Respublikasi oliy va o’rta maxsus

jadval 2 sinf o’quvchilarining jismoniy tayyorgarlik bo’yicha (tajriba- nazorat guruxi o’g’il va qiz bolalari) dastlabki va yakuniy natijalar

№	Testlar	Guruhi	Jinsi	2 sinf
				N	Dastlabki	Yakuniy	Farqi
1.	30 m. masofaga yugurish (soniya)	T	o’	10	6,7	6,0	0,7
			q	10	7,8	6,5	1,3
		N	o’	10	6,2	6,0	0,2
			q	10	6,7	6,5	0,2
2.	4x10 m. mokkisimon yugurish (soniya)	T	o’	10	14,1	13,1	1.0
			q	10	14,1	13,2	1.1
		N	o’	10	14,0	13,6	0.4
			q	10	14,2	13.8	0.4
3.	Turgan joyidan uzunlikka sakrash (sm)	T	o’	10	123	143	20
			q	10	114	122	18
		N	o’	10	125	137	12
			q	10	112	118	6
4.	Oyoqlarni 30 sm. ochgan holda o’tirib tanani oldinga engashtirish (sm)	T	o’	10	4.0	8.0	4.0
			q	10	7.0	12	5.0
		N	o’	10	4,0	6.0	2.0
			q	10	5.0	8.0	3.0
5.	Tennis koptogini otish (m)	T	o’	10	12	20	8
			q	10	10	15	5
		N	o’	10	11	14	3

Oyoqlarni 30 sm. ochgan holda o’tirib tanani oldinga engashtirish testi natijalar quyidagicha bo’ldi: tajriba sinfi o’g’il va qiz bolalari 4.0 - 8.0 sm., 7.0 - 13 sm., farqlari 4.0-5.0 sm. larga ega bo’ldilar, nazorat sinfi o’g’il va qiz bolalari
4.0 – 6.0 sm. 5.0 – 8.0 sm. farqlari 2.0 – 3.0 sm. ga yaxshilanib bordi.
Tennis koptogini otish tajriba sinfi o’g’il va qiz bolalari 12 – 20 m. farqi 8
m. ga, 10-15 m. ga farqi 5 m. ga yaxshilangan, o’zgargan.. Nazorat sinfi o’g’il va qiz bolalari atigi 11-14, 11-12 m.ga o’sish natijlari 3-2 m.ga natijalarini yaxshilashga muvoffaq bo’lganlar.
Ma’lumotlarning ko’rsatishicha, nazorat sinfiga nisbatan tajriba sinfi o’rtasida (o’g’il va qiz bolalarda ham) tabiiy rivojlanish o’rtacha ekanligi ma’lum bo’ldi.
Tajriba sinfi o’quvchilarning 30 m.ga yugirish va turgan joyidan uzunlikka sakrash mashqlarini bajarishda ish qobilyati umumiy ko’rsatkichlari tajribaning boshidagiga qaraganda yil oxirida yaxshilangan bo’lsa, ya’ni o’quv mezonlariga mos ravishda yaxshi baxoga to’g’ri keladi nazorat sinfi o’quvchilarining natijalari qoniqarsiz bo’lsada, oldinga siljiganligidan dalolat beradi.
3 sinf o’quvchilarining jismoniy tayyorgarlik bo’yicha (12-jadval) (tajriba- nazorat guruxi o’g’il va qiz bolalari) dastlabki va yakuniy natijalari bo’yicha 30 m. masofaga yugurish (soniya) 7.0 - 6.8 - 7.7-7.3 soniyaga, (farqi 0.2-0.3),7.0-6.9 – 7.9-7.8 soniyaga, (farqi 0.1-0.1), 4x10 m. mokisimon yugurish ko’rsatkichi bo’yicha tajriba guruxi bolalari va qizlari 13.1 – 12.4, 13.5-13.3 soniyaga, (farqi 0.7-0.2 soniyaga), nazorat guruxi bolalari va qizlari 13.4-13.2, 13.1-13.4 soniyaga (farqi 0.2-0.3 soniyaga) yaxshilangan. Turgan joyidan uzunlikka sakrash (sm) 113- 133 m/sm. ga qizlarimiz esa 95 sm. dan 113 m/sm. ga yaxshiladi, nazorat sinfi o’g’il va qiz bolalari 110-120 m.ga 85-106 m/sm.ga o’zgartirganlar.
Tennis koptogini otish tajriba sinfi o’g’il va qiz bolalari 14 – 18 m. farqi 4
m. ga, 10-14 m. ga farqi 4 m. ga yaxshilangan. Nazorat sinfi o’g’il va qiz bolalari

№	Testlar	Guruhi	Jinsi	3 sinf
				n	Dastlabki	Yakuni y	farqi
1.	30 m. masofaga yugurish (soniya)	T	o’	10	7.0	6.8	0.2
			q	10	7.7	7.3	0.3
		N	o’	10	7.0	6.9	0.1
			q	10	7.9	7.8	0.1
2.	4x10 m. mokisimon yugurish (soniya)	T	o’	10	13.1	12.4	0.7
			q	10	13.5	13.3	0.2
		N	o’	10	13.4	13.2	0.2
			q	10	13.1	13.4	0.3
3.	Turgan joyidan uzunlikka sakrash (sm)	T	o’	10	113	133	20
			q	10	95	113	18
		N	o’	10	110	120	10
			q	10	85	106	11
4.	Oyoqlarni 30 sm. ochgan holda o’tirib tanani oldinga engashtirish (sm)	T	o’	10	3.0	7.0	4
			q	10	4.0	9.0	5
		N	o’	10	3.0	5.0	2
			q	10	5.0	8.0	3
5.	Tennis koptogini otish (m)	T	o’	10	14	18	4
			q	10	10	14	4
		N	o’	10	12	14	2
			q	10	13	14	1

atigi 12-14, 13-14 m.ga o’sish natijalari 2-1 m.ga natijalarini yaxshilashga muvoffaq bo’lganlar.

6. 
   jadval
   

3. sinf o’quvchilarining jismoniy tayyorgarlik bo’yicha (tajriba- nazorat guruxi o’g’il va qiz bolalari) dastlabki va yakuniy natijalari

4 sinf o’quvchilarining jismoniy tayyorgarlik bo’yicha (13 - jadval) (tajriba - nazorat guruxi o’g’il va qiz bolalari) dastlabki va yakuniy natijalari bo’yicha 30 m. masofaga yugurish (soniya) 6.6 - 6.3 - 7.4-7.0 soniyaga, (farqi 0.3-0.4), 6.6-6.5 –
7.5-7.3 soniyaga, (farqi 0.1-0.2).

6. 
   jadval
   

3. sinf o’quvchilarining jismoniy tayyorgarlik bo’yicha (tajriba guruxi o’g’il va qiz bolaplar) dastlabki va yakuniy natijalari

№	Testlar	Jinsi	4 sinflar
			n	Tajriba guruhi	n	Nazorat guruhi	farqi
1	30 m. masofaga yugurish (soniya)	o’	10	6,6	10	6,3	0.3
		q	10	7.4	10	7.0	0.4
		o’	10	6,5	10	6,5	0.1
		q	10	7.5	10	7.3	0.2
2	4x10 m. mokkisimon yugurish (soniya)	o’	10	12,8	10	12,5	0.3
		q	10	13,4	10	13,0	0.4
		o’	10	12,7	10	12,6	0.1
		q	10	13,4	10	13,5	0.1
3	Turgan joyidan uzunlikka sakrash (sm)	o’	10	135	10	145	10
		q	10	105	10	113	8
		o’	10	138	10	141	3
		q	10	108	10	111	3
4	Oyoqlarni uzatib o’tirgan	o’	10	5	10	9	4

	holatda tizzalarni bukmasdan oldinga engashish (sm)	q	10	6	10	13	7
		o’	10	4	10	6	2
		Q	10	5	10	8	3
5	Tennis koptogini otish (m)	o’	10	19	10	22	3
		q	10	12	10	14	2
		o’	10	18	10	19	1
		q	10	12	10	13	1

4x10 m. mokisimon yugurish ko’rsatkichi bo’yicha tajriba guruxi bolalari va qizlari 12.8 – 12.5, 13.4-13.0 soniyaga, (farqi 0.3-0.4 soniyaga), nazorat guruxi

bolalari va qizlari 12.7-12.6, 13.4-13.5 soniyaga (farqi 0.1-0.1 soniyaga) yaxshilangan.
Turgan joyidan uzunlikka sakrash (sm) 136-145 m/sm. ga qizlarimiz esa 105 sm. dan 113 m/sm. ga yaxshiladi, nazorat sinfi o’g’il va qiz bolalari 138-141 m.ga 108-111 m/sm.ga o’zgartirganlar. Ushbu testimiz bo’yicha tajri va nazoraьt sinfi sinflari o’quv mezoni bo’yicha qoniqarli natijasiga to’g’ri keladi, oldinga siljish yoki yaxshilanish ancha sustdir.
Oyoqlarni uzatib o’tirgan holatda tizzalarni bukmasdan oldinga engashish testi bo’yicha egiluvchanlik sifat bo’yicha tajriba sinfi o’g’il va qiz bolalari 5-9, 6-
13 sm.ga nazoratь sinfi o’g’il va qiz bolalari 4-6, 5-8 sm.ga o’z natijalarin yaxshilaganlar, tajriba sinfda qizlari tadqiqot oxirida yaxshi natija, ya’ni 7 sm. ga natijalarini yaxshilaganlar. Qolganlarda natijalarning sustligi holatidan ushbu test asosida ishlarni, ya’ni egiluvchanlik sifatlarini tarbiyalash bo’yicha o’yin va muslobaqa metodlari asosida tashkil etilmayotganligi yoki o’quv dasturi (mashg’ulotlar jarayonidan) dan unumli foydalanilmayotganligi deb bilamiz.
Tennis koptogini otish testi bo’yicha tajriba guruxi bolalari va qizlari 19-22, 12-14 m.ga, (farqi 3-2 m.ga), nazorat guruxi bolalari va qizlari 18-19, 12-13 m.ga (farqi 1 m.ga) yaxshilangan. Tajriba sinfi o’hil va qiz bolalarimizning natijalari jismlniy tarbiya o’quv mezonini “4” baxosiga to’g’ri kelib, tadqiqotimiz
jarayonidagi irg’itisho’ ashqlari asosida turli musobaqalarni tashkil etish va olib borganligimiz natijasi deb bildik. SHunigdek, tadqiqot jarayonida tajriba guruxi o’quvchilariga nazariy bilim va amaliyot mashg’ulotlarining birligi, ya’ni har bir shakliga aloxida e’tibor berilganligining natijasidir.
Birinchi bosqich tadqiqot mavzusiga oid bo’lgan ilmiy-nazariy adabiyotlar yig’ildi tahlil qilindi va solishtirildi. Umumta’lim maktab 1-4 sinf o’quvchilarini jismoniy rivojlanishi, tayyorgarligi va harakat faolligi bilan bog’liq ishlar va ilg’or jismoniy tarbiya o’qituvchilarini ishlari o’rganildi.
Tanlangan umumiy o’rta ta’lim maktabi 1-4 sinf o’quvchilari ustida izlanuvchan tajriba o’tkazildi.
Ikkinchi bosqich (2013-2014 yillar)da o’quvchilarni jismoniy tarbiya bo’yicha nazariy bilimlarini hamda bolalarni oilaviy sharoiti va ota-onalarning jismoniy tarbiyaga bo’lgan qiziqishlarini, jismoniy tarbiya o’qituvchilari fikrlarini bilish maqsadida so’rov varaqalari javoblari olindi.
SHuningdeq, jismoniy tarbiyaning tanlangan uslublari ishlab chiqildi va amaliy tajribalar o’tkazildi. Olingan natijalar (dastlabki va yakuniy) holatlari o’rganildi, matematik-statistik holatda ishlab chiqildi.
Tadqiqot ishimizni 1 bosqichida tadqiqot mavzusiga oid bo’lgan ilmiy- nazariy adabiyotlar yig’ildi va tahlil qilindi. Tadqiqot mavzusiga oid bo’lgan ilmiy-nazariy adabiyotlar yig’ildi va tahlil qilindi. Unda №91 sonli umumiy o’rta ta’lim maktabida 1-4 sinf o’quvchilari ustida izlanuvchan tajriba – sinov ishlari olib borildi.
Ikkinchi bosqichda o’quvchilarni jismoniy tarbiya bo’yicha nazariy bilimlarini hamda bolalarni oilaviy sharoiti va ota-onalarning jismoniy tarbiyaga bo’lgan qiziqishlarini, jismoniy tarbiya o’qituvchilari fikrlarini bilish maqsadida so’rov varaqalari javoblari olinib, taxlil qilindi.
Boshlang’ich sinflar uchun mo’ljallangan jismoniy tarbiya dasturidagi asosiy jismoniy mashqlarni me’yorlashimizda o’quvchilarining yoshi, jinsi, jismoniy tayyorgarligi, jismoniy sifatlarini inobatga olish muxim rol o’ynar ekan.
SHuningdek o’quvchilar faoliyatini tashkil qilishdagi, xatti-harakatlarni o’rgatishdagi metodlar asosida darslarni tashkil qilish va olib borishga , ulardan joyida unumli foydalanish kerakligi yana bir karra ma’lum bo’ldi.
Boshlang’ich sinf o’quvchilari orasida tezkorlik mashqlarini bajarishda o’g’il va qiz bolalarning ko’rsatgan natijalari bir-biridan unchalik ko’p farq qilmasligini ko’rsatdi.
Lekin ushbu 10-11-12-13 jadvallardagi dastlabki ko’rsatilgan ma’lumotlarga qaraganda har bir testning o’rtacha ko’rsatkichi yildan yilga va sinflar orasida ham farqlanib bormoqda. Yuqorida keltirilgan natijalar statistika jixatidan farq qilada, tajriba o’tkazishga tayyorlangan №91 sonli maktab boshlang’ich sinf o’quvchilarining tezkorlik (tezkor-kuchlilik) sifati yuqoriligi ko’rinib turibdi.

4.