Reja: Tabiat bilan tanishtirish metodikasi fanining maqsad va vazifalari

Reja:
1. Tabiat burchagi xona o’simliklarini parvarish qilish.
2. Tabiat burchagi jonivorlarini parvarish qilish, qushlar uchun qafas, akvariumni tashkil etish, terrariumni tashkil etish shakllari.



Tayanch tushunchalar: akvarium, terrarium, ekskursiya, gambuziya, peskar, rezavor, yorongul, fuksiya, begoniya, kaktus, tradeskansiya, elodeya, binafsha
Adabiyotlar.
1. Djanpeisova G.E., Rasulxo‘jayeva M.A. Tabiat bilan tanishtirish. T.: Innovasiya Ziyo, 2020 y.- 320 b.
2. Sodiqova Sh.A. Maktabgacha pedagogika. T.: Tafakkur bo‘stoni 2013 y
3. N.Kayumova. Maktabgacha pedagogika. T.: TDPU 2013 y.
4. Yusupova P.A. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ekologik tarbiya berish. T.: 0‘qituvchi. 1995 y.
5. Rasulxo‘jayeva M.A. Bolalami hayvonot olami bilan tanishtirish orqali ahloqiy sifatlarini shakllantirish texnologiyasi. T.: “Ilm-Ziyo- Zakovat”, 2020 y
6. F.Qodirova, Sh.Toshpo‘latova, M.A’zamova ‘“Maktabgacha pedagogika”.-T., “Ma’naviyat”. 2019 y.
7. O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari. T .: BMT Bolalar jamg‘armasi (YUNISEF), 2018 y.
8. “Ilk qadam” Maktabgacha ta'lim muassasasining Davlat o‘quv dasturi. T.: BMT Bolalar jamg‘armasi (YUNISEF), 2018 y.
9. Grosheva I.V. va boshq. 0‘yin orqali ta’lim olish. Uslubiy qo‘llanma. T.: 0‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi 0‘zbekiston BMT Xalqaro bolalar fondiga (YUNISEF), 2020 y.
10. Sh.M.Mirziyoyev “Buyuk kelajagimizni maid va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz” T.: 2017 y.
1 l. Sh.M.Mirziyoyev “Erkin va farovon demokratik 0‘zbekiston Davlatini birgalikda barpo etamiz” T.: 2016 y
12. Sh.M.Mirziyoyev “Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligini garovi” T.: 2016 y.
13. O“zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi. O‘zbekiston Respublikasi prezidentining farmoni.
O 'zbekiston
14. Sh.A.Sodiqova, M.A.Rasulxo‘jayeva Bolalami tabiat bilan tanishtirish metodikasi.T.:Fan va texnologiya 2013 y.
15. O.Xasanboyeva va boshq. Oila pedagogikasi. T.: “A)oqachi’\ 2007 V-
16. Xasanboveva O.U. va boshqalar. “‘Oilada barkamol aqlod arbiyasi’T., 2010 у
17. “Bolangiz maklabga tayyormi?” metodik qoMlanma. T:, 2001 у
18. A.To‘xtayev Ekologiya.T.:0‘qituvchi.l998.
19. N.Jo‘rayev va boshqalar “Ekologiya huquqi” T.:Adabiyot jamg‘armasi. 200ly.


Uzoq vaqt davom etadigan kuzatish va tajribalar uchun jonli tabiat burchagi tashkil qilinishi kerak, u erda hayvon vao`simliklarni saqlash va zaruratga qarab ulardan tabiatshunoslikni o`rganishda foydalanish mumkin. Burchak shunindek bolalarning darsdan va sinfdan tashqari ishlari uchun baza hisoblanadi. Bu erda ular yilning istagan vatida ish oib borishlari mumkin. Tabiatga o`tkaziladigan ekskursiya jonli tabiat burchagi tashkil qilishning boshlanini bo`lishi mumkin. Suv havzasidagi hayot bilan tanisha turib, o`quvchilar mollyuska, ninachi qurtlari, har xil qo`ng`izlar, gambuziya, peskar (tanga baliq), shuningdek suv o`simliklarining barchasi akvarium, shisha bankalar yoki boshqaroqli idishlarga joylashtiriladi. Bog’ va polizdarda ko`pincha meva, rezavor meva hamda sabzavod o`simliklari zararkunandalarning gumbak va qurtlari uchraydi. Jonli tabiat burchagi uchun alohida xona ajratgan ma’qul. Bunday imkoniyat bo`lmaganda o`simlik va hayvonlarni tabiatshunoslik xonasiga joylashtiriladi. Jonli tabiat burchagi uchun xona yorug’ bo`lishi, deraza ro`parasiga har xil o`rindiqlarga suv hayvonlari hamda o`simliklari bo`lgan akvariumlarni qo`yish qulay bo`ladi. Burchakda hayvonlar uchun ajratilgan joy ularning tabiatdagi hayot sharoitlariga muvofiq bo`lishi kerak. Akvariumni zoomagazindan olish ma`qul. Ammo akvarium sifatida xohlagan shisha idishdan foydalanish mumkin, lekin shuni hisobga olish mumkinki, baliqlar to`rtburchak idishda yaxshi ko`rinadi. Akvariumdagi baliqlar soni uning katta-kichiklariga o`lchamiga va undagi o`simliklarning soniga muvofiq bo`lishi kerak, bunda yutiladigan va chiqariladigan kislarodning balansi ta`minlansin. Akvariumda yashovchilarga doimiy parvarish zarur, oziqni zoomagazindan sotib olish mumkin. Baliqlarni ularni shartli refleks hosil qilishi uchun muayyan vaqtda oziqlantirish kerak. Bolalar termometr bilan o`lchab, suv haroratini tekshirib borishga o`rganishlari lozim. Sudralib yuruvchilar va suvda ham quruqda yasovchilar uchun xilma-xil ko`rinish va katta kichiklikdagi terrarnumlar qilinadi. Odatdagi terrarium metalldan yoki yog’ochdan tayyorlangan yashik bo`lib, yon va tepa devorlari shisha va to`rdan iboratdir. Shisha devor terrariumda yasovchilarni kuzatish, yon devor hamda tepasining to`rdan bo`liyshi ham ventilyasiyasini ta`minlash imkoniyati beradi. Jonli tabiat burchagining aholisi (yangi usimlik vahayvonlari) uning asosini tashkil qiladi. Unga qarab jihozlar tanglanadi. O`simlik va hayvonlar tanlovi tabiatshunoslik mashg’ulotlariga qarab, dasturiga qarab, o`lkashunoslik xususiyatlarini hisobga olib belgilanadi. Barcha xona o`simliklari ularning nomlari va qachon va qaerdan olinganligi to`g`risida ma`lumotlar yozilgan etiketkalarga bo`lishlari zarur. O`simliklardan avval shundaylarni tanlash kerakki, ular yordamida namlik, issiqlik, yorug`lik, suv iste`mol qilishdagi farqlarini, jumladan quruq iqlimga (kaktus, aloe) nam iqlimga moslangan o`simliklarni, tropik o`simliklarni (navro`zgul), yorug`lik sevchi (xina) va soyaga chidamli (aspidistra) o`simliklarini namoyish qilish mumkin bo`lsin. Keyin shunday o`simliklar tanglanadiki, ular masalan, yorongul, fuksiya, begoniya, kaktus, tradeskansiya, elodeya, binafsha kabilarning har xil turlari yordamida turlicha tajribalar o`tkaziladi