Reklama matnlari yaratish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI

Mustaqil ish

Guruh: DI 11-22

Bajardi: Ashirova Muattar

Qarshi 2022
Reklama matnlari yaratish .
Reja :

1. 
   Reclama .
   
2. 
   Reclama matnlarini yaratish .
   
3. 
   Tibbiy reclama matnlari yaratish .
   
4. 
   Xulosa .
   
5. 
   Foydalanilgan adabiyot .
   

Reklama (lotincha "reklamo" — qichqirmoq) — tovarlarning sifati, ularni sotib olishdan koʻriladigan naf haqidagi axborot; bevosita yoki bilvosita foyda (daromad) olish maqsadida yuridik va jismoniy shaxslar yoki mahsulot toʻgʻrisida tarqatiladigan maxsus axborot. Reklama marketingnnng tarkibiy qismi hisoblanib, talab va isteʼmolchilar didining shakllanishiga taʼsir koʻrsatadi. Reklama korxona imijini yaratish (uzoq davrli taʼsir koʻrsatish), joriy sotish hajmini koʻpaytirish (qisqa davrli taʼsir koʻrsatish), haridorlarga nima sotib olishni va uni nima uchun sotib olish zarurligini hal qilishda yordamlashish va boshqa maqsadlarda olib boriladi. Reklamaning asosiy vazifasi — xaridorni qiziqtirish, mijoz xaridorlarni yoʻqotmaslik va ularni kengaytirishga qaratiladi.
Reklamaning paydo boʻlish tarixi juda qadimiy, Yunoniston va Qadimgi Rimda ogʻzaki va yozma Reklama, hatto tovar belgisi qoʻyib tamgʻalash yoʻli bilan tovarlar reklama qilinganligi haqida maʼlumotlar bor. Hozirgi shakldagi reklama ilk marta AQShda paydo boʻlgan. Bu yerda XIX asrning 2-yarmida birinchi reklama agentliklari faoliyat koʻrsatgan va reklama katta daromad keltira boshlagan. Dastlab yozma reklama haridorlarni magazin va unda sotiladigan tovarlardan xabardor qilish vazifasini bajargan. Bu ish taxtalavha yozish va vitrinalar tashkil etish orqali amalga oshirilgan. Keyinchalik reklama potensial haridorga nashrlar orqali murojaat shakliga aylandi — afishalar, kitoblar, jurnallar, gazetalarda axborotreklama eʼlonlari paydo boʻldi. reklama ishiga ommaviy axborot vositalari (matbuot, radio, televideniye, kino) jalb etildi.
Reklama bir necha vazifani bajaradi: 1) tovarlar va xizmatlar isteʼmolchilarini xabardor qilish, maʼlumot berish vazifasi — reklama eʼlonlarida tovar va xizmatlarning sifati, ishonchliligi, ularni qoʻllash sohalari, ishlab chiqaruvchilari va sotib olish yoʻllari haqida maʼlumot beriladi; 2) ishontiruvchi reklama — mavjud tovarga isteʼmolchi va haridorlarlarning moyilligini oshirishga xizmat qiladi; 3)eslatuvchi reklama — mavjud, ammo bir qadar unutilgan talabni, haridorlarning oʻzlari uchun maʼlum boʻlgan tovarlarga munosabatni kengaytirishda muhim oʻrinda turadi.
Bunday reklama davriy yangilanib turadigan va mavsumiy tovarlar uchun qoʻllaniladi.
Har bir firma oʻz reklamasining faoliyatini reklama agentlarini yollash yoki reklama xizmatini tuzish yoki maxsus reklama agentliklari xizmatlaridan foydalanish asosida amalga oshiradi. Reklamaning samaradorligi koʻp jihatdan talabni oʻrganishni tashkil qilishga bogʻliq boʻlib, haridorlar doirasini aniqlash va ularga taʼsir oʻtkazish usullariga yordam beradi. Hozirgi davrda reklama matbuot, radio, televideniye orqali olib boriladi, maxsus reklama filmlari namoyish etiladi. Reklama qilish maqsadida plakat, buklet, tovar kataloglari kurkam qilib chiqariladi va tarqatiladi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida reklama xizmatlarining ahamiyati kuchayib, muomala harajatida reklama harajatlarining hissasi ortib boradi. Reklama tadbirkorlikning alohida bir tarmogʻiga aylanadi va reklama maxsus qoidalar va qonunlarga muvofiq tashkil etiladi. Qonuniylik, aniqlilik, ishonchlilik, reklamadan foydalanuvchiga zarar, shuningdek, maʼnaviy zarar yetkazmaydigan shakllar va vositalardan foydalanish Reklamaga doir asosiy talablardir. Oʻzbekistonda reklama tayyorlash va tarqatish bilan bogʻliq munosabatlar Oʻzbekiston Respublikasining "Reklama toʻgʻrisida" (1998-yil 25-dekabr) qonuni va Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining karorlari bilan tartibga solinadi. Ushbu konunga koʻra, isteʼmolchilarni chalgʻitadigan yolgon yoki noaniq maʼlumotlarni reklama vositasida tarqatish, shuningdek, ayrim tovarlar yoki faoliyat sohalarini reklama qilish qonun yoʻli bilan taqiqlanadi (yana qarang Marketing).
Реклама матнини тўғри ёзиш учун аввало мурожаат стратегиясини ишлаб чиқиш зарур.

• 
  257-б: «Мурожаат стратегияси учта операцион унсурдан иборат:
  

1. 
   Матнли асос – нимани ва қандай қилиб баён этмоқчисиз?
   
2. 
   Бадиий қисми – нимани ва қандай қилиб кўрсатмоқчисиз?
   
3. 
   Техник воситалар – техник воситалар билан нимани ва қандай қилиб яратмоқчисиз?
   

Ушбу унсурларни ишлаб чиқиш учун матн муаллифи ва рассом тадқиқот натижаларини ва фактларини таҳлил қилиб чиқишлари, бозорни, товарни ва рақобатни ўрганишлари зарур. У ҳақидаги саволларга аниқ жавоб бериши лозим. Бозор қандай бўғинларга (258-б) бўлинган? Товар қандай тарзда кўрсатилади? Ким энг яхши потенциал харидор бўлади? Мақсадли аудитория таркиби мақсадли бозор таркибларидан фарқ қиладими?
Товарнинг қайси хусусиятлари истеъмол учун энг муҳим ҳисобланади? Товар образи нима дегани?
Матн тузиш асослари
Матн – асосий реклама эълонида ёки кампания жараёнида акс этиши лозим бўлган энг муҳим аспектларни ёзма равишда ифодалаган бўлиши даркор. Яъни, потенциал харидор ким бўлиши мумкин, деган саволга жавобни билиш зарур. Демографик, психологик ва феъл-атвори нуқтаи назардан уни қанчалик батафсил тасвирлаш мумкин? Ва ниҳоят, потенциал харидорнинг шахси қанақа?
Айни пайтда матнда рационаллик ва эмоционаллик уйғун бўлиши керак. Шундан сўнг товарни харидорнинг истеъмол талабини қондиришга йўналган хусусиятларни аниқлаб олиш жуда муҳимдир.
Товарнинг фойдали эканлигини қандай қилиб тасдиқлаш мумкин? Бозорда у қандай ўрин тутади? Мазкур товар ўзида нимани ифода этган ёки этиши мумкин?
Ва сўнгги аспект – реклама матнида қандай усулни, ёндошишни, оҳангни қўллаган маъқул? Умуман олганда эълонда нима ҳақда гап боради?
Ушбу саволларга топилган умумий жавобларнинг айнан ўзи реклама матнининг асоси ҳисобланади. Матн тузиш пайтида бадиий безаш, техник ижро каби сўзсиз воситаларга эътиборни қаратиш кейинги жараёндир.
Бу ҳолда унинг уч қисми ҳам муҳим: матн жойи, бадиий безатилиши ва техник ижроси. Улар ўзаро уйғунликда ишлаб чиқилади. Мурожаат стратегияси элементларининг тўлиқ баёни реклама эълони ёки кампаниясининг ўзак мағзи ҳисобланган ижодий ишланманинг энг муҳим шартидир.
Айнан стратегия реклама нима ҳақда айтиш лозим бўлса, шуни айтишни, кимга айтиш зарур бўлса, шунга айтишни, қайси оҳангда керак бўлса, шундай оҳангда айтишни таъминлайди.
Асосий ғоялар ишланмаси
Fояни ишлаб чиқиш босқичи – ҳам энг жиддий, ҳам энг маҳсулдордир. Бу керакли ахборотни етказиш учун ягона вербал (сўз) ёки визуаль (тасвир) концепцияни танлаш ва таҳлил қилиш муаммолари бўйича барча зарур информацияни умумлаштирувчи узоқ давом этадиган, толиқтирадиган, қийин ишдир. Бу матн ёзиб бўлинганига ёхуд рекламанинг бадиий кўриниши яратилганига қадар ақлий кўргазмали ғояни ёки реклама эълони, заставканинг визуал тасвирини яратишни англатади.
Ушбу жараённи визуаллаштириш ёки концептуал деб айтиш мумкин ва у реклама эълонини рекламалаштиришда муҳим босқич ҳисобланади.
Реклама матнларининг отаси Жон Кейри, ғоялар – реклама матнидаги энг муҳим нарса, деб ҳисоблаган. Унинг фикрича, реклама ғоясини топиш учун синалган 12 та йўл бор:
– ўз шахсий тажрибасидан фойдаланиш;
– ўз шахсий тажрибасини таҳлил қилиш;
– кўнгилдан чиқариб ёзиш;
– бошқалар тажрибасидан сабоқ олиш;
– товар ишлаб чиқарувчиси билан мулоқотда бўлиш;
– товарни ўрганиш;
– мазкур товар ҳақида илгари берилган реклама эълонини ўрганиш;
– рақобатдаги товар рекламасини ўрганиш;
– харидорлар шоҳидлигини ўрганиш;
– истиқболдаги харидорлар олдида турган муаммоларни ҳал этиш;
– ишга бор ақл-заковатни сарфлаш;
– мувафаққиятли чиққан реклама эълонини жузъий ўзгартиришлар билан қайтариш.
Яхши матн тузишнинг 5 та мақсади мавжуд:

1. 
   Диққат-эътибор – биринчи мақсад.
   

Бу ўринда асосий унсур сарлавҳадир. Воситаси: иллюстрация. Муҳим хусусиятлари: ранги, ҳажми, нооддий товуш, видео…

2. 
   Манфаат. – Диққат-эътибор етарли эмас, яъни, ушбу диққатни ушлаб туриш учун қизиқтириш ҳам зарур. Рекламадан кўзланган мақсад – истеъм олчи.
   

2. 
   Ишонч. – Одамлар ишонишлари даркор. Улар ўз манфаатларига мос келувчи нарсаларнигина ўқишади. Замонавий одамлар шубҳасиз мураккаброқ бўлиб қолишган.
   

2. 
   Истак. Истак уйғотиш учун товарнинг фойдаси ҳақида гапириш керак. Бунинг учун эса харидорни яхши билиш зарур. Товарнинг фойдаси ҳақида аниқ билиш лозим.
   

2. 
   Ҳаракат зудлик билан ёки келгусидаги ҳаракат кўпгина эълонларда ҳамиша бир ҳолатига эътибор қилинмайди, яъни одамларнинг сизнинг товаринингиз билан иши йўқлиги, ўзларининг ишлари бошларидан ошиб ётганлиги факти. 
   

Реклама матнларида атамалар (Матн тузиш асослари)
Барча реклама матнлари кўплаб элементлардан ёки компанентлардан иборат. Бу элементларни ягона бирор нарса ҳосил бўлмагунча аралаштириш, бўрттириш, камайтириш, жойларини алмаштириш, ўзгартириш ёки олиб ташлаш мумкин.
Босма эълоннинг энг муҳим элементлари; сарлавҳа, визуал восита, рукнлар, асосий матн, сарлавҳачалар, вставкалар (киритмалар), рамкалар, шиорлар, логотиплар, фактлар, қайдлар.
Сарлавҳа матбаа эълонининг энг муҳим элементи ҳисобланади. У энг биринчи ўринда туради. Шунинг учун сарлавҳа кўзга ташланадиган, диққатни жалб этадиган бўлиши зарур.
Сарлавҳа йирик ҳарфлар билан терилади.