Режа: Тайёр маҳсулот (ишлар, хизматлар) ва уни ҳисобга олиш вазифалари

2. Тайёр ҳмаҳсулотни баҳолаш ва унинг номенклатураси
Маҳсулот (иш, хизмат) одатда маълум бир қийматда баҳоланади ва сотилади. Баҳо - қийматнинг пулдаги ифодасидир. Унинг асосини у ёки бу маҳсулотни тайёрлаш билан боғлиқ ижтимоий зарурий меҳнат ташкил қилади. Тайёр маҳсулот (иш, хизмат) нинг сотиш қийматини белгилашда «Товар-моддий захиралар» номли 4-сон БҲМСдан фойдаланилади. 4-сонли БҲМСнинг 7-бандига биноантайёр маҳсулотлар энг кам баҳода баҳоланиши керак: таннархда ёки соф сотилиш қийматида. ҳисобот даври охирида маҳсулотнинг ҳақикий ишлаб чиқариш таннархини аниқлаш мумкин. Лекин маҳсулотларнинг ишлаб чиқарилиши хар куни содир бўлади, шу сабабдан жаво жорий ҳисобда маҳсулотни шартли баҳода баҳолаш керак Тайёр маҳсулотларнинг оператив ҳисоби ишлаб чиқариш режа таннархида ёки шартнома баҳосида ёхуд чакана баҳода I юритилади. Ушбу стандартда маҳсулот (иш, хизматлар)нинг сотилиши (21-22 бандлар) тартиби қуйидагича баён қилинган Материаллар ва маҳсулот (иш, хизмат)ларни ишлаб чиқаришда фойдаланадиган бошқа хом-ашё, агар улардан тайёрланган маҳсулот бозор (кундалик) нархида сотилса, таннарх қийматидан паст нархда арзонлаштирилмайди. Бироқ агар омборда мавжуд бўлган нархдаги материалдан тайёрланган тайёр маҳсулотнинг таннархи сотиш соф қийматидан ошиб кетса, материаллар сотиш соф қийматигача арзонлаштирилади. Бундай вазиятларда материаллар қийматини ўлчашнинг мавжуд шаклларидаги энг яхшиси бўлиши мумкин. Сотишнинг соф қиймати - ишлаб чиқаришни тугаллаш ва маҳсулотни сотиш билан боғлиқ бўлган бутлаш харажатларини чиқариб ташлаган ҳолда ТМЗни сотишнинг ҳисоб-китоб нархидир.


3. Тайёр маҳсулотнинг омбордаги ва бухгалтериядаги ҳисоби
Тайёр маҳсулотнинг омбордаги ҳисоби оператив бухгалтерия усулида ташкил қилинади, яъни хар бир буюм номенклатура рақамига омбор материаллари ҳисоби карточкаси очилади (№ М-17-шакл). Тайёр маҳсулотнинг келиб тушиши ва четга берилиши биланоқ омбор ходими хужжатлар асосида уларнинг сонини карточкаларга ёзиб қўяди ва хар бир
, 2110, 2310 ва бошқа ҳисобварақларнйнг кредити билан корреспонденцияда корхона омборига қабул қилинган тайёр маҳсулотлар қийматини ифодалайди. ёзувдан кейин қолдиқ ҳисоблаб қўйилади. Бухгалтер ҳар куни тугаган сутка учун омбордан хужжатларни қабул килиб олиши керак (қабул қилиш-топшириш накладнойи, буйрук-накладной, товар-транспорт накладнойи).
Тайёр маҳсулотнинг синтетик ҳисоби қуйидаги ҳисобварақларда юритилади: