Reja: Temperatura haqida tushuncha. Bosim o’lchash asboblari konstruksiyasi va ishlash pirinsipi. Suyuqlik va gazlarni modda miqdori va sarfini o’lchovchi asboblar haqida tushuncha. Suyuqlik sathini o’lchovchi asboblar kostruktiv tuzilishi va ishlash

Elektr o‘tkazuvchanlikka (aktiv qarshiligining o‘zgarishiga) asoslangan sath o‘lchagichlar elektr o‘tkazuvchan suyuqliklar sathni nazorat qilish, signalizasiya va rostlash uchun xizmat qiladi.

Solishtirma qarshiligi R_s<10⁶Om∙m va dielektrik œtkazuvchanligi e_c >7 bo‘lgan suyuqliklar elektr o‘tkazuvchi suyuqlik deyiladi.

26-rasmda sath signalizatorining sxemasi

ko‘rsatilgan. Signalizatorning ishlash prinsipi ^{5.11 –}

elektrodlar 4 suyuqlik orqali ulanishi bilan rele chulg‘ami 3 dan tok o‘tishi va uning kontakti 5 ulanishi bilan signal lampasi SL yonib, yorug‘lik signali berishiga asoslanadi. Elektrodlar 4 ta’minlovchi transformator 2 ning ikkilamchi chulg‘amiga elektromagnit rele chulg‘ami 3 orqali ulangan. Suyuqlik sathi elektrodlargacha ko‘tarilib, ularni ulasa, suyuqliklarning o‘tkazuvchanligi tufayli signal lampasi SL yonadi, aksincha, suyuqlik sathi pastga tushib elektrodlarni uzsa, signal lampasi o‘chadi.

Signalizator zanjiridagi kuchlanish o‘zgarmas tokda 24V, o‘zgaruvchan tokda esa 36 V bo‘ladi. Bunday signalizatorlarni qovushoq, kristallanuvchi, qattiq cho‘kmalar hosil qiluvchi va elektrodlarga yopishib qoluvchi muhitlarda ishlatib bo‘lmaydi.

YUqoridagi sath o‘lchagichlardan tashqari yana induktivli sath o‘lchash asboblari mavjud. Induktiv sath o‘lchagichlarning ishlash prinsipi bitta g‘altak induktivligi yoki ikki g‘altakning o‘z induksiyasi ularning elektr o‘tkazuvchi suyuqlikka botirilgan chuqurligiga bog‘liqligiga asoslangan.

Ikkala g‘altak induktivligi L₁ va L₂ o‘zgartirilganda ularning o‘z induktivligi tenglamaga mos ravishda o‘zgaradi,

Bunday sath o‘lchagichlar yadroviy energetika qurilmalarida suyuq metall tarzidagi issiq eltuvchilar sathini o‘lchashda eng ko‘p tarqalgan.

«Kvant» turidagi diskret induktiv sath o‘lchagichlar chiqarilyapti. Ular harorati 680°S gacha bo‘lgan suyuqlantirilgan metall sathini o‘lchashga mo‘ljallangan.