Reja: Telekommunikatsiya tarmoqlarini ierarxik sathlari

Koordinatli ATS kommutasiyalavchi qurilma sifatida releli harakatda ishlavchi koʻp koordinatali ulavchilar (MKS) qoʻllaniladi. Ular dekadali qadamlab izlavchilarga nisbatan oddiy qurilmalardir,kommutasiyalavchi qurilmalarni xizmat qilishni orzonlashtiradi va gaplashish traktini ulanishini yuqori sifatda boʻlishini ta'minlaydi.
Programmali boshqaruvchi ATS ikkita turdagi stantsiya bilan keltirilgan.
1. Kvazielektronli ATS bularda kommutasiyalavchi qurilmalar gerkonlar asosida tashkil etilgan,boshqarish esa mikroprosessorli vositalar asosida qurilgan. Gerkonlar (germetizasiyalangan kontakt) juft ferromagnili kontaktdan tashkil topgan,germetizasiyalangan kolbani ichida kavsharlangan va elektromagnitli katushka bilan gerkonli releni tashkil etadi.( 4,a-rasm). Pri proxojdenii toka cherez Elektromagnitli choʻlgʻmdan tok oʻtganda kontaklar ulaniladi va ma’lumotlarni uzatish uchun elektr zanjir tashkil etadi. (4,b-rasm).
4-rasm. Gerkonli releni tuzilishi
2. Raqamli(elektronli) ATS bularda kommutasiyalash va boshqarish butkul raqamli. Analogli signal abonenli komplektda raqamlashtriladi va ATS ni ichida hamda ATSlar orasida raqamli koʻrinishda uzatiladi. Bu esa signallarni soʻnishini kamaytiradi, uzatilayotgan ma’lumotlarga xalaqitlarni ta’sirini kamaytirishga kafolat beradi. Bu esa ma’lumotlarni sifatli va maksimal tezlikda uzatilishini ta’minlaydi.
Elektronli ATS soddalashtirilgan strukturasini toʻrtta asosiy blok koʻrnishida tasvirlasa boʻladi (5-rasm).
1. Abonentli liniya bloki (bal) - abonentli liniya (al), abonentlarga xizmat qilish vazifaasini bajaradi va ularni sifatida ushbular boʻlishi mumkin:
ATS ma’lumotlarni, analogli telefonlar orqali al boʻyicha, uzluksiz koʻrinishda uzatadi;
Kompyuterlar, ulardan chiqayotgan diskret signallarni modemlar orqali, uzliksiz signallarga aylantiradi va analogli liniyalar boʻyicha uzatadi;
Raqamli qurilmalar (kompyuterlar, printerlar va sh.oʻxsh.) ulardan chiqyapgan raqamli signallarni raqamli Aldan ATS ga uzatadi.
IKM foydolanib abonentlardan kelayotgan analogli signallarni ATS da raqamli kodga aylantiriladi. Telefoniyada yuklamani darajasini Erlangda (Erl.) oʻlchash qabul qilingan. Uroven nagruzki v telefonii prinyato izmeryat v Erlangax (Erl.).
Bitta al yuklamani 0,1-0,2 Erl ga teng deb qabul qilingan.
5-rasm. Elektronli ATS ni soddalashtirilgan strukturali sxemasi
Liniyalarni ulavchi blok (BSL), boshqa ATS bilan aloqani tashkil etadi.B
Boshqa raqamli ATS bilan bogʻlanganda signallar aloqa liniyalaridan (SL) raqamli koʻrinishda uzatiladi.Agarda qoʻshni ATS analogli boʻlsa,u holda raqamli signallar analog koʻrinishga aylantiriladi.Ulavchi liniya (SL) kerakli miqdordagisini xisoblashda bitta SL yuklamani 0,8 Erl teng deb qabul qilinadi.
Kommutasiyalash maydoni(KP) bironbir elktron kommutaor koʻrinishida yoki nutqli “xotira qurilmasi koʻrinishida” (rzu) tashkil qilinishi mumkin.Bu xolatda nutq raqamli koʻrinishdagi nutq avvalo rzuga yoziladi keyin esa tegishli qabullovchi abonent liniyasiga uzatiladi yoki boshqa ATS ulavchi liniyasiga uzatiladi.
Zamonaviy raqamli ATS paketlarni kommutasiyalash printsida tuziladi va ma’lumotlarni uzatishni Sovremennie tsifrovie ATS stroyatsya IP protokoli asosida amalga oshiradi.Shunday qilib,zamonaviy ATS,kommutator vazifasini bajaruvchi, katta maxsuslashtirilgan kompyuter koʻrinishida boʻladi,qaysikim ma’lumotlarni uzatuvchi raqamli tarmoqning tarkibiga kiradi. Bu erda ATS orqali paqatgina nutqli (telefonli) ma’lumotlar uzatilmasdan kompyuterli ma’lumotlar,hamda audio va video ma’lumotlar ham uzatiladi.
Vaqt boʻyicha telefon kanallari ikki turda boʻlishi mumkin:
Kommutasiyalanadigan yoki ma’lumotlarni uzatish vaqtida yaratiladigan vaqtinchalik ajratilgan yoki doimiy-uzoq muddatga ma’lumotlar uzitalishi yoki uzatilmasligidan qat'i nazar tashkil etiladi.
Kommutasiyalanadigan telefon kanallari xolatida abonentlarni ATS yoki tarmoqqa ulanishi raqamlarni terish yoʻli bilan ikkta usullarning biri orqali bajarilishi mumkin,ya’ni: