Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

larning qanchalik samaradorligiga, ularning bir-biri bilan 
uyg‘unligiga bog‘liq.  
Global moliyaviy-iqtisodiy inqirozning tahlili asosida 
chiqarilgan xulosalar* 

---

132 
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozning holati va oqibatlari 
 yirik rivojlangan mamlakatlarning ko‘p yillar davomida davlat 
budjeti taqchilligi va salbiy tashqi savdo balansiga egaligi; 
 davlat tashqi qarzi miqdorining YaIMga nisbatan o‘sish 
sur’atlarining jadallashishi; 
 noratsional pul-kredit siyosati hamda qayta moliyalash 
stavkasining surunkali ravishda past darajada ushlab turilishi natijasida 
qarzga yashash odatga va kundalik holatga aylanishi; 
 ipoteka kreditlari berish talablarining asossiz bo‘shashtirib 
yuborilganligi va uy-joy bozorida narxlarning qisqa muddat 
ichida keskin o‘sishi; 
 moliyaviy institutlarning majburiyatlariga nisbatan ustav 
mablag‘lari mutanosibligini keskin buzilishi;
 qimmatbaho qog‘ozlar bo‘yicha reyting tashkilotlari tomonidan 
soxta xulosalar berilishi; 
 moliyaviy audit va professional etika tamoyillarining buzilishi va 
soxta audit xulosalari taqdim etilishi; 
 moliyaviy rag‘batlantirish uslubi sifat real ko‘rsatkichlariga emas, 
balki miqdoriy ko‘rsatkichlarga asoslanganligi; 
 yuqori riskli va murakkab hosilaviy qimmatbaho qog‘ozlarning 
vujudga kelishi.
Jahon moliyaviy inqirozi kelib chiqishining qo‘shimcha 
sabablari: 
1. 
Moliya-bank tizimidagi inqiroz jarayonlari deyarli butun 
dunyoni 
qamrab 
olayotgani, 
resessiya 
va 
iqtisodiy 
pasayishning muqarrarligi, investitsiyaviy faollik ko‘lamining 
cheklanishi, talab va xalqaro savdo hajmining kamayishi, 
shuningdek, jahonning ko‘plab mamlakatlariga ta’sir 
ko‘rsatadigan jiddiy ijtimoiy talafotlar sodir bo‘lishi 
mumkinligi o‘z tasdig‘ini topmoqda. 
2. Avj olib borayotgan global moliyaviy inqiroz jahon 
moliya-bank tizimida jiddiy nuqsonlar mavjudligi va
ushbu tizimni tubdan isloh qilish zarurligini ko‘rsatdi. 

---

133