifodalash), keyin shartnomalarni bir tomonlama va ikki tomonlama bo'lishda shartnoma tuzuvchi tomonlarning huquq va majburiyatlarini taqsimlash yotadi.
Bir tomonlama bitimlarda bir tomon faqat huquqlarga ega, ikkinchisi esa faqat majburiyatlarga ega.
Ikki tomonlama bitimlarda tomonlarning har biri bir-biriga nisbatan huquq va majburiyatlarga ega.
Aksariyat fuqarolik-huquqiy shartnomalar ikki tomonlama, ya'ni tomonlar o'zaro huquq va majburiyatlarga yoki bir-biriga mos keladigan huquq va majburiyatlarga ega deyiladi.

Masalan, qurilish shartnomasida pudratchining ob'ektni qurish majburiyati ham, shartnoma bo'yicha buyurtmachidan ish haqini to'lashni talab qilish huquqi ham nazarda tutilgan. Buyurtmachi, o'z navbatida, qurilish tugallangan ob'ektni unga topshirishni talab qilishga haqli, lekin buning uchun belgilangan miqdorni to'lashi shart.


Ko'p tomonlama deganda, tomonlarning huquqlari bir-biriga mos kelmaydigan shartnomalarni tushunish odatiy holdir, bu ikki tomonlama shartnomalarga xosdir. Ko'p tomonlama shartnomada ishtirok etuvchi shaxslarning huquq va majburiyatlari, qoida tariqasida, o'zaro bog'liq emas.
Ko'p tomonlama, masalan, "O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksi" bilan tartibga solinadigan oddiy sheriklik shartnomasi (qo'shma faoliyat to'g'risidagi shartnoma).
Shartnomalar turli jihatlarda namoyon bo'lib, ularning qatori «O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi» bilan tartibga solinadi.
Tender komissiyasi natijalari bo'yicha g'olib bilan oldindan kelishilgan shartlar bilan shartnoma tuziladi.
Tomonlarning shartnoma shaklini tanlash huquqi.
Istalgan vaqtda shartnomani o'zgartirish yoki bekor qilish huquqi.
Shartnoma shartlari O'zbekiston Respublikasi qonunchiligida nazarda tutilgan hollarda.
Shartnoma taraflari qonun hujjatlariga keyingi o'zgartirishlar ular tuzgan shartnomalar shartlarini o'zgartira olmasligiga ishonch hosil qilishlari mumkin.

YO’L QURILISHI JARAYONI



1.OB’YEKTNI QURILISH VA 2. LOYIHA OB’YEKTLARINI 3. OBEKTLARNI QURILISH

Download 1.07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling