Reja: Temperatura haqida tushuncha. Bosim o’lchash asboblari konstruksiyasi va ishlash pirinsipi. Suyuqlik va gazlarni modda miqdori va sarfini o’lchovchi asboblar haqida tushuncha. Suyuqlik sathini o’lchovchi asboblar kostruktiv tuzilishi va ishlash

GIDROSTATIK SATH O‘LCHAGICHLARI

Gidrostatik sath o‘lchagichlari ochiq idish hamda bosim ostidagi idishlarda turli suyuqliklar (jumladan, agressiv, tez kristallanuvchi va qovushoq moddalar) sathni o‘lchashda ishlatiladi. Gidrostatik sath o‘lchagichlarda suyuqlik sathni o‘lchash suyuqlik ustuni hosil qiladigan bosimni o‘lchash bilan amalga oshiriladi, ya’ni

P=H∙ρ∙g ,

bu erda R — suyuqlik ustuni hosil qilgan bosim, Pa; N — suyuqlik sathi; m; r- suyuqlik zichligi, kg/m³; g —

og‘irlik kuchi tezlanishi, m/s².

tenglama bosimni o‘lchash asosida ishlaydigan sath o‘lchagichlari qurish mumkinligini ko‘rsatadi.

Suyuqlikning gidrostatik bosimini difmanometr yordamida o‘lchaydigan gidrostatik sath o‘lchagichlar difmanometrik sath o‘lchagichlar deb ataladi.

Suyuqlikning gidrostatik bosimini havo bosimiga o‘zgartiruvchi gidrostatik sath o‘lchagich pezometrik sath o‘lchagich deb ataladi.

Difmanometr bilan ochiq va yopiq idishlardagi suyuqliklar sathni, ya’ni bosim ostidagi, atmosfera yoki siyraklanish sharoitidagi suyuqliklar sathini o‘lchash mumkin. Bunday asboblarning ishlash prinsipi ikki suyuqlik ustunining gidrostatik bosimlar farqini o‘lchashga, ya’ni idishdagi suyuqlik sathiga bog‘liq bo‘lgan o‘zgaruvchan suyuqlik ustuni bosimini va solishtirish o‘lchovi vazifasini bajaruvchi doimiy ustun bo‘yicha bosimlar farqini o‘lchashga 22 – rasm.Ochiq idishdaasoslangan. rasmda ochiq idishdagi suyuqlik sathni suyuqlikli satho’lchashini difmanometr sxemasidifmanometr bilan o‘lchash sxemasi ko‘rsatilgan. 1 difmanometrning ikkala impulsli naychasi nazorat suyuqlik (agar u agressiv bo‘lmasa) bilan to‘ldiriladi. Difmanometr sezgir elementiga ta’sir etadigan R₁ va R₂ bosimlar farqini o‘lchaydi. SHu bosimlar uchun tenglamaga mos ravishda quyidagi ifodalarni yozish mumkin:

P₁=(H+h₁)∙ρ₁∙g;

P₂=h₂∙ρ₂∙g.

SHunday qilib, difmanometr idish 2 dagi nazorat qilinadigan suyuqlik sath N orqali ifodalanadigan bosimlar farqini o‘lchaydi:

∆P=P₁-P₂=(H+h₁)∙ρ₁∙g-h₂∙ρ₂∙g.

Agar ikkala impulsli naychadagi suyuklik zichligi r₁ va r₂ bir xil bo‘lsa va h₁ =

h₂ bo‘lsa, u holda

∆P=H∙ρ∙g ,

bu erda,

ρ=ρ1=ρ2.

formulalarlardan ko‘rinadiki, difmanometrik sath o‘lchagichining ko‘rsatishi nazorat qilinayotgan muhitning zichligi o‘zgarishi bilan o‘zgaradi. Agar impulsli naychalarda r ₁ va r ₂ zichliklar ayirmasi mavjud bo‘lsa, kursatishlarda ham xatolik paydo bo‘ladi (shu xatolikni yo‘qotish