Режа: Сув хўжалиги қурилиши халқ хўжалиги тармоғи сифатида

2. Агросаноат мажмуининг ривожланишида мелиорациянинг роли.

1913 йилда ҳозирги Ўзбекистон ҳудудида 2 млн. гектар ер суғорилган. Шундан 428 минг гектар ерга пахта экилган, ҳосилдорлик гектар бошига 10-12 центнерни ташкил қилиб 500 минг тонна пахта ишлаб чиқарилган. Бу даврда мелиорация ишлари олиб борилмаган, чунки ер кўп бўлганлиги туфайли ерларнинг мелиоратив ҳолати бузилмаган, деҳқончилик ишларини олиб боришда қийинчилик бўлмаган.

1990 йилларга келиб Ўзбекистонда суғориладиган ерни умумий майдони 4,3 млн.га бўлди, шунинг ярмидан кўпига пахта экилиб ҳосилдорлик 25-27 центнерга етди.

• Бир жойда доимо суғориш ишларини олиб бориш ерни мелиоратив ҳолатини буза бошлади. Шунинг учун 1950 йиллардан бошлаб очиқ зовурлар, кейинчалик ёпиқ зовурлар мураккаб (комбинированный) зовурлар қурилиб ерни мелиоратив ҳолатини бирмунча яҳшилашга эришилди. Ҳозирги кунга келиб 50 % еримизни мелиоратив ҳолати ёмон, буни яҳшилаш учун бир қанча зоналарда қуйидаги ишларни бажариш керак:
• ерларни капитал текислаш;
• зовур ва коллекторларни реконструкция қилиш;
• ерларни шўрини ювиш.

• 3.Фаннинг мавзуси, услуби ва унинг олдига қўйилган вазифалари.
• Сув хўжалиги халқ хўжалиги тармоғи сифатида сув ресурсларидан комплекс фойдаланишни режалаштириш, сув ресурсларини тартибга солиб туриш, сувнинг ифлосланишига, камайиб кетишига қарши кураш олиб бориш, сувни истеъмолчиларга исроф қилмасдан етказиб бериш каби қатор муаммолар билан шуғулланади.
• Сув хўжалик қурилишининг асосий кўрсаткичлари қуйидагилардан иборат:
• Қурилиш – моддий бойликлар ишлаб чиқариш тармоғи бўлиб, бино ва иншоотларни қуриш ва реконструкция ишларини бажаради. Қурилиш ва капитал қурилиш иборалари ва терминлари бир-бирига жуда яқин турсада, бир-биридан фарқаланадиган томонлари ҳам бор.

• Капитал қурилиш деганда маълум режа орқали моддий бойликларни яратиш, қурилиш комплексини тасдиқланган режа асосида ривожлантириб бориб, ишлаб чиқариш қувватларини такрор барпо қилиш ва ривожлантириш кўзда тутилади;
• Капитал қурилиши тармоғи таркибига янги объектлар қуриш, уларни кенгайтириш, техникавий жиҳатдан қайта қуроллантириш, ишлаб турган объектларни реконструкция қилиш, лойиҳа қидирув ишларини бажариш ва бошқа қурилиш – монтаж ишларини бажариш ишлари билан шуѓулланадиган корхоналар ва ташкилотлар қиради.
•