Reja: Xarakter aksentuasiyasi va uning tiplari hakida tushuncha. Xarakter aksentuasiyasi. Xarakter tiplari. Aksentuasiyani meyorlashtirish usullari Foydalanilgan adabiyotlar Kirish

Gireptim-tip - bolaligidanok sho’x, to’polonchi, mustakil, jasur, o’ta eksravert 
unda kattalarga nisbatan distansiya xissi yetishmaydi. Doimo liderlikka da’vogar, 
tavakkalchilikni yoktiradi. Garchi yaxshi qobiliyat egasi bo’lsalarda xafasizliklari, tez 
chalgishlari, intizomsizliklari sababli notekis o’qishadi. Ularda odatda ko’tarinki kayfiyat 
o’z kobiliyat va imkoniyatlariga ortiqcha baho berish, lekin konun va koidalarga yengil 
qarash hollari uchraidi.
Sikloid tip - bolaligida tengdoshlaridan fark qilmaydi. Pubertat davriga kelib 
subdopressiv faza paydo bo’lishi mumkin. Natijada kuchsiz, biror ishga kul urgisi 
kelmasligi tufayli o’kishda xam kiynala boshlaydilar. Jamoat ishlaridan bosh tortadilar, 
yolgizlikni afzal ko’radilar. Agar bu vaktda jiddiy jazolar, obro’sini to’kishlar yuzaga 
kelsa, o’tkir affektiv reaksiya, sunisidal urinishlar xam goxo uchraydi. Lekin ko’tarilish 

---

fazasida o’zlarini gipertim tipi kabi tutadilar. Qiziqishlar beqaror. Delinkventlik 
(qonunbuzarlikka mayillik), uydan kochish ularga xos emas.
Labil-sikolid - Oraliq tip bo’lib, ularda ko’tarilish va tushish fazalari kiska, turli 
davrda yaxshi va yomon kayfiyat fazasi urin almashi bilan tavsiflanadi.
Labil tip- asosiy belgisi sezilmas sabablarga kura kayfiyat tez-tez va sekin 
o’zgaradi. Bu tipning «Zaif zvenosi» emosional ahamiyatli bo’lgan shaxslar tomonidan 
inkor kilinishi va yaqinlarini yo’kotishdir. Vaziyatga karab kayfiyat keskin uzgaradi.
Astenonevrotik tip - (psixopologiya xastalik) bolaligida kupincha nevropatiya 
belgilari ko’zga tashlanadi. Jumladan, yomon uyqu va ishtaha, injiklik. ko’rkoklik, 
yiglokilik, duduklanishi, tungi enurez va xokazo.
Asosiy belgilari: tolikish, ta’sirchanlik, akliy, jismoniy emosional zo’rikish. 
Usmir rejalarini amalga oshirib bulmasligini, uning real emasligini bilganda kuchli 
buzilish vujudga keladi.
Senzitiv tip - (sezish) bolaligidan ko’rkok, xavfsirashlik, xarakatchan o’yinlarni 
va sho’xlikni yoktirmaydi. Begonalar va notanish sharoit oldida kuchsiz va tortinchok. 
Ular fakat ko’nikib kolgan odamga nisbatan ochik mulokatda bo’lishadi. Ota-onasiga 
boglanib koladilar. Mo’min kobil, imtihon, yozma ishlardan, doska oldida javob 
berishdan ko’rkadi, uyaladi. Ayblash va jazo ularni yiglatadi. Burch xissi erta uygonadi. 
Delinkoventlikka moyilik yo’k. «Zaif zvenosi» obrusiga soya tushsa, nohak ayblashsa, 
ustidan gumon kilishsa, shaxsiy mukammal emaslik xissining kuchsizliga bilan 
tavsiflanadi.