Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
T/N 
 
1. Xo‘jalik tizimida muvozanatning ayrim soha va tarmoqlar 
miqyosida buzilishi va ularga xos tanglik tarzida yuz berishini tarmoq, 
soha inqirozi deb atash mumkin. Bunga pul-kredit tizimidagi inqiroz, 
valuta inqirozi, ekologik inqiroz, sanoat inqirozi, moliya inqirozini misol 
qilib keltirish mumkin. 
2. Qisqa muddatli sikl o‘zgarishini tadqiq qilib, tovar zaxiralari va 
bank kliringi, ulgurji narxlarni o‘zgarishiga qarab xulosa chiqargan olim 

---

136 
N.D.Кondratev bo‘ladi. Shuning uchun uni Кondratev sikli, deb ham 
ataladi. 
3. O‘rta muddatli sikl, iqtisodiyotdagina emas, ijtimoiy sohada ham 
barqarorlik buzilishi, iqtisodiy o‘sish turg‘unlik bilan almashinishi, 
siklning fazalarini namoyon bo‘lishi bilan ajralib turadi. 
4. Iste’mol sarflari – yalpi sarflardagi eng beqaror unsure. Shuning 
uchun uning o‘zgarishiga diqqat qaratish kerak. Inqirozga olib keladi.
5. Makroiqtisodiy modellardan iqtisodiyotning o‘zgarishini ilmiy 
taxmin qilish uchun foydalanish mumkin. 
6. Investitsiya yalpi sarflardagi eng beqaror unsur bo‘lib, iqtisodiy 
sikl doirasida nihoyatda katta rol o‘ynaydi. 
7. Mashina va uskunalarga sarflanadigan investitsiyalar hajmi 
odatda, tanglik yuz berishidan avval va u yuz berib tugashiga qadar 
o‘zgarmaydi, to‘g‘rirog‘i ko‘paymaydi. 
8. Iqtisodiy taxminlar odatda aniq bo‘lmay, shuning uchun ularning 
foydasi yo‘q, bekorga vaqt ketkazib, hisob-kitob qilishning zaruriyati 
ham yo‘q. 
9. N. D. Кondratev bir uzun to‘lqinni boshqasi bilan almashuvini 
ishlab chiqarishning bir texnologik usuldan ikkinchisiga o‘tishi, ish 
kuchining sifat jihatdan o‘zgarishi, ta’limning o‘zgarishi, tashkiliy-
iqtisodiy munosabatlarda tub o‘zgarishlar, boshqarishda tarkibiy inqilob 
yuz berishi bilan izohlaydi. 
10. Inqiroz bir tomondan buzg‘unchilik, ikkinchi tomondan 
sog‘lomlashtirish, yaratuvchilik. Shuning uchun ham uni mashhur 
iqtisodchi Y.Shumpeter «Bunyodkorlik yashiringan buzg‘unchilik» deb 
atagan.