Республикаси олий ва

Dt Schyot 4420 Kt Dt 6420 Kt Dt 4010 (9000)Kt

Dt 3190 Kt Dt 6420 Kt Dt 6990 Kt

2.3-rasm. Byudjet bilan aktsiz solig’i bo’yicha hisoblashish yuzasidan schyotlar korrespondentsiyasi⁵⁰.

Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqib aktsiz solig’i bo’yicha soliq bazasini aniqlash momentini ham to’lov, ham topshirish qilib qo’llash maqsadga muvofiq bo’lar edi. Bunda qaysi birini qanday operatsiyani amalga oshirishda qo’llash yo’llarini ishlab chiqish lozim Bu barcha xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning aktsiz solig’i bilan bog’liq xo’jalik operatsiyalariga ijobiy ta’sir etadi va byudjet oldidagi majburiyatlarini o’z vaqtida va to’liq bajarishga imkoniyat yaratadi.

Bunda xo’jalik yurituvchi sub’ektlar byudjet bilan bo’ladigan hisoblashish ishlarida bilvosita soliqlarning aniq bir turi bo’yicha hisob ishlarining yanada samaradorligini ta’minlashga xizmat qiladi degan umiddamiz. Xo’jalik yurituvchi



⁵⁰ Rasm muallif tomonidan tuzilgan.
sub’ektlarda aktsiz to’lanadigan tovarlar realizatsiya qilinadigan buxgalteriya hisobida quyidagicha aks ettiriladi:
Dt-4010- «Xaridorlar va buyurmachilardan olinadigan schyoti» 430511,5 (ming so’m);
Kt-6421-«Mamlakatimizda ishlab chiqarilgan mahsulot (ishlar, xizmatlar)ga aktsiz solig’i bo’yicha byudjetga qarz schyoti» 430511,5 (ming so’m);
Xo’jalik sub’ektlarida ishlab chiqarilgan aktsiz to’lanadigan tovarlarni, ishlab chiqarish jarayonida aktsiz solig’iga tortilmaydigan tovarlarni ishlatilganda, byudjetga to’lanishi lozim bo’lgan aktsiz solig’iga tortilmaydigan tovarlar, mahsulot tannarxiga kiritilishi buxgalteriya hisobida quyidagicha aks ettiriladi.
D-t - 2010 -«Asosiy ishlab chiqarish schyoti» 430511,5 (ming so’m);
K-t-6421-«Mamlakatimizda ishlab chiqarilgan mahsulot (ishlar, xizmatlar) ga aktsiz solig’i bo’yicha byudjetga qarz schyoti» 430511,5 (ming so’m);
Yuqoridagi berilgan buxgalteriya provodkalari xo’jalik sub’ektlarida aktsiz solig’i bo’yicha sodir bo’lgan buxgalteriya operatsiyalarining takomillashiga xizmat qiladi deb hisoblaymiz.
Korxonalar buxgalteriya hisobini takomillashtirishning zamonaviy va jahon tajribasiga asoslangan metod va metodikalarni qo’llash maqsadga muvofiq deb o’ylaymiz. Zero, boshqa davlatlarning ijobiy tomonlarini o’rgangan holda o’zimizda bularni samarali qo’llash yo’larini topish muhimdir. Bu sharoitda buxgalteriya hisobini takomillashtirish, ayniqa soliqlar hisobini mustahkam darajada yaratish asosiy vazifa bo’lsa ajab emas. Sababi har qanday korxonaning xo’jaligi bevosita soliqlarga bog’liq. Bu esa soliqlar hisobini takomillashtirish va rivojlantirishda muhim undaydi.
Ishlab chiqarish xo’jalik sub’ektlarida aktsiz solig’i bo’yicha byudjet bilan hisoblashishda schyotlar korospondentsiyasi soliqlarning to’g’ri hisoblanishi, o’z vaqtida to’lanishiga yordam beradi va soliqlar hisobining samaradorligini ta’minlaydi deb hisoblaymiz.

2.