Reja Sug'urta firibgarligi haqida umumiy tushuncha Umumiy sug'urta sohasida firibgarlik Hayot sug'urtasi sohasidagi firibgarlik

2. Umumiy sug'urta sohasida firibgarlik Sug'urtalash bu - jismoniy va yuridik shaxslaming qiziqishlarini sug'urta hodisasi ro'y berganda sug'urta mukofotlarini yig'ish orqali tashkil etilgan fondlar hisobidan sug'urta shartnomasiga muvofiq yuzaga kelgan moliyaviy yo'qotishlarini qoplab berish orqali himoya qilishdir. Sug'urta faoliyati bu - professional sug'urta ishtirokchilarining sug'urta bozoridagi sug'urtani amalga oshirish harakati yoki faoliyatidir. Mol-mulk bu - yuridik yoki jismoniy shaxslaming tasarrufidagi moddiy boyliklari, buyumlaridir. Mol-mulk harakatlanuvchi, ko'char. ko'chmas yoki yer shaklidagi mulklar va yerga bog'liq ravishda ko'chmas mulklarga bo'linadi. Mulkchilik yoki ijara shartnomasiga muvofiq ijara (lizing)ga berilgan mol-mulk bilan bog'liq kutilmagan moliyaviy harajatlarga qarshi o'zini himoya qilishga molmulk sug'urtasi yordam beradi. Har qanday tashkiliy-huquqiy shakldagi yuridik shaxs o'z mol-mulkini sug'urtalashi mumkin. Mol-mulkni butunlay yoki uni bir qismini sug'urtalash mumkin. Mol-mulk sug'urtasi - ofis binosi yoki ishlab chiqarish asbob-uskunalari, mebel, ofis uskunalari, buyumlami, ombordagi mahsulot va hokazolami mulk sug'urtasi foydalanish bilan bog'liq mulkiy tavakkalchiliklami sug'urta qilish imkonini beradi. Bundan tashqari o'g'irlik, zarar yetkazish yoki boshqa yomon oqibatlari ko'rib chiqiladi. Sug'urta hodisasi ro'y berganda sug'urta summasi sug'urta obyekti bahosiga teng bo'lgan holatda sug'urta kompaniyasi jabrlanuvchiga yetkazilgan zarami to'lab berishga majbur bo'ladi, agarda sug'urta obyekti to' liq qiymatida sug'urtalanmaganda sug'urtalovchi mulkiy sug'urta qonuniga muvofiq molmulkning bahosi sug'urta summasining nisbatiga muvofiq zararning bir qismini to'lab berish huquqiga ega. Shuning uchun ham sug'urta shartnomasini imzolayotganda sug'urta summasini to'g'ri baholash maqsadga muvofiqdir. Bugungi kunda mulkiy sug'urta - kutilmagan xarajatlardan o'zingizni himoya qilishning samarali yo'lidir. Bundan tashqari, mulkiy sug'urta faqatgina moliyaviy 358 manfaatlarini himoya qilish emas, balki, o'z mulkiga nisbatan ichki xotiijamlikni ta’minlash ham demakdir. Har bir kishi o‘zi ishlab topgan moddiy boyliklari behudaga isrof bo'lishi, yo'q bo'lib ketishini xohlamavdi. shuning uchun ham mulkiy sug'urta bozori hizmatlari vujudga keldi. Ko'p hollarda, faqatgina yuridik shaxslargina emas balki jismoniy shaxslar uchun ham mulklaridan xotirjam boiish usuli bu ixtiyoriy molmulk sug'urtasi hisoblanadi. Mulk sug'urtasi shartnomasi binolar, shuningdek. tugallanmagan ishlab chiqarish va kapital qurilish obvektlari doirasida tuzilishi mumkin. Mashinaning har xil turlari: kuch beruvchi, ishchi va boshqa asbob-uskunalar, transport vositalari va boshqa turdagi transporter, tishli uskunalar. tayvor mahsulotlar. tovarlar. xomashvo va transfer qurilmalar ham sug'urta shartnomasiga kiritilgan bo'lishi mumkin. Kundan kunga mulkiy sug'urta doirasida mulkka yetkaziladigan hamma zarar risklarini sug'urta qilishni iloji yo‘q. TVEFJMS sug'urtasida uchraydigan 12 ta eng mashhur sug'urta firibgarliklari: S O'g'irlangan polis blankalaridan fovdalanish: Blankalaming qasddan buzilishi va ulami hisobdan chiqarish — "polis ijarasi”; Agentlar tomonidan sug'urta mukofotining sun'iy ravishda pasaytirilishi: Soxta blanka va muhrlardan foydalanish; S Sug'urta kompanivasini ogohlantirmasdan polisga qo'shimcha haydovchilami qo'shish; S Avariyani uyushtirish; S YTH fitnasi “podstava”; ^ Ikki marta sug'urtalash va ikki marta qoplama olish: ^ YTH dan keyin polisni rasmiylashtirish; S Texnik tekshiruv natijalarini soxtalashtirish; ^ Tibbiy ekspertiza natijalarini soxtalashtirish;
3. Hayot sug'urtasi sohasidagi firibgarlik Sug'urta bozorida ham har qandav boshqa moliyaviy bozorlar singari sug'urta firibgarligiga taalluqli iqtisodiv jinoyatlar yuzaga keladi. Sug'urta bozorining huquqiy muammolarini asosan sivilistlar va kamdan kam hollarda jinoiy huquq organlarining mutaxasssislar tadqiq etishadi. Biroq sug'urta sohasida va umuman sug'urta firibgarligida jinoyatlar sonining o'sishi xususan hayotga va jinoiy-huquq yo'nalishini tadqiq etishga undaydi. Sug'urta deganda yuridik va jismoniy shaxslaming qiziqishlarini qoplash uchun shakllantirilgan pul fondlari hisobidan, kelib tushgan sug'urta mukofotlaridan sug'urta shartnomasiga mutanosib ravishda sug'urta hodisasi ro'y berganda sug'urta qoplamasini (sug'urta summasi) to'lash yo'li bilan himoya qilish hisoblanadi. Sug'urta faoliyati - sug'urtani amalga oshirish bilan bog'liq sug'urta bozori professional ishtirokchilari faoliyati tushuniladi. Sug'urtaning 2 rnuhim tarmog'i mavjud; umumiy va shaxsiy sug'urta. 359 Shaxsiy sug‘urta — sug‘urtaning bu turi, inson hayotiga. mehnat qobiliyatiga va sog'lig'iga tahdid soluvchi risklardan sug'urta himoyasiga ega boiishni ta’minlaydi. Qonunchilik taiablariga muvofiq shaxsiy sug‘urtaning obyekti bo'lib. inson havoli. sog'lig'i, mehnat qobiliyati bilan bogiiq mulkiy qiziqishlar va sug‘urtalanuvchining yoki sug'urtalangan shaxsning nafaqa bilan ta'minlanganligi tushuniladi. Sug'urta, maflumki milliy xavfsizlik uchun muhim ahamiyat kasb etadi. tabiiy ofatlar, texnogen falokatlar, ijtimoiy nizolar natijasida zarami qoplash nazarda tutiladi, bundan tashqari, moliva bozorining muhim bo'g'ini hisoblanadi. Olz biznesining ishonchli himovasi sifatida sug’urtalanuvchilar nafaqat sug‘urta biznesining tartib-qoidalarini, balki firibgar va tovlamachilaming qonunga xilof xatti-harakatlarini bilishi shart, bundan tashqari, bunday harakatlardan ogohlantirish huquqini himqya qilish amaliyoti va xavfsizlik xizmati tomonidan ishlab chiqilgan. Sug'urta firibgarligi - butun dunvo sug'urta kompaniyalari faoliyatining eng jiddiy muammolaridan biridir. Dunvo sug'urta sanoatida firibgarlik aniqlanmaganligi natijasidagi yo'qotishlar, turli baholarda. har yili yig'ilgan sug'urta mukofotlarining umumiy sonidan o'rtacha 15-20%ni tashkil qiladi. Milliy statistika jinoyatning bu turi bo'vicha. ya’ni sug'urta firibgarligi ko'pgina mamlakatlarda o'zining yuqori yashirinliligi sababli mavjud emas. Shaxsiy sug'urta sohasidagi firibgarlik muammolari hozirgi sug'urta bozori mutaxassislari ichida eng ko'p muhokama qilinadi. Sug'urta firibgarligi - bu ijtimoiy xavfli harakat bo'lib. sug'urtalanuvchilar (foyda oluvchilar) tomonidan bir o'zi yoki sug'urta kompaniyalari vakillari bilan yoki boshqa shaxslar sug'urta shartnomasi tuzilganda yoki sug'urtalangan shartnomasi amal qilish muddatida va begonaning mulkini o'g'irlash jarayonida (sug'urta kompaniyalarining pul vositalari) yoki ishonchni suiste’mol qilish yoki aldov yo'llar bilan huquqini qo'lga kiritish hisoblanadi. Firibgarlik shaxsiy sug'urtada xavfli hisoblanadi, chunki bu tarmoqning sug'urta jinoyatchiligidagi ulushi juda katta. Biroq shaxsiy sug'urta sohasidagi firibgarlik xavfi juda yuqori, chunki jinovat bu yerda faqatgina firibgarlik jinoyati bilan bog'liq bo'lib qolmay, balki shaxsga qarshi jinoyat bo'lib, bu esa jinoyat huquqida jinoyatning og'ir turi hisoblandi. Jinoyatning kattagina qismi shaxsiy sug'urta sohasida amalga oshiriladi. Bu yerda chet elga chiquvchilaming sug'urtasini ajratib ko'rsatish mumkin, (tibbiy falsifikatsiya va to'lov hujjatlari). Tibbiy sug'urtada turli xildagi uyushtirilgan shikastlanishlar va baxtsiz hodisalar tez-tez uchrab turadi. Jamg'arib boriladigan hayot sug'urtasida yolg'onlar va hujjatlami qalbakilashtirish tez-tez namovon bo'ladi. Sug'urta sohasida amalga oshiriladigan firibgarlik, aniq holatda mulkka ega bo'lmagan shaxs, (sug'urta to'lovlari, sug'urta qoplamalari va boshqalar), yolg'on usullami qo'llab yoki ishonchni suiiste’mol qilgan holda, noqonuniy, dalillarsiz, pul va boshqa ekvivalentga to'g'ri keladigan haqni to'lamaslik, shunga o'xshash noqonuniy moddiy foydaga ega bo'lish uchun ko'rsatilgan mulkka ega bo'ladi. O'zbekistonda sug'urta firibgarligining huquqiy tomonlari, nazariy jihatdan yetarlicha o'rganilmagan, ilmiy asoslanlangan metodlaming aniqlanishi, ogohlantirish va sug'urta ftribgarlarini jazolash ko'rsatilmagan. Sug'urta firibgarligi - sug'urta shartnomasi subyektlarining noqonuniy xattiharakatlari tushuniladi, sug‘urtalanuvchiga yolg'on yoki ishonchni suiiste'mol qilish yo'li bilan sug'urta qoplamasini olish uchun qat’iyy belgilangan risk tahlilining kerakli miqdoriga qaraganda kamroq qismini to'lash uchun yo'naltirilgan bo'ladi, sug'urta mukofotlari (sug'urta to'lovlari), shuningdek sug'urta shartnomasi amal qilish davrida yoki sug'urta shartnomasini tuzishda kerakli ma’lumotlami yashirish, shuningdek sug'urtaning qonun va qoidalarida yuzaga keluvchi kafolatlari, sug'urtalovchilar qarzdorliksiz sug'urta qoplamasini rad qilishi. natijada sug'urta shartnomasining subyektlari noqonuniy va beminnat imkoniyami o'z foydasiga qo'lga kiritishadi. Boshqacha aytganda, sug'urta firibgarligida uning subyektlari, mavjud jinoiy tarkib va boshqalardan tashqari, sug'urta sohasidagi noqonuniy harakatlaming 361 hamma turlari kiradi. Sug'urta firibgarligining jinoyat tarkibi quyidagilanii o'z ichiga oladi: obyekt, subyekt, obyektiv va subyektiv tomonlari. Jinoyat huquqida jinoyat obyekti bo'lib, aybdorning tajovuz qilishi oqibatida ijtimoiy munosabatlarining jinoyat qonunlarida o'z aksini topgan jinoiy tarkibning bir qismi. Sug'urta firibgarligining obyekti - bu sug'urta shartnomasini tuzish va majburivatini bajarish bilan bog'liq ijtimoiy munosabatlardir (sug'urta qoplamasi to'lashni ta’minlash).