Reja: Sirkul va chizg’ich yordamida yasashga doir masalalar haqida tushuncha va yasash postulatlari

Yasashga doir masalalar yechishdagi bosqichlar

Odatda, yasashga doir masalalarni hal qilishda masala yechimini

osonlashtirish va to’la yechimini ta’minlash maqsadida yuritiladigan
muhokama quyidagi 4 ta bosqichdan iborat:
1. Analiz – tayyorgarlik va masalani o`rganish bosqichi;
2. Yasash – amaliy bosqichi;
3. Isbotlash – sinash bosqichi (yechimni asoslash);
4. Tekshirish – ijodiy bosqich.
1. Analiz.
Bu masala yechishning dastlabki tayyorlov bosqichidir. Bu
bosqichning asosiy vazifasi masalani yechilishi oldindan ma’lum
bo’lgan masalalarga ajratish va masalaning yechilish tartibini
aniqlashdan iborat. Bunda, masala yechildi deb faraz qilib,
izlanayotgan figura masala talabiga mumkin qadar to’laroq javob
beradigan qilib qo’lda taxminan chizib qo’yiladi. So’ngra kerakli
geometrik faktlardan foydalanib, so’ralgan va berilgan figura
orasidagi bog’lanishlar aniqlanadi va figuraning qaysi elementini qay
tartibda yasash mumkinligini belgilanadi. Bunda berilgan va
izlanayotgan figuralar orasidagi bog’lanishlarni topishni osonlashtirish
maqsadida yordamchi figuradan foydalaniladi. Yordamchi figura
shunday bo’lish kerakki, uni berilganlarga asosan yasash va undan
izlanayotgan figuraga to’ldirish mumkin bo’lsin. Shu asnoda
qo’shimcha figurani va izlanayotgan figurani yasash rejasi tuziladi.Bu
ketma – ket yasash jarayoni.
2. Yasash.
Masalada so’ralgan figurani yasash uchun kerak bo’lgan asosiy
yasashlar P1 P5 postulatlarni hisobga olib ketma-ketligi analiz
bosqichida tuzilgan reja asosida, qadam va qadam chizg’ich va sirkul
yordamida figura yasaladi.
3. Isbotlash.
Bunda yasalgan figura masalada izlangan figura ekanligi isbot
qilinadi, ya’ni uni masalada berilgan barcha shartlarga javob berishi
isbotlanadi. Isbotlash bosqichida yasashda bajarilgan amallarga va
geometriyaning tegishli teoremalariga asoslanadi. Ko`pgina hollarda
isbotlash yasash jarayonidan kelib chiqadi.