205
4-§. Soliq tizimi va turlari. Laffer egri chizig‘i
Soliq tizimi – bu belgilangan soliqlar,
ularning tashkil qilinish
shakl va usullari hamda davlatning soliq siyosatini amalga oshiruvchi
muassasaviy tuzilmalardir.
Soliqlarning
turlari
Turkumlanish
mezonlari
I. Soliq stavkasi va
soliqqa
tortiladigan
daromad hajmi
o‘rtasidagi bog‘liqlik
darajasiga qarab.
progressiv (o‘sib boruvchi) soliq-
lar – bunda daromadlar ortishi bilan
soliqlarning o‘rtacha stavkasi ham o‘sib
boradi.
mutanosib soliqlar – bunda soliq
stavkasi daromad hajmiga bog‘liq
bo‘lmagan holda o‘zgarishsiz qoladi.
* regressiv (kamayib boruvchi) –
bunda daromadlar ortib borishi bilan
soliqlarning o‘rtacha
stavkasi pasayib
boradi.
II. Boshqarish, budjet
daromadlarini tashkil
etish, amal
qilish
darajasiga ko‘ra:
mahalliy soliqlar – mahalliy (vilo-
yat, shahar, tuman)
budjetlarga jalb
qilinadi.
* respublika (federal)
soliqlari –
respublika budjetiga kelib tushadi.
III. Mahsulot
narxiga
qo‘shilishi yoki jalb
qilinish xarakteriga
ko‘ra.
Do'stlaringiz bilan baham: