Resurs materiallar Yer resurslari qoidaga muvofiq, tiklanadigan
Download 300.06 Kb.
|
14-мavzu
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ishlab chiqarishda energiya tejamkor texnologiyalardan foydalanish.
- Qurilish materiallarini takroran ishlatish uslublarining foyda keltirishi.
- Qurilish jarayonida energiyani iqtisod qilish.
- Past energiyali qurilish materiallari.
- Binoga ishlatiladigan qurilish materiallarini tabiiy quri- tish.
zoh: X - ochiq; (x) - ishlab chiqish bosqichida; x1 - elektr manbaidan. Markazlashtirilmagan ishlab chiqarish transportda tashishni kamaytiradi, bu asosan mahalliy qurilish materiallari bilan bog‘liq- dir. Ishlab chiqarishning siljish birligi ko‘pchilik holatda ishlab chiqariladigan qurilish materiallarming tanloviga ham ahamiyatlidir, Ishlab chiqarishda energiya tejamkor texnologiyalardan foydalanish. Bugungi ko‘pchilik industrial jarayonlarda qaytarila- digan (yoki samarali tiklangan) yuqori issiqlikni ishlatishda va takomillashgan ishlab chiqarish uslublarida energiya talabini kamaytirish mumkin. Shaxtaning qizitish pechlarida sement ishlab chiqarish an’anaviy aylanadigan pechlarga qaraganda 10-40% energiya miqdorini talab etadi. Metallurgiya sanoatida ochiq domna pechlaridan elektr yoyi bilan ishlaydigan pechlarga o‘zgartirilishida energiyaning ishlatilishi 50% ga kamayishi mumkin. Qurilish materiallarini takroran ishlatish uslublarining foyda keltirishi. Ko‘pgina qurilish materiallarini ishlab chiqarish jarayonida katta miqdordagi energiyadan foydalanilgan. Bular aso- san metallar, betonlar va g‘ishtlar hisoblanadi. Ettita g'ishtni ko‘p marotaba takroran ishlatilishida bir litr neft iqtisod qilinadi. Shuningdek, rudalardan metallami ajratib olishni metallami qayta ishlash bilan taqqoslaganda 40-90% o‘rtasida material iqtisod qilishimiz mumkin. Boshqa materiallami tejash uchun erishilgan materiallami takroran ishlatilishi kamroqdir. Masalan, shishasimon yung o‘ramini qayta ishlanishida nisbatan 5% energiya iqtisod qilinadi. Biroq, mahalliy miqyosda yetarlicha qurilish materiallarini qayta ishlanishi hal qiluvchi omil hisoblanadi. Aks holda transport energiyasining xarajatlari umumiy ko‘rinishni tezda o‘zgartiradi, erishilgan foydani yo'qotilishiga olib keladi. Qurilish jarayonida energiyani iqtisod qilish. Qurilish jarayonida energiyani iqtisod qilish quyidagilarda kuzatiladi: Mahalliy qurilish materiallari. Mahalliy qurilish materiallarini ishlatish deganda transportda materiallami kamroq tashish talab etilishi tushuniladi. Past energiyali qurilish materiallari. Past energiyali qurilish materiallarining birlamchi energiya talabi past hisoblanadi va ular umriboqiy ekanligi bilan muhimlik darajasi belgilanadi. Mehnat bilan jadal jarayonlar. Ishchilami va ulaming oilalarini ushlab turish uchun zarur bo‘lgan energiya juda past hisoblanadi va to‘liq energiyani hisoblashda ular kam samaraga ega bo‘ladi. Mehnat bilan jadal jarayonlar amalda energiya tejamsiz bo‘ladi, faqatgina jarayonlarga energiya sarflanadi. Binoga ishlatiladigan qurilish materiallarini tabiiy quri- tish. Tez quriydigan qurilish materiallarini^añlashda ko‘pgina im- koniyatlar mavjud. Masalan, g‘isht binoga qo‘yilgandan keyin tabiiy yo‘l bilan quriydi. Qurilish texnikalari qurilish materiallarini takroran ishlatilishiga va foydalanishga tiklanishiga yordam beradi. 239 Nazorat uchun savollar Yer resurslari qanday aniqlanadi va ularga ta’rif bering? Qurilish materiallari ishlab chiqarilishida ishlatiladigan tiklanmaydigan resurs xom ashyolaming mavjud zahiralari to‘g‘ri- sida ma’lumot bering? Foydalanadigan va kam qulay resurslar deganda nimani tu- shunasiz? Foydalanilayotgan va foydalanilmagan resurslar qanday tas- niflanadi? Material resurslar va ulaming davrini tushuntirib bering? Xom ashyo ishlatishni qisqartirish nimalarga bogiiq? Ishlab chiqarishda xom ashyoni ishlatishni kamaytirish va xom ashyo manbalaridan foydalanishni yaxshilash asosan nimaga bog‘liq bo‘ladi va unga misol keltiring? Ishlatilmaydigan resurslar va ishlab chiqarish chiqindilariga e’tibomi kuchaytirish to‘g‘risida ma’lumot bering? Ishlab chiqarish jarayonida chiqindilami qayta ishlashni ko‘paytirish qanday samara beradi? Resurslaming ishlatilishini qisqartirish uchun qanday imko- niyatlar mavjud? Qurilish materiallarining yo‘qotish koeffitsientiga qanday tavsiflanadi va unga misol keltiring? Qurilish materiallarining hayotiy davomiyligi qanday omillar bilan aniqlanadi? Qurilish materiallarining umriboqiyligiga iqlim qanday holatlarda ta’sir ko‘rsatadi? Kelajakda butun yer sharining isishida qurilish materiallarining umriboqiyligiga nimalar ta’sir ko‘rsatadi? Energetik resurslar, ulaming zahiralari va ta’sirlari to‘g‘risida ma’lumot bering? Qurilish materiallarida energiya sarfining bosqichlari nimalarga bog‘liq holda amalga oshiriladi? Ishlab chiqarishda energiya tejamkor texnologiyalardan foy- dalanish qanday samarani beradi? Qurilish jarayonida energiyani iqtisod qilish qanday holatlarda kuzatiladi? 240 Download 300.06 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|