Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha inflatsiyaning asosiy 
indikatorlari. 
(O‘tgan yilga nisbatan baholarning % hisobida o‘sishi) 
8.1-jadval 
Yillar 
Iste’mol baholari 
indeksi (IBI) 
umum- 
lashtirilgan 
Iste’mol 
tovarlari 
Noiste’mol 
tovarlari 
Xizmatlar 
1995 
304,6 
252,7 
185,0 
467,6 
1996 
54,0 
99,3 
33,5 
99,4 
1997 
58,8 
55,2 
65,1 
71,4 
1998 
17,9 
12,6 
18,8 
52,6 
1999 
29,1 
25,6 
33,7 
43,8 
2000 
24,9 
18,9 
36,6 
47,1 
2001 
27,4 
27,9 
21,1 
36,9 
2002 
27,6 
28,0 
19,3 
41,3 
2003 
10,3 
5,4 
13,9 
30,9 
2010 
7,3 
2012 
7.0 
5,1 
4,5 
16,5 
 

---

194 
O‘zbekistonda YaIM va iste’mol (tovarlar va xizmatlar) 
baholarining dinamikasi (avvalgi yilga nibatan). 
 
8.2-jadval 
Yillar 
1992 1993 1994 1995 2000 2005 2008 2009 2010 2012 
YaIM o‘sish 
sur’ati, %da 
-11,1 -2,3 -5,2 -0,9 
3,8 
7,0 
9,0 
8,1 
8.5 
8,2 
Iste’mol 
baholarini 
o‘sish sur’a-
ti, %da 
718,8 104,2 1457 249,5 24,9 10,3 
7,8 
7,9 
7,3 
7,0 
Jadvallarni keyingi yillar ma’lumotlari bilan to‘ldiring. Ularni tahlil 
qiling. 
Jadval raqamlaridan qanday xulosa chiqarish mumkin? Nima 
sababdan 
inflatsiya 
darajasini 
pasaytirishga 
harakat 
qilinadi? 
Inflatsiyaning oldini olishning eng asosiy chora-tadbirlarini ko‘rsata 
olasizmi? 
 
 
8.1-rasm. O‘zbekistonda 2012 yilda narxlar o‘zgarishining inflatsiyaga 
ta’siri, foizda
1
Raqamlarga diqqat qiling. 2012 yili oziq-ovqat mahsulotlarining 
narxi 5,1 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari narxi 4,3 %ga, xizmatlar 
narxi esa 16,5 %ga o‘sdi. Ularning inflatsiyaga ta’siri muvofiq ravishda
1
Bosh maqsadimiz – keng ko‘lamli islohotlar va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish. Prezident 
Islom Karimovning 2012 yilning asosiy yakunlari va 2013 yidda O‘zbekistonni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning 
ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasini 
o‘rganish bo‘yicha o‘quv qo‘llanma.T.: “O‘qituvchi” nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2013, 18-bet. 
Нарх ўсиши 
Нарх ўсишининг 
инфляцияга
таъсири 
Озиқ-овқат маҳсулотлари нархи 
Ноозиқ-овқат маҳсулотлари нархи 
Хизматлар нархи 
Инфляция -7% 

---

195 
2,75%, 1,19 %, 3,06 %ni tashkil qilib, umumiy inflatsiya darajasi 7% 
bo‘ldi. Respublikamizda qanday chora-tadbirlar orqali inflatsiyani shu 
darajada ushlab turilibdi? Fikringizni esseda bayon qiling.
Inflatsiyaning turlarini ko‘rsating. Bu jihatdan hozirgi paytda yuz 
berayotgan bnflatsiyani qanday inflatsiya deb ayta olamiz? Izohlang. 
 
Javoblar: 
 
Asosiy tayanch tushunchalar 
1v); 2d); 3a); 4e); 5z); 6g); 7b); 8yo); 9j); 10i); 
 
Masala va mashqlar: 
1. Fisher tenglamasiga ko‘ra 1932,8 mlrd. so‘m.
2. 2-ustun + 1932,8 mlrd. so‘m. 
Masalan, foiz stavkasi 104 bo‘lganda, pulga umumiy talab 2082,8 
mlrd. so‘m. 
3. Jamg‘arma sifatida talab 120 mlrd. so‘m, bitimlar uchun talab 
sifatida 220 mlrd. so‘m, umumiy talab 340 mlrd. so‘m. 
4. Bu latifa giperinflatsiyaga xos belgi - milliy pul birligiga ishonch 
yo‘qolgani, hamma o‘z pulini ko‘chmas mulk, uzoq muddat foydalanila-
digan tovar, zargarlik buyumlari, obro‘li chet el valutasida saqlashga 
intilishini alohida ta’kidlaydi. 
5. Har ikki holda ham narx 1,4 martaga o‘sayapti: birinchisida talab 
inflatsiyasi mavjud pul bozorga talab bo‘lib chiqyapti; ikkinchisida taklif 
yoki xarajatlar inflatsiyasi.
6. Guruhga taalluqli bo‘lmagani beshinchisi, inflatsiyadan eng ko‘p 
talafot ko‘radigan qatlam, qolganlari inflatsiya sharoitida «yutuvchi» 
qatlam.